Στη δημοσιότητα δόθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ο Οδηγός του Προγράμματος «Νέο Εξοικονομώ», με το ΥΠΕΝ να προχωρά στην προδημοσίευση του Οδηγού, στο πλαίσιο δημόσιας διαβούλευσης του κειμένου. Η διαβούλευση θα ολοκληρωθεί την Παρασκευή, 17 Σεπτεμβρίου 2021.

Δείτε αναλυτικά τον Οδηγό στη δεξιά στήλη σχετικά αρχεία.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΕΝ, το νέο Πρόγραμμα αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία τον Οκτώβριο, όπως είχε γράψει το Insider.gr. Όπως προστίθεται στην ανακοίνωση, μέσω του «Νέου Εξοικονομώ» θα αναβαθμισθούν ενεργειακά περισσότερες από 50.000 κατοικίες, συμβάλλοντας στον στόχο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) για τη συνολική ενεργειακή αναβάθμιση 600.000 κτιρίων έως το 2030.

Με την προδημοσίευση, στόχος είναι να δοθεί επαρκής χρόνος όχι μόνο στους ενδιαφερόμενους πολίτες αλλά και σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, ενόψει της προκήρυξης του Προγράμματος, για να ετοιμάσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά υποβολής των αιτήσεων σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί, καθώς και να εξοικειωθούν με τις αλλαγές που εισάγονται σε σχέση με τις προηγούμενες δράσεις ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του νέου Προγράμματος ανέρχεται σε 632 εκατομμύρια ευρώ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και μαζί με τη μόχλευση θα κινητοποιηθούν κεφάλαια πάνω από 1 δισ. ευρώ.

Η μέση εκτιμώμενη επιδότηση φτάνει στο 62% της συνολικής δαπάνης, ενώ αναμένεται να αναβαθμιστούν ενεργειακά 38% περισσότερες κατοικίες συγκριτικά με τον προηγούμενο κύκλο του προγράμματος. Η υποβολή αιτήσεων θα γίνεται ηλεκτρονικά για χρονικό διάστημα ενός μήνα από την ημερομηνία έναρξης του Προγράμματος και θα είναι ταυτόχρονη σε όλη την Επικράτεια.

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, δήλωσε: «Έπειτα από συστηματική δουλειά σε συνεργασία με το ΤΕΕ, τους αρμόδιους φορείς και ακούγοντας την κοινωνία, δρομολογούμε το «Νέο Εξοικονομώ», το οποίο θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης και την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων μας για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Στο νέο Πρόγραμμα λαμβάνουμε ειδική μέριμνα για τους οικονομικά ασθενέστερους συμπολίτες μας με τη δημιουργία ξεχωριστού προϋπολογισμού ύψους 100 εκατ. ευρώ για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας. Για να κάνουμε το Πρόγραμμα πιο δίκαιο, καταργούμε τη χρονική ιεράρχηση των αιτήσεων, δημιουργούμε λίστα επιλαχόντων, ενώ θεσπίζουμε ως σημαντικότερο κριτήριο την εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας, βάσει του προτεινόμενου κόστους παρεμβάσεων. Έχουμε δρομολογήσει ένα τεράστιο κύμα ενεργειακής αναβάθμισης εκατοντάδων χιλιάδων κτιρίων την επόμενη πενταετία, προκειμένου να πετύχουμε τους φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, βελτιώνοντας παράλληλα τη δημοσία υγεία και την ποιότητα ζωής των πολιτών».

Αξίζει να σημειωθεί ότι πάνω από το 55% των πολυκατοικιών και των μονοκατοικιών της χώρας έχει κατασκευαστεί πριν από το 1980, ενώ η πλειονότητα αυτών έχει χαμηλή ενεργειακή αποδοτικότητα (ενεργειακές κλάσεις Ζ ή Η). Το πρόγραμμα στοχεύει στην αδιαμφισβήτητη ανάγκη για ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα την ταυτόχρονη εξοικονόμηση κόστους ενέργειας για τους πολίτες αλλά και τη βελτίωση των καθημερινών συνθηκών διαβίωσης, ασφάλειας και υγείας τους.

