«Αξιοποιώντας την εμπειρία τους από προηγούμενες κρίσεις, ιδίως την πρόσφατη κρίση χρέους, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής – ήδη από τα πρώτα στάδια της πανδημίας – έδρασαν άμεσα, αποφασιστικά και συντονισμένα με σκοπό να στηρίξουν την ευρωπαϊκή οικονομία και να δώσουν χρόνο στην ιατρική κοινότητα για να αναπτύξει κατάλληλα εμβόλια κατά του κορoνοϊού», αναφέρει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας, σε άρθρο του στη γερμανική εφημερίδα Handelsblatt.
Σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα, «η πρωτοφανής στήριξη μέσω των ληφθέντων μέτρων πολιτικής περιόρισε τις επιπτώσεις της πανδημίας στην οικονομία. Όμως, η πανδημία οδήγησε σε ανακατανομή των πόρων και οι κλάδοι που δέχθηκαν τα σφοδρότερα πλήγματα αναμένεται να συρρικνωθούν. Επιπλέον, ένα νέο κύμα της πανδημίας μπορεί να οδηγήσει σε βαθύτερη ύφεση και μεγαλύτερη καθυστέρηση της ανάκαμψης από ό,τι αναμενόταν αρχικά.
Για να αποτραπεί μια τέτοια εξέλιξη:
- Πρέπει να χρησιμοποιηθούν ταυτόχρονα όλα τα διαθέσιμα μέσα και εργαλεία (δημοσιονομικά, νομισματικά, μακροπροληπτικά), παράλληλα με την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την παραγωγικότητα. Η σταδιακή άρση των μέτρων στήριξης θα πρέπει να αρχίσει μόνον αφού η οικονομία τεθεί σε σταθερή τροχιά ανάκαμψης.
- Οι κοινές δημοσιονομικές παρεμβάσεις στην Ευρώπη θα πρέπει να συνεχιστούν, εν όψει και του διαφορετικού δημοσιονομικού χώρου που διαθέτουν τα επιμέρους κράτη-μέλη της ΕΕ. Η δημιουργία του Ταμείου «Next Generation EU» δεν θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως μια εφάπαξ εξέλιξη, αλλά ως η απαρχή μιας πιο συντονισμένης και συστημικής αντίδρασης της πολιτικής σε σοβαρές εξωτερικές συμμετρικές διαταραχές που έχουν ασύμμετρες αποπληθωριστικές επιπτώσεις στα κράτη-μέλη.
- Τα κεφάλαια θα πρέπει να διοχετευθούν πρωτίστως σε παραγωγικές επενδύσεις, στις υποδομές, την παιδεία, την υγεία, την κατάρτιση του εργατικού δυναμικού, τις νέες τεχνολογίες και τις περιβαλλοντικές προτεραιότητες.
- Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις αυξανόμενες ανισότητες και στην ανάγκη να δημιουργηθεί ένα πλέγμα κοινωνικής προστασίας για τους πιο ευάλωτους πολίτες.
- Όσον αφορά το τραπεζικό σύστημα, η τρέχουσα κρίση καθιστά αναγκαίο να επιταχυνθεί η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης, με προτεραιότητα τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εγγύησης Καταθέσεων (EDIS). Επιβάλλεται επίσης να αντιμετωπιστεί το ενδεχόμενο μιας νέας γενεάς μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και να διευκολυνθεί η ροή πιστώσεων προς την πραγματική οικονομία.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μεταξύ άλλων με την ίδρυση εταιρειών διαχείρισης ενεργητικού, είτε σε εθνικό είτε, κατά προτίμηση, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Τυχόν πρόωρη άρση των μέτρων στήριξης μπορεί να καθυστερήσει την ανάκαμψη πυροδοτώντας μια ραγδαία καθοδική διαδικασία, δηλ. κατακόρυφη αύξηση των πτωχεύσεων, άνοδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων και της διαρθρωτικής ανεργίας, αλλά και μείωση της παραγωγικότητας της εργασίας, καθώς οι επενδύσεις θα συρρικνώνονται λόγω της έντονης αβεβαιότητας και των δυσμενών προοπτικών της οικονομίας. Εάν αυτά συμβούν, μπορεί να οδηγήσουν σε μια κατάσταση μακροχρόνιας οικονομικής στασιμότητας σε συνδυασμό με διαρκείς αποπληθωριστικές πιέσεις.
