Η πρώτη εικόνα για τις αντοχές της οικονομίας και των κρατικών ταμείων υπάρχει στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Όπως υπάρχει, σύμφωνα με πληροφορίες, και μία πρώτη μαγιά εισηγήσεων για το πακέτο της ΔΕΘ.
Ωστόσο ακόμα το τοπίο για τα δημοσιονομικά περιθώρια δεν έχει ξεκαθαρίσει πλήρως και τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου, όλο το τελευταίο διάστημα μέσα από τοποθετήσεις τους να περιορίζουν τις προσδοκίες για το περιθώριο πρόσθετων παρεμβάσεων ελάφρυνσης για το 2022, πέραν όσων έχουν ήδη εξαγγελθεί. Πέραν δηλαδή της μείωσης κατά 3% των ασφαλιστικών εισφορών (σ.σ. η τροπολογία ήδη προωθήθηκε προς ψήφιση), της διατήρησης του μέτρου κατάργησης της εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα και της μείωσης στο 22% της φορολογίας των επιχειρήσεων.
Πέρα από τις παραπάνω κινήσεις για τις οποίες έχει δεσμευτεί ο Πρωθυπουργός, εξετάζονται επιπλέον κινήσεις. Έστω και λελογισμένες. Με τα σενάρια για περαιτέρω μείωση του ΕΝΦΙΑ, και όχι μόνο να βρίσκονται στο τραπέζι.
Το βασικό κριτήριο θα είναι η πορεία του ΑΕΠ. Αφού οι θεσμοί εκτιμούν πως για μία μονάδα επιπλέον ανάπτυξης δημιουργείται δημοσιονομικός «χώρος» περί τα 500 εκατ ευρώ.
Η ΕΛΣΤΑΤ θα ανακοινώσει στις 7 Σεπτεμβρίου τα στοιχεία για την πορεία του ΑΕΠ το δεύτερο τρίμηνο, αλλά και για πιθανή αναθεώρηση της πορείας της οικονομίας κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021 (σ.σ. προέβλεπε ύφεση 2,3% σε ετήσια βάση ή ανάπτυξη 4% σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2020).
Καθώς λοιπόν η κυβέρνηση έχει βασίσει την μέχρι τώρα πολιτική της για μείωση φόρων και εισφορών κατά το 2022 σε ρυθμό ανάπτυξης 3,6%, η καλύτερη αναπτυξιακή επίδοση (σ.σ. την οποία προαναγγέλλουν τις τελευταίες μέρες τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου), είναι το «εισιτήριο» για πρόσθετες ελαφρύνσεις. Αν βεβαίως διατηρηθούν και οι άλλοι παράγοντες που μένει να φανεί πώς θα εξελιχθούν τις επόμενες μέρες: η πορεία των εσόδων (καταγράφεται μεγάλη άνοδος των ηλεκτρονικών συναλλαγών κατά 35% και τον Αύγουστο) και του τουρισμού.
Υπενθυμίζεται πως η Ελλάδα εδώ και χρόνια δεν ανακοινώνει προσωρινά στοιχεία για το ΑΕΠ (flash estimates). Ωστόσο, οι πρώτες εκτιμήσεις στα 11 κράτη που έδωσαν ανάλογα στοιχεία στο τέλος Ιουλίου για το 2ο τρίμηνο ανεβάζουν ψηλά τον πήχη. Ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης είναι 13,7% στην ΕΕ, με την Ισπανία να καταγράφει άνοδο του ΑΕΠ κατά 19,8% το δεύτερο τρίμηνο, έναντι ύφεσης 4,2% το πρώτο τρίμηνο.