Το Πρόγραμμα αφορά σε κτίρια που υφίστανται νόμιμα, χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία και των οποίων οι ιδιοκτήτες πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια. Ειδικότερα, περιλαμβάνει πέντε (5) κατηγορίες επιδοτήσεων, στις οποίες οι ωφελούμενοι εντάσσονται ανάλογα με το εισόδημά τους. Επίσης, προβλέπονται κίνητρα για παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης σε πολυκατοικίες με επιμέρους αιτήσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων που περιλαμβάνουν κοινόχρηστες και μη κοινόχρηστες παρεμβάσεις αναβάθμισης αυτών.

Τα βασικά χαρακτηριστικά

Δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχουν φυσικά πρόσωπα που κατά το “έτος αναφοράς” του Προγράμματος (φορολογικό έτος 2020) και κατά το χρόνο υποβολής αίτησης έχουν εμπράγματο δικαίωμα (πλήρους κυριότητας/επικαρπίας/ψιλής κυριότητας) σε επιλέξιμη κατοικία. Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων σε επιλέξιμη κατοικία, η αίτηση υποβάλλεται από έναν εκ των δικαιούχων που να έχει δικαίωμα συμμετοχής σύμφωνα με τα ανωτέρω, μετά από συναίνεση των υπολοίπων.

Τα φυσικά πρόσωπα που πληρούν τις άνω προϋποθέσεις καλούνται δυνητικοί Ωφελούμενοι του Προγράμματος εφόσον βάσει του εισοδήματος τους κατά το έτος αναφοράς κατατάσσονται στις κάτωθι εισοδηματικές κατηγορίες:

Ως εισόδημα λαμβάνεται το «εισόδημα επιβολής εισφοράς» του τμήματος Γ2 «Εκκ. Ειδ. Εισφοράς Αλληλ.» του εκκαθαριστικού σημειώματος δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του έτους αναφοράς (φορολογικό έτος 2020). Ειδικά στην περίπτωση που δεν υφίσταται υποχρέωση υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και αυτή τεκμηριώνεται με αντίγραφο της σχετικής υπεύθυνης δήλωσης που έχει κατατεθεί στην αρμόδια Δημόσια Οικονομική υπηρεσία, το εισόδημα θεωρείται μηδέν (κατηγορία 1).

Για αιτήσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων, μονοκατοικιών και διαμερισμάτων ως μέρος αίτησης σε Πολυκατοικία, το μέγιστο ποσοστό επιχορήγησης ορίζεται ως εξής:

-Σε περίπτωση όπου η χρήση κατοικίας γίνεται από τον αιτούντα (ιδιοκατοίκηση), το ποσοστό επιχορήγησης είναι κλιμακωτό ανά εισοδηματική κατηγορία.

-Σε περίπτωση όπου η χρήση κατοικίας γίνεται από πρόσωπο διαφορετικό από τον αιτούντα (δωρεάν παραχώρηση/ενοικίαση), το ποσοστό επιχορήγησης είναι σταθερό και ανεξάρτητο εισοδηματικής κατηγορίας.

Για αιτήσεις πολυκατοικίας, όταν συμμετέχει το σύνολο των χιλιοστών της Πολυκατοικίας, προβλέπεται πρόσθετη επιχορήγηση (bonus) +10% στο προβλεπόμενο ποσοστό επιχορήγησης του κάθε συμμετέχοντος διαμερίσματος.

Τα κριτήρια για την προτεραιοποίηση των αιτήσεων διαμορφώνονται ως εξής:

Επιλέξιμες Κατοικίες

Ορισμοί

Για τις ανάγκες του Προγράμματος ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

- Μονοκατοικία: Το ενιαίο κτήριο που περιλαμβάνει μία ιδιοκτησία, που διατάσσεται σε μία ή περισσότερες στάθμες, με κύρια χρήση κατοικίας. Στον ορισμό της μονοκατοικίας εμπίπτουν και οι περιπτώσεις κτηρίων μικτής χρήσης με χρήσεις άλλες από κατοικία στη στάθμη του ισόγειου / ημιυπόγειου / ημιώροφου με ανεξάρτητη πρόσβαση (π.χ. καταστήματα, εργαστήρια κ.ά. με είσοδο από το δρόμο).

