Με αναπτυξιακές δράσεις, οι οποίες θα χρηματοδοτούνται από τον εκπλειστηριασμό δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων, μέσα από ανοικτή δημόσια διαβούλευση, ανά ετήσιο κύκλο κατανομής των εσόδων, θα προχωρήσει η δίκαιη μετάβαση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και του Δήμου Μεγαλόπολης στη μεταλιγνιτική εποχή.
Με δεδομένη τη δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης για απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων έως το 2028 και πλήρη απανθρακοποίηση της χώρας έως το 2050, το υπό διαμόρφωση Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), θα περιλαμβάνει υιοθέτηση ολοκληρωμένων προγραμμάτων, με στόχο τη διασφάλιση θέσεων εργασίας και αξιοποίηση του υψηλής τεχνογνωσίας ανθρωπίνου δυναμικού των συγκεκριμένων περιοχών. Στόχος είναι η δημιουργία και λειτουργία ενός νέου οικονομικού μοντέλου, προκειμένου να αντισταθμιστεί το κύμα απώλειας θέσεων εργασίας λόγω του κλεισίματος των μονάδων παραγωγής λιγνίτη.
Η πρωτοβουλία στήριξης της Δίκαιης Μετάβασης των δύο περιοχών της χώρας που στηρίζονται σήμερα στην οικονομία του λιγνίτη θα συνεχιστεί έως το 2030, μέσω της χρήσης πλεονάσματος από τα έσοδα των εκπλειστηριασμών, ενώ ήδη εξετάζεται και η δυνατότητα χρήσης πόρων του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ για τη συγχρηματοδότηση δράσεων των οποίων η κύρια χρηματοδότηση θα προέρχεται από άλλες πηγές.
Επιπλέον, η κυβέρνηση επιδιώκει να υποστηρίξει τη «Δίκαιη Μετάβαση» και με χρηματοδοτικά εργαλεία της επόμενης προγραμματικής περιόδου (2021-2027), ενώ αναμένεται να βάλει στο …παιχνίδι και τον χρηματοπιστωτικό τομέα (τράπεζες, επενδυτικές επιχειρήσεις, ασφαλιστικά ιδρύματα κλπ). Και αυτό διότι – όπως έκριναν τα μέλη της Διυπουργικής Επιτροπής που εκπονεί το νέο ΕΣΕΚ, τα οποία συνεδρίασαν χθες –το μέγεθος της επενδυτικής πρόκλησης ξεπερνά τις χρηματοδοτικές δυνατότητες του δημόσιου τομέα. Έτσι, θα ανακατευθύνουν τις ροές των κεφαλαίων τους στις πραγματικά βιώσιμες επενδύσεις και πράσινες τεχνολογίες, επιτυγχάνοντας υψηλή μόχλευση ιδιωτικών αλλά και ξένων κεφαλαίων.
Στις προτάσεις των μελών της Επιτροπής για τη μετάβαση στην επόμενη μέρα περιλαμβάνονται:
- Χρηματοδότηση έργων ενεργειακών κοινοτήτων (π.χ. βιομάζας/βιοαερίου), με συμμετοχή τοπικών κτηνοτροφικών συνεταιρισμών και με δυνατότητα αξιοποίησης υφιστάμενων ενεργειακών υποδομών (π.χ. δίκτυα μεταφοράς).
- Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων.
- Στήριξη του πρωτογενούς τομέα με προώθηση ενεργειακών καλλιεργειών. Η βιομάζα που θα παράγεται στις δύο λιγνιτικές περιοχές της χώρας μπορεί να τροφοδοτεί εναλλακτικά συστήματα τηλεθέρμανσης.
- Αξιοποίηση γεωθερμικών πεδίων για στήριξη θερμοκηπιακών καλλιεργειών και θερμοκηπιακά πάρκα
- Επεξεργασία λυματολάσπης και διάθεση των προϊόντων ως εδαφοβελτιωτικών, εγγειοβελτιωτικά κ.λπ.
- Ανάδειξη της βιομηχανικής κληρονομιάς των λιγνιτικών περιοχών σε Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη.
- Επιδότηση νέων θέσεων εργασίας σε επιχειρήσεις με αντικείμενο συστήματα ή τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας ή ενεργειακής αναβάθμισης.
Προτεραιότητα της κυβέρνησης αποτελεί η καθιέρωση ενός πλαισίου ταξινόμησης των πράσινων επενδύσεων, μέσα από το οποίο θα διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις και κίνητρα για την περαιτέρω ανάπτυξη πράσινων χρηματοδοτήσεων (green financing) και χρηματοδοτικών εργαλείων στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