Το ζητούμενο είναι τι επίδοση θα έχει τελικά η Ελλάδα. Και τούτο δεδομένου ότι η πλειονότητα των εγχώριων δεικτών (οικονομικού κλίματος, βιομηχανικής παραγωγής, λιανικών πωλήσεων κλπ) δείχνουν πολύ μεγάλη άνοδο, αλλά η χώρα έχει μεγάλο «άνοιγμα» στο εξωτερικό ισοζύγιο. Καθώς λοιπόν καταγράφεται μεν μεγάλη άνοδος εξαγωγών (31,5% τον Ιούνιο), αλλά πιο μεγάλη σε ποσοστό και πολύ μεγαλύτερη σε αξία άνοδος εισαγωγών (33,7% τον Ιούνιο) και για να υπολογισθεί το ΑΕΠ «αφαιρούνται» οι εισαγωγές, αναμένεται να φανεί πόσο θα επηρεασθεί το τελικό αποτέλεσμα της ΕΛΣΤΑΤ.
Σε κάθε περίπτωση, το πακέτο της ΔΕΘ δεν θα είναι κατ ανάγκη το τελικό σχήμα παροχών του 2022. Αργότερα, μετά το Eurogroup του Οκτωβρίου αρχίζει η διαπραγμάτευση με τους θεσμούς για τον νέο Προϋπολογισμό μαζί με την 12η αξιολόγηση της χώρας σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας που θα οδηγήσει στο πακέτο «δόσεων» αλλά και στο τελικό σχέδιο προϋπολογισμού του 2022 που θα πρέπει να κατατεθεί τον Νοέμβριο. Πιθανώς τότε να υπάρχει καλύτερη εικόνα και για την πανδημία αλλά και για τα αναπτυξιακά περιθώρια. Αλλά και μία πρώτη αίσθηση για τους δημοσιονομικούς κανόνες που θα ισχύουν στην συνέχεια και διαμορφώνουν την «περίμετρο» στην οποία θα μπορεί να κινηθεί η κυβέρνηση.
Θετικό είναι πάντως πως πέραν των 500 εκατ ευρώ συμπληρωματικού προϋπολογισμού το 2021, δεν εκτιμάται από τον ΥΠΟΙΚ πως οι πυρκαγιές θα προκαλέσουν ανάλογη ανάγκη το 2022 αφού μία σειρά από έργα επιχειρείται να ενταχθούν στο νέο ΕΣΠΑ.
Ο υπουργός οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας μιλώντας στην τηλεόραση της ΕΡΤ ανέφερε χθες πως «εάν ο ρυθμός μεγέθυνσης της οικονομίας εφέτος είναι καλύτερος από τις αρχικές εκτιμήσεις, πιθανόν να υπάρξει το 2022 πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος για πρόσθετες μειώσεις φόρων και εισφορών». Ανέφερε πως «εύχομαι να αναθεωρήσουμε επί τα βελτίω τις εκτιμήσεις μας μετά τις 7 Σεπτεμβρίου», και ότι «τα μακροοικονομικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας είναι αρκετά αισιόδοξα για την πορεία της χώρας». Για τη ΔΕΘ είπε ότι δεν πάμε μόνο με την προσδοκία τι καινούριο θα πει ο Πρωθυπουργός, αλλά ήδη έχουμε υλοποιήσει πολιτικές, έχουμε δεσμευτεί για πολιτικές, έχουμε νομοθετήσει πολιτικές για το 2022 πριν πάμε στη ΔΕΘ».
Αλλά και ο αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης μιλώντας χθες το πρωί στο ίδιο κανάλι επισήμανε ότι ο φόρος πρέπει να μειωθεί στη χώρα και ερωτηθείς για τον σχεδιασμό του 2022, μίλησε για ένα μείγμα στη βάση του μόνιμου δημοσιονομικού χώρου και των άμεσων αναγκών της κοινωνίας. Με τη μείωση της προκαταβολής και των εισφορών ολοκληρώνεται ο πρώτος κύκλος και πάμε στη δεύτερη φάση φοροελαφρύνσεων που προσεγγίζουν την ευρύτερη οικονομία και θα απλώνονται σε περισσότερους τομείς, ανέφερε.