Εκδίδεται ΠΕΑ α) για «Ολόκληρο Κτήριο» και χρήση «Μονοκατοικία» εάν πρόκειται για ολόκληρο το κτήριο ή β) για «Κτηριακή μονάδα» και χρήση «Μονοκατοικία» εάν πρόκειται για το τμήμα του κτηρίου που αφορά στην μοναδική κατοικία του κτηρίου.

- Πολυκατοικία: Το ενιαίο κτήριο που περιλαμβάνει περισσότερες από μίακτηριακές μονάδες - ιδιοκτησίες με κύρια χρήση κατοικίας, σε οριζόντια ή/και κατακόρυφη διάταξη. Στον ορισμό της πολυκατοικίας εμπίπτουν και οι περιπτώσεις κτηρίων κατοικίας που περιλαμβάνουν και χρήσεις άλλες από κατοικία στη στάθμη του ισόγειου / ημιυπόγειου / ημιώροφου με ανεξάρτητη πρόσβαση (π.χ.καταστήματα, εργαστήρια κ.ά. με είσοδο από το δρόμο).

Εκδίδεται ΠΕΑ για «Ολόκληρο Κτήριο» και χρήση «Πολυκατοικία» εάν πρόκειται για ολόκληρο το κτήριο ή το τμήμα του που αφορά στο σύνολο των κατοικιών του κτηρίου.

- Διαμέρισμα: κτηριακή μονάδα – ιδιοκτησία (κατοικία) εντός κτηρίου με χρήση πολυκατοικίας.

Εκδίδεται ΠΕΑ για «Κτηριακή μονάδα» και χρήση «Πολυκατοικία» και αναγράφεται τίτλος για την κτηριακή μονάδα (π.χ. Διαμέρισμα Α1). Επιλέξιμη κατοικία είναι η μονοκατοικία, η πολυκατοικία καθώς και το μεμονωμένο
διαμέρισμα. Επισημαίνεται ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι επιλέξιμες οι ιδιοκτησίες του κτηρίου που δεν χρησιμοποιούνται για κατοικία (π.χ. κατάστημα στο ισόγειο κτηρίου).

Γενικές Προϋποθέσεις Επιλεξιμότητας Κατοικίας

Μία κατοικία, προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις:

• Υφίσταται νόμιμα.
• Δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέα.
• Χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία.
• Έχει καταταγεί βάσει του Πρώτου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Α’ Π.Ε.Α.) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της

Γ. Οι προϋποθέσεις παρουσιάζονται αναλυτικότερα στην σχετική ενότητα

Ωφελούμενοι – Αιτήσεις - Εισοδηματικές Κατηγορίες – Επιχορήγηση

Δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχουν φυσικά πρόσωπα που κατά το “έτος αναφοράς” του Προγράμματος (φορολογικό έτος 2020) και κατά το χρόνο υποβολής αίτησης έχουν εμπράγματο δικαίωμα (πλήρους κυριότητας/επικαρπίας/ψιλής κυριότητας) σε επιλέξιμη κατοικία. Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων σε επιλέξιμη κατοικία, η αίτηση υποβάλλεται από έναν εκ των δικαιούχων που να έχει δικαίωμα συμμετοχής σύμφωνα με τα ανωτέρω, μετά από συναίνεση των υπολοίπων.

Στα πλαίσια του Προγράμματος υπάρχουν δύο (2) διακριτοί τύποι αιτήσεων:

ι. Αίτηση Μεμονωμένου διαμερίσματος ή Μονοκατοικίας,
ιι. Αίτηση Πολυκατοικίας.

Οι προϋποθέσεις υποβολής τους παρουσιάζονται παρακάτω.

Η νομιμότητα της κατοικίας αποδεικνύεται βάσει οικοδομικής άδειας. Στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης της κατοικίας δε διαθέτει οικοδομική άδεια ή αυτή δεν ανταποκρίνεται στην τρέχουσα κατάσταση της κατοικίας, θα πρέπει να προσκομισθεί σχετικό νομιμοποιητικό έγγραφο, σύμφωνα και με τα οριζόμενα στο Παράρτημα Ι, από το οποίο να προκύπτει ότι η εν λόγω κατοικία υφίσταται νόμιμα. Διευκρινίζεται ότι, σε περίπτωση υπαγωγής σε νόμο περί τακτοποίησης αυθαιρέτων, ο αιτών θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει τη διαδικασία της πληρωμής του προστίμου μέχρι την εκταμίευση του Προγράμματος. Η κατοικία θα πρέπει να έχει εκδώσει Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου/Διηρημένης Ιδιοκτησίας, σύμφωνα με τα οριζόμενα από τα άρθρα 54 και 56 του ν. 4495/2017, βάσει της οποίας θα γίνεται και η ηλεκτρονική διασταύρωση της νομιμότητας.

