Η συζήτηση της Βρετανίας σχετικά με το αν θα αποχωρήσει από τις δεσμεύσεις της προς την με την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη Βόρεια Ιρλανδία μετά το Brexit, κινδυνεύει να αναστατώσει την ήδη επαπειλούμενη οικονομική ανάκαμψη.
Με την κυβέρνηση του Λονδίνου να απειλεί να επικαλεστεί το άρθρο 16 του πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας, το οποίο διέπει το εμπόριο στην περιοχή, οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι τα αντίποινα από τις Βρυξέλλες θα μπορούσαν να πλήξουν τις εξαγωγές και τις επενδύσεις και να επιφέρουν περαιτέρω πλήγμα στη λίρα.
Αυτοί οι κίνδυνοι δίνουν μια αίσθηση του κλονισμού που μπορεί να προκύψει εάν το Ηνωμένο Βασίλειο επιλέξει να χρησιμοποιήσει μια διάταξη στο πρωτόκολλο που του επιτρέπει να αναστείλει ορισμένους από τους εμπορικούς κανόνες που συμφωνήθηκαν όταν αποχώρησε από την ΕΕ. Είναι επίσης πιθανό να επηρεάσει τον υπολογισμό της Τράπεζας της Αγγλίας σχετικά με το πότε πρέπει να αυξήσει τα επιτόκια για να αντιμετωπίσει την έκρηξη του πληθωρισμού.
«Οι πελάτες δεν ενδιαφερόντουσαν για το Brexit μέχρι την περασμένη εβδομάδα, αλλά τώρα είναι ξανά στην αρχή - ανησυχούν», δήλωσε ο Φαμπρίς Μοντανιέ, επικεφαλής οικονομολόγος της Barclays στη Βρετανία.
Με αμφότερες τις πλευρές εγκλωβισμένες σε συνομιλίες για την επίλυση της αντιπαράθεσης, εδώ είναι οι βασικοί κίνδυνοι για την οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου και πώς μπορεί να αντιδράσουν οι αρμόδιοι.
Πόσο θα αξίζει η λίρα στην τσέπη των πολιτών;
Η αντίδραση της αγοράς στην ενεργοποίηση του Άρθρου 16 από την Βρετανία θα εξαρτηθεί ακριβώς από το πώς θα ενεργήσει η κυβέρνηση. Μια καθολική αποκήρυξη, με τη Βρετανία να «σκίζει το Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας», θα μπορούσε να προκαλέσει μια γρήγορη πτώση της στερλίνας κατά 5%, δήλωσε στο Bloomberg ο Ντέρεκ Χάλπενι, επικεφαλής ερευνητής της MUFG.
Μακροπρόθεσμα, η αγορά θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μια προοπτική που θα είναι «επίμονα πιο αβέβαιη και ασταθής», με τη συγκεκριμένη διαμάχη να είναι μόνο μία από τις πολλές αντιπαραθέσεις που είναι ενδεχόμενες μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου, έγραψαν σε έκθεσή τους αναλυτές της BofA Merrill Lynch.
Οι επενδυτές σε στερλίνα έπρεπε ήδη να αντιμετωπίσουν μια σειρά από «κόντρα ανέμους» στο νόμισμα τους τελευταίους μήνες. Η άνοδος των τιμών της ενέργειας επιβραδύνει την ανάπτυξη και τονώνει τον πληθωρισμό, ενώ η αβεβαιότητα από την BοE για το πότε θα αυξηθούν τα επιτόκια επιβαρύνει το επενδυτικό κλίμα.
Μια μεγάλη έκρηξη λόγω του Brexit θα μπορούσε να αναστατώσει περαιτέρω τις προοπτικές και να πιέσει τη λίρα.
Ακόμα πιο υψηλός πληθωρισμός
Ένα ασθενέστερο νόμισμα θα ωθούσε τις τιμές υψηλότερα σε μια εποχή που ο πληθωρισμός τρέχει ήδη πάνω από τον στόχο του 2% της BοE.
