Το σκάνδαλο που ξέσπασε πρόσφατα και έκλεισε γρήγορα, με την παρακολούθηση της Άνγκελα Μέρκελ και άλλων ευρωπαίων πολιτικών από τις ΗΠΑ μέσω Δανίας είχε στις παρακείμενες πληροφορίες του μια ακόμα πτυχή: το πώς επηρεάζονται οι αγορές οπλικών συστημάτων στην Ε.Ε. Συγκεκριμένα, μάθαμε πως όταν η Δανία μπήκε στη διαδικασία να αντικαταστήσει τα F-16 της με άλλα μαχητικά, σε μια συμφωνία που άγγιξε τα 3,1δισ. δολάρια, ο αμερικάνικος κολοσσός Lockheed Martin, μπόρεσε να αξιοποιήσει όλες τις πληροφορίες που συνέλεξε μέσω κατασκοπίας ώστε να προωθήσει τα δικά του μαχητικά, τα F-35 Lightning II και τελικά να κερδίσει την ανάθεση του έργου.
Δεν σημαίνει αυτό ότι κάθε αντίστοιχη ανάθεση έργου έχει από πίσω της κάποιο σκάνδαλο, όμως οι εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος δείχνουν ότι η κοινοπραξία Eurofighter χάνει κατά κράτος από την Lockheed Martin σε κάθε αντίστοιχο διαγωνισμό, στην Ευρώπη και αλλού. Σε αυτή την «αερομαχία» κρύβονται από πίσω και άλλοι. Οι κατασκευάστριες επιβατικών αεροπλάνων Boeing και Airbus που στο προσκήνιο έχουν «θάψει το τσεκούρι του πολέμου», αλλά παρασκηνιακά συνεχίζουν να πολεμούν.
Η Ελβετία και το πρόγραμμα των 36 αεροσκαφών
Η Ελβετία, επέλεξε να αντικαταστήσει και αυτή την προηγούμενη γενιά F-16 τελικά με ένα πρόγραμμα 36 αεροσκαφών F-35 της Lockheed Martin, έναντι της προσφοράς από την Eurofighter και μιας αντίστοιχης προσφοράς από την Dassault Aviation αλλά και την Boeing. Η Airbus είχε μάλιστα προσφερθεί να συνδράμει στη συναρμολόγηση των Eurofighter για να μειωθεί το τελικό κόστος. Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι η προσφορά της Boeing μπήκε στη διαδικασία ως «σφήνα» για να φανεί η τελική προσφορά της Lockheed Martin φτηνότερη, λειτουργώντας παρελκυστικά, κάτι που έχει κινήσει γενικά υποψίες για την όλη διαδικασία.
Η Αυστρία μηνύει Eurofighter – Airbus
Στον αντίποδα της ελβετικής περίπτωσης, η Αυστρία αποφάσισε να μηνύσει την κοινοπραξία Eurofighter – Airbus γιατί θεωρεί ότι στην αμυντική συμφωνία που υπέγραψαν το 2003, ύψους 2 δισ. δολαρίων, η πλευρά των Eurofighter – Airbus είχε σκόπιμα παραπλανήσει την Αυστρία σχετικά με την πραγματική τιμή των αεροσκαφών, τις δυνατότητες παράδοσης και τον εξοπλισμό τους.
Το μέλος της ΕΕ Αυστρία ζητά αποζημίωση έως 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ (1,17 εκατομμύρια δολάρια) για τη μεγαλύτερη αμυντική συμφωνία, αξίας περίπου 2 δισεκατομμυρίων ευρώ (2,13 δισεκατομμύρια δολάρια).
Σύμφωνα με την έκθεση «Task Force Eurofighter» που παρουσιάστηκε στη Βιέννη, η Airbus γνώριζε ότι δεν θα ήταν σε θέση να τηρήσει την προθεσμία παράδοσης των 15 αεροπλάνων που είχε συμφωνηθεί. Η πενταετής έρευνα διαπίστωσε επίσης ότι στη συμφωνία υπήρχε υπερτιμολόγηση για να καλυφθεί ένα κόστος που φέρεται να περιλαμβάνει 183,4 εκατομμύρια ευρώ (195,68 εκατομμύρια δολάρια) νομικών αμοιβών καθώς κι ένα σκιώδες κόστος 90 εκατομμυρίων δολαρίων.
Τέλος και η συμφωνία με τα ΗΑΕ
Το Eurofighter Typhoon είναι ένα σημαντικό προϊόν κύρους για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, που όμως όπως φαίνεται πλέον θεωρείται χαμένη υπόθεση. Η διαχείριση από πλευράς της κοινοπραξίας και ο εμπορικός πόλεμος που συμβαίνει μεταξύ Eurofighter και Lockheed Martin, με νικητή τη δεύτερη, δείχνει ότι η αμυντική βιομηχανία στην Ε.Ε. θα έχει σοβαρά προβλήματα το αμέσως επόμενο διάστημα χάνοντας μέρος του κύρους της.
Σε αυτό συνηγορεί και η απόσυρση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων από το προσύμφωνο που είχαν υπογράψει για να παραγγείλουν έως και 60 Typhoon Eurofighters, τα οποία κατασκευάζει η κοινοπραξία των Eurofighter (η βρετανική BAE, ο ευρωπαϊκός κολοσσός EADS και η Finmeccanica της Ιταλίας). Η συμφωνία ήταν αρχικού ύψους 4,5 δισεκατομμυρίων λιρών το 2007.
Το πιο μεγάλο πρόβλημα αντιμετωπίζει σήμερα η βρετανική ΒΑΕ η οποία βρίσκεται στα όρια της οικονομικής κατάρρευσης. Με δεδομένο ότι τα γαλλικά Rafale αυξάνουν το μερίδιό τους στην ευρωπαϊκή και τη διεθνή αγορά, το μέλλον των Eurofighter και άρα η ιδέα μιας ενοποιημένης ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας για την ώρα βάζει άνω τελεία. Μένει να δούμε αν θα εγκαταλειφθεί οριστικά.