Η κύρια χρήση της κατοικίας προς ενεργειακή αναβάθμιση, θα πρέπει να αποδεικνύεται από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του χρήστη εντός των τελευταίων τριών (3) ετών, με προτεραιότητα το έτος αναφοράς (φορολογικό έτος 2020). Σε περίπτωση που από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, για το έτος αναφοράς προκύπτει ότι το ακίνητο δεν ήταν σε χρήση (κενό διαμέρισμα, κενή μονοκατοικία) το εν λόγω φορολογικό έτος, για την πιστοποίηση της κύριας χρήσης κατοικίας θα χρησιμοποιηθούν αντίστοιχα δικαιολογητικά ενός εκ των δύο προηγούμενων φορολογικών ετών. Εάν η κατοικία έχει αποκτηθεί κατά το τρέχον ημερολογιακό έτος (πρόσφατη απόκτηση ακινήτου), θα ζητηθεί έγγραφη δέσμευση για την κύρια χρήση της κατοικίας.

Σε περίπτωση κύριας χρήσης της κατοικίας από συγκύριο (ιδιοκατοίκηση), δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχει μόνον ο συγκύριος που την ιδιοκατοικεί.

Το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (Π.Ε.Α.), θα πρέπει να έχει εκδοθεί από την 01/02/2020 (ημερομηνία επιλεξιμότητας δαπανών για τους Πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας) και μετά. Γίνονται δεκτά και ΠΕΑ που έχουν εκδοθεί μετά την 27.11.2017 (ημερομηνία ενεργοποίησης του πληροφοριακού συστήματος έκδοσης Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης βάσει του ΚΕνΑΚ που έχει εγκριθεί με την απόφαση ΔΕΠΕΑ/οικ. 178581/30.06.2017, ΦΕΚ Β’ 2367/12.07.2017), η δαπάνη των οποίων δεν θα είναι επιλέξιμη από το Πρόγραμμα.

Ειδικά για τις περιπτώσεις που σύμφωνα με τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος κατά το έτος αναφοράς (φορολογικό έτος 2020) η κατοικία α) ενοικιάζεται/παραχωρείται δωρεάν, β) είναι κενή, ή γ) δεν υπήρχε εμπράγματο δικαίωμα επικαρπίας ή πλήρους κυριότητας και έχει αποκτηθεί πρόσφατα, δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχουν μόνον ο πλήρης κύριος ή ο επικαρπωτής.

Στις ενοικιαζόμενες κατοικίες (οπού αυτές είναι επιλέξιμες) εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κανονισμού 1407/2013 της Επιτροπής ΕΕ για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis), όπου καθορίζονται τα όρια σώρευσης. Απαιτείται από τον Ωφελούμενο (πλήρη κύριο, επικαρπωτή) δήλωση συμμόρφωσης με τον κανονισμό de minimis, όπως αυτός εκάστοτε ισχύει καθώς και προσκόμιση αντίστοιχων δηλώσεων των λοιπών συνιδιοκτητών (πλήρης κύριος, επικαρπωτής). Επιπλέον, το συνολικό ποσό της ενίσχυσης(επιχορήγησης, επιδότησης επιτοκίου και ακαθάριστου ισοδύναμου επιχορήγησης - ΑΙΕ) δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 80.000€ συμπεριλαμβανομένου του συνόλου των αιτήσεών του.

Προϋποθέσεις για την υποβολή αιτήσεων

Περιορισμός αιτήσεων ανά ωφελούμενο:

-Για αίτηση Μεμονωμένου Διαμερίσματος ή Μονοκατοικίας, για κάθε φυσικό πρόσωπο (για κάθε ΑΦΜ αιτούντα) είναι δυνατή η υποβολή μόνο μίας (1) αίτησης, σύμφωνα με τους όρους του Προγράμματος.