Οι νέες εμπορικές τριβές «θα μπορούσαν να ενισχύσουν τις ελλείψεις προσφοράς που έχουμε και να δημιουργήσουν μόνιμες πληθωριστικές πιέσεις», δήλωσε στο Bloomberg ο Γιαγκίτ Τσαντά, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών.
Kαι αυτοί οι παράγοντες θα μπορούσε να είναι πιο δύσκολο να αγνοηθούν από τους προσωρινούς όπως οι τιμές της ενέργειας και το τέλος του lockdown που έχει επισημάνει η BοE μέχρι στιγμής, εξηγώντας γιατί μπορεί να καθυστερήσει να ενεργήσει. «Όσο υψηλότερος και μεγαλύτερος είναι ο πληθωρισμός πάνω από τον στόχο, τόσο μεγαλύτερη πίεση υπάρχει για την Τράπεζα να ανταποκριθεί σε αυτό», δήλωσε ο Τσαντά.
Περισσότερα προβλήματα για τις επιχειρήσεις
Η ΕΕ θα μπορούσε να ανταποδώσει «επιβάλλοντας ελέγχους κανόνων καταγωγής πολύ πιο αυστηρά», γεγονός που θα αύξανε τον διοικητικό φόρτο για τους εξαγωγείς, δήλωσε ο Τζόναθαν Πόρτες, συνεργάτης στην ερευνητική ομάδα Changing Europe. Η ΕΕ θα μπορούσε επίσης να ανακαλέσει τη διάταξη περί επάρκειας δεδομένων που διευκολύνει το εμπόριο.
Θα μπορούσε επίσης να αναζωογονήσει την αβεβαιότητα που ακολούθησε την ψηφοφορία για το Brexit. «Θα ανησυχούσατε για μεγάλες επενδυτικές αποφάσεις που τίθενται σε αναμονή, όπως αυτές στην αυτοκινητοβιομηχανία που ελήφθησαν με την υπόθεση ότι η εμπορική συμφωνία παραμένει σε ισχύ», είπε ο Πόρτες.
«Το μόνο που θα έπρεπε να κάνει η ΕΕ είναι να πει ότι θα αναστείλει την πρόσβαση χωρίς δασμούς για την παραγωγή αυτοκινήτων εάν το Ηνωμένο Βασίλειο δεν συμμορφωθεί με το πρωτόκολλο».
Το μεγαλύτερο θύμα
Οι ελπίδες για μια εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ μπορεί να είναι ένα από τα «πρώτα θύματα» της ενεργοποίησης του Άρθρου 16 από την Βρετανία 16, δήλωσε ο Τζέραρντ Λάιονς, πρώην οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον όταν ήταν δήμαρχος του Λονδίνου. Μια διατλαντική εμπορική συμφωνία θεωρείται από καιρό ως πιθανό βασικό «έπαθλο» για το Brexit.
Αλλά ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είναι περήφανος και εκφραστικός για την ιρλανδική του καταγωγή και έχει επανειλημμένα εκφράσει ανησυχίες για οποιοδήποτε αποτέλεσμα που θα απειλούσε την ειρήνη στην περιοχή.
Ορισμένοι οικονομολόγοι υπέρ του Brexit ανησυχούν λιγότερο. Ο Τζούλιαν Τζέσοπ, οικονομολόγος στο Ινστιτούτο Οικονομικών Υποθέσεων, μια ομάδα υπέρ της ελεύθερης αγοράς, είπε ότι οι παγκόσμιες πιέσεις στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων θα είχαν μεγαλύτερο αντίκτυπο στον πληθωρισμό -και μικρή επιρροή στην BοE- από οποιαδήποτε επίδραση του Άρθρου 16.
«Θα ξεπεραστεί», είπε ο Τζέσοπ. «Θα είχαμε ελαφρώς υψηλότερο πληθωρισμό αλλά ασθενέστερη ανάπτυξη. Η Τράπεζα δεν έχει αυξήσει τα επιτόκια μέχρι στιγμής λόγω της αβεβαιότητας για την πραγματική οικονομία. Εάν υποστεί άλλο ένα σοκ στην πραγματική οικονομία με τη μορφή ενός εμπορικού πολέμου, αυτό δεν θα την αναγκάσει να αυξήσει τα επιτόκια νωρίτερα».
