Υπό το βάρος όχι μόνο της κάλυψης του δημοσιονομικού κόστους των πυρκαγιών και των υπόλοιπων έντονων καιρικών φαινομένων του προηγούμενου χρόνου, αλλά και με το σκεπτικό ότι κάνεις πλέον δεν αποκλείει ανάλογες καταστάσεις να επαναληφθούν λόγω της κλιματικής αλλαγής με ανάλογη ένταση στο μέλλον, η κυβέρνηση εξετάζει όλες τις πιθανές πήγες κοινοτικών κονδυλίων. Ειδικότερα, εξετάζεται η αναδιάταξη των πόρων του Σχεδίου Ανάκαμψης σε 2 φάσεις (μία τώρα και μία το 2022), ενώ αναζητούνται έργα που είναι συμβατά για να ενταχθούν και στα υπόλοιπα κοινοτικά προγράμματα (π.χ. ΕΣΠΑ και ΚΑΠ).
Η προσπάθεια είναι στο ξεκίνημά της και δεν είναι εύκολη. Πρέπει να διασφαλισθεί κατ' αρχάς, εξηγούν αρμόδιες πηγές, πως τα ήδη πολύ αυξημένα σε σχέση με το παρελθόν κονδύλια για την κλιματική αλλαγή (ξεπερνούν τα 3 δισ. ευρώ) θα απορροφηθούν. Και τούτο διότι οι μέχρι στιγμής επιδόσεις δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές με βάση τον επίσημο απολογισμό. Και σε αυτή τη βάση θα πρέπει να βρεθούν επιπλέον δράσεις (συμβατές με τους κανόνες της ΕΕ) για να διασφαλιστεί η επάρκεια πόρων με το μικρότερο δυνατό δημοσιονομικό κόστος, ώστε να υπάρξει «χώρος» για την δέσμευση της κυβέρνησης για μείωση φόρων και εισφορών.
Ήδη ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης, έχει προαναγγείλει αναδιάταξη παρεμβάσεων του Ελλάδα 2.0. Σύμφωνα με πληροφορίες, ανάλογη αναζήτηση ξεκινά και για τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, της ΚΑΠ και άλλων κοινοτικών δράσεων οι οποίες ενδεχομένως να κρύβουν μεγαλύτερα περιθώρια λόγω της ευελιξίας που έχουν στην ανακατανομή των πόρων.
Αυτό που πρέπει να αναζητηθεί ωστόσο το επόμενο διάστημα - όπως εξηγούν αρμόδιες πηγές – καθώς η εν λόγω διαδικασία είναι στο ξεκίνημά της, είναι έργα και παρεμβάσεις οι οποίες θα είναι συμβατές με τους κοινοτικούς κανονισμούς. Διαφορετικά το κόστος πρέπει να το καλύψει ο κρατικός προϋπολογισμός με τον «λογαριασμό» μόνο των παρεμβάσεων του τελευταίου έτους να φτάνει ήδη στα 1,6 δισ. ευρώ. Οι ίδιες πηγές υπενθυμίζουν επίσης πως ήδη το νέο ΕΣΠΑ προβλέπει ένα συγκριτικά πολύ μεγαλύτερο ποσό για δράσεις κλιματικής αλλαγής, ενώ όλα τα κονδύλια της ΕΕ από εδώ και πέρα έχουν κατώτατο όριο για πράσινες δαπάνες.
Η αναδιάταξη του Ελλάδα 2.0
Ειδικά στο πεδίο του Σχεδίου Ανάκαμψης, σύμφωνα με πληροφορίες, οι παρεμβάσεις αναδιάταξης εξετάζεται να κινηθούν σε δύο άξονες:
1. Θα επιχειρηθεί να γίνουν πιο συγκεκριμένα και εξειδικευμένα μέτρα τα οποία αφορούν στην κλιματική αλλαγή και στην πρόληψη πυρκαγιών και άλλων φαινομένων. Ειδικά έργα των οποίων ο προϋπολογισμός είναι σχετικά «ανοιχτός». Υπενθυμίζεται ότι στο Σχέδιο Ανάκαμψης περιλαμβάνονται επενδύσεις άνω του 1,5 δισ. ευρώ για αναδασώσεις, συστήματα παρακολούθησης, εξοπλισμό πρόληψης πυρκαγιών, απόκτηση εναέριων μέσων, προμήθεια εξοπλισμού της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, δημιουργία 13 Περιφερειακών Κέντρων Πολιτικής Προστασίας, υπογειοποίηση δικτύου ρεύματος, αποκατάσταση κτιρίων στο Τατόι, επενδύσεις για τον περιορισμό του κινδύνου από πλημμύρες και δράσεις για βιοποικιλότητα. Κάποια από τα εν λόγω προγράμματα (ειδικά τα τελευταία), δεν έχουν εξειδικευτεί πλήρως και αυτό δίνει το περιθώριο για μία συζήτηση προκειμένου να γίνουν ακόμη πιο στοχευμένα με βάση τις νέες συνθήκες που αντιμετωπίζει η Ελλάδα.
2. Η δεύτερη παράμετρος είναι η ενδιάμεση αναθεώρηση του σχεδίου Ελλάδα 2.0 η οποία θα αποφασιστεί με βάση τις επιδόσεις που θα έχουν οι επενδύσεις έως και το 2022. Αν κάποιες δράσεις δεν προχωρούν με βάση τα συμφωνηθέντα μπορεί (στο πλαίσιο της αναθεώρησης και όσο το επιτρέπουν οι κανονισμοί της ΕΕ), να στραφούν πρόσθετοι πόροι στην κλιματική αλλαγή.
Στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ η ευελιξία για μεταφορά κονδυλίων είναι θεωρητικά πολύ μεγαλύτερη. Αυτό το διάστημα, ούτως ή άλλως, πρέπει να ολοκληρώσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες τη τελική αναθεώρηση του υφιστάμενου ΕΣΠΑ οπότε υπάρχει το περιθώριο μεταφοράς κονδυλίων, αν τηρούνται οι κανόνες συμβατότητας. Επίσης θα αρχίζουν να στέλνονται στην ΕΕ τα Επιχειρησιακά Προγράμματα για το νέο ΕΣΠΑ.
Είναι χαρακτηριστικό πως μόνο το ξεχωριστό Πρόγραμμα Πολιτικής Προστασίας (σ.σ. για πρώτη φορά δημιουργείται) είναι αξίας 757 εκατομμύρια ευρώ. Ξεχωριστές δράσεις υπάρχουν και στο πλαίσιο του εθνικού ΠΔΕ και σε άλλα προγράμματα.
Τέλος, αρμόδιες πήγες επισημαίνουν ότι πρέπει όχι μόνο να καλυφθεί το κόστος όσων έχουν ήδη συμβεί με τις δράσεις αξίας τουλάχιστον 1,6 δισ. ευρώ που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση αλλά πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για τη συνέχεια, ενώ εξηγούν ότι η συχνότητα και η ένταση των καταστροφών είναι η μεγαλύτερη της τελευταίας 20ετίας. Θυμίζουν πέντε μεγάλα γεγονότα κλιματικής αλλαγής σε ένα χρόνο: Από τον Ιανό και τις χιονοπτώσεις έως τον καύσωνα και τις φωτιές.
Φωτογραφία: Getty Images/Ideal Image