-Για αίτηση Πολυκατοικίας, για κάθε για κάθε ΑΦΜ διαχείρισης Πολυκατοικίας είναι δυνατή η υποβολή μόνο μίας (1) αίτησης, σύμφωνα με τους όρους του Προγράμματος.

-Για τα συμμετέχοντα διαμερίσματα ως μέρος αίτησης Πολυκατοικίας, για κάθε φυσικό πρόσωπο (για κάθε ΑΦΜ αιτούντα) είναι δυνατή η υποβολή περισσότερων αιτήσεων συμμετεχόντων διαμερισμάτων, σύμφωνα με τους όρους του Προγράμματος. Ωστόσο, ισχύει το προβλεπόμενο όριο σώρευσης επί του συνόλου της επιχορήγησης.

Περιορισμός αιτήσεων ανά κατοικία: Για κάθε επιλέξιμη κατοικία (μονοκατοικία, μεμονωμένο διαμέρισμα, Πολυκατοικία, ή διαμέρισμα ως μέρος αίτησης Πολυκατοικίας) του τρέχοντος Προγράμματος πρέπει να υποβληθεί μία (1) μόνον αίτηση. Κατοικίες, με την άνω έννοια, με ενεργή αίτηση σε κάποιο από τα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ» και “Εξοικονομώ-Αυτονομώ” της προγραμματικής περιόδου 2014-2020, δεν έχουν δικαίωμα υποβολής στο τρέχον πρόγραμμα. Εξαίρεση αποτελούν οι περιπτώσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων με ενεργή αίτηση σε κάποιον από τους κύκλους των Προγραμμάτων «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ» και “Εξοικονομώ-Αυτονομώ” της προγραμματικής περιόδου 2014-2020, για τα οποία επιτρέπεται να μετέχουν ως διαμέρισμα-μέρος αίτησης σε πολυκατοικία αλλά μόνον για τις κοινόχρηστες παρεμβάσεις.

Η καταχώριση στο πληροφοριακό σύστημα περισσότερων της μίας αιτήσεων για την ίδια επιλέξιμη κατοικία από το ίδιο πρόσωπο ή άλλο συγκύριο οδηγεί, άνευ ετέρου, στην απόρριψη του συνόλου των αιτήσεων και στην περίπτωση αίτησης που έχει συμπεριληφθεί σε απόφαση υπαγωγής, η τελευταία θα ανακληθεί.

Ο έλεγχος για την τήρηση των ανωτέρω αφορά το σύνολο των αιτήσεων που θα υποβληθούν στο πρόγραμμα και πραγματοποιείται από τον Φορέα Υλοποίησης του Προγράμματος πριν την έκδοση της οικείας απόφασης υπαγωγής.

Ειδικές Προϋποθέσεις υποβολής για Πολυκατοικίες

Στο πλαίσιο του προγράμματος, η αίτηση Πολυκατοικίας, που υποβάλλεται από τον εκπρόσωπο της πολυκατοικίας, συνδέεται με τις επιμέρους αιτήσεις των συμμετεχόντων διαμερισμάτων που περιλαμβάνουν κοινόχρηστες και μη κοινόχρηστες παρεμβάσεις αναβάθμισης αυτών.

Για να υποβληθεί αίτηση Πολυκατοικίας:

• Η πολυκατοικία πρέπει να έχει σε ισχύ αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) «διαχείρισης πολυκατοικίας».

• Μετά από απόφαση γενικής συνέλευσης, υποβάλλεται σχετική αίτησηΠολυκατοικίας από τον εκπρόσωπο των ιδιοκτητών, καθώς και επιμέρους αιτήσεις από καθένα από τους ιδιοκτήτες διαμερισμάτων που επιθυμούν να ενταχθούν στοΠρόγραμμα.

• Υποβάλλεται Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης που αφορά συνολικά στο τμήμα του κτηρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία, συνοδευόμενο από έντυπο Πρότασης Παρεμβάσεων.

• Πραγματοποιούνται κοινόχρηστες παρεμβάσεις, σύμφωνα με τον πίνακα 4.

• Οι ιδιοκτήτες διαμερισμάτων που δεν εντάσσονται ή δεν θέλουν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα συμμετέχουν στην υλοποίηση των παρεμβάσεων που έχουν δηλωθεί στην Απόφαση Γενικής Συνέλευσης Πολυκατοικίας με ίδια κεφάλαια.