Μεγάλες αλλαγές στους κανόνες των συντελεστών ΦΠΑ αποφάσισε το Ecofin, δίνοντας μεγαλύτερη ευελιξία στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όλα τα κράτη μέλη θα μπορούν να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ σε περισσότερα προϊόντα.
Στα νέα προϊόντα και υπηρεσίες που προστίθενται στον κατάλογο περιλαμβάνονται εκείνα που προστατεύουν τη δημόσια υγεία, είναι επωφελή για το περιβάλλον και στηρίζουν την ψηφιακή μετάβαση. Μόλις τεθούν σε ισχύ οι κανόνες, τα κράτη μέλη θα μπορούν επίσης για πρώτη φορά να απαλλάσσουν από τον ΦΠΑ ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες που θεωρείται ότι καλύπτουν βασικές ανάγκες.
Πιο συγκεκριμένα οι χώρες – μέλη θα συνεχίσουν να εφαρμόζουν ως κανονικό έναν συντελεστή ΦΠΑ υψηλότερο από το 15% αλλά θα έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόζουν δύο μειωμένους συντελεστές, με τον χαμηλότερο στο 5%, σε αγαθά και υπηρεσίες και θα μπορούν ακόμη να εφαρμόζουν έναν πολύ μειωμένο συντελεστή, χαμηλότερο από 5%, και έναν μηδενικό συντελεστή για έως επτά κατηγορίες της λίστας που καλύπτουν βασικές ανάγκες, π.χ. τρόφιμα, φάρμακα και φαρμακευτικά προϊόντα.
Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να διευρύνουν τον τρέχοντα κατάλογο αγαθών και υπηρεσιών (Παράρτημα III της Οδηγίας ΦΠΑ) που μπορούν να επωφεληθούν από μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ. Συγκεκριμένα, η λίστα έχει ενημερωθεί ώστε να περιλαμβάνει:
-Ψηφιακές υπηρεσίες που πριν δεν μπορούσαν να υπαχθούν σε χαμηλούς συντελεστές, όπως η πρόσβαση στο internet και το livestreaming πολιτιστικών και αθλητικών εκδηλώσεων
-Προϊόντα που προστατεύουν τη δημόσια υγεία και είναι κρίσιμα εργαλεία στη μάχη κατά της COVID-19 που θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα σε μελλοντικές κρίσεις, όπως προσωπικός προστατευτικός εξοπλισμός, μάσκες και ορισμένος ιατρικός εξοπλισμός καθώς και περισσότερα είδη που αποτελούν σημαντική βοήθεια για τους ΑμεΑ
-Συγκεκριμένα προϊόντα, όπως ποδήλατα, συστήματα πράσινης θέρμανσης και ηλιακά πάνελ σε κατοικίες και δημόσια κτίρια
-Διάφορα προϊόντα και υπηρεσίες που θεωρούνται κατάλληλα και χρήσιμα για τις χώρες, τα οποία καθοδηγούνται από το γενικό συμφέρον των στόχων της δημόσιας πολιτικής.
Επίσης έως το 2030 καταργείται η δυνατότητα των κρατών μελών να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές και απαλλαγές σε αγαθά και υπηρεσίες που θεωρούνται επιζήμια για το περιβάλλον και τους στόχους της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή.
Όπως ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία χαιρέτισε τη συμφωνία για τις αλλαγές, «η επικαιροποιημένη νομοθεσία θα ευθυγραμμίσει τους κανόνες για τον ΦΠΑ με τις κοινές προτεραιότητες της ΕΕ, όπως η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, η υποστήριξη της ψηφιοποίησης και η προστασία της δημόσιας υγείας». Για να ισχύουν οι αλλαγές, θα πρέπει να υπάρξει και η σύμφωνη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Οι επικαιροποιημένοι κανόνες θα αποσταλούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για διαβούλευση επί του τελικού κειμένου έως τον Μάρτιο του 2022. Μόλις εγκριθεί επίσημα από τα κράτη μέλη, η νομοθεσία θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρέχοντας τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν το νέο σύστημα από την ημερομηνία αυτή.
Οι χώρες της ΕΕ συμφώνησαν ομόφωνα στις αλλαγές των συντελεστών, που θα διασφαλίσουν τη μέγιστη ευελιξία ενώ θα αποφεύγουν την υπονόμευση των δημόσιων εσόδων.
Σύμφωνα με το δελτίο Τύπου, οι νέοι αυτοί κανόνες θα παρέχουν στις κυβερνήσεις μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τους συντελεστές που μπορούν να εφαρμόζουν και θα διασφαλίζουν την ίση μεταχείριση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.
Ταυτόχρονα, η επικαιροποιημένη νομοθεσία θα ευθυγραμμίσει τους κανόνες για τον ΦΠΑ με τις κοινές προτεραιότητες της ΕΕ, όπως η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, η υποστήριξη της ψηφιοποίησης και η προστασία της δημόσιας υγείας. Πρέπει τώρα να ζητηθεί η γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το εν λόγω τελικό κείμενο.
Ο Πάολο Τζεντιλόνι, Eπίτροπος Οικονομίας, δήλωσε: «Η σημερινή ομόφωνη συμφωνία για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων που διέπουν τους συντελεστές ΦΠΑ αποτελεί εξαιρετική είδηση. Το αποτέλεσμα των μαραθώνιων διαπραγματεύσεων δείχνει ότι όταν υπάρχει βούληση, βρίσκεται και ο τρόπος — μια ευρωπαϊκή πορεία προς τα εμπρός. Τα κράτη μέλη θα έχουν μεγαλύτερη ευελιξία ώστε τα συστήματά τους ΦΠΑ να αντικατοπτρίζουν τις εθνικές επιλογές πολιτικής, διασφαλίζοντας παράλληλα τη συνοχή με τις κοινές ευρωπαϊκές προτεραιότητες: την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και, φυσικά, την προστασία της δημόσιας υγείας.»
Αναλυτικά
Οι ισχύοντες κανόνες της ΕΕ για τους συντελεστές ΦΠΑ είναι σχεδόν τριάντα ετών και χρειάζονται επειγόντως εκσυγχρονισμό δεδομένης της εξέλιξης των γενικών κανόνων ΦΠΑ με την πάροδο των ετών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή πρότεινε το 2018 τη μεταρρύθμιση των συντελεστών ΦΠΑ.
Η σημερινή συμφωνία θα διασφαλίσει ότι οι κανόνες της ΕΕ για τον ΦΠΑ ευθυγραμμίζονται πλήρως με τις κοινές προτεραιότητες της ΕΕ. Η σημερινή ανακοίνωση θα αντιμετωπίσει τα ζητήματα αυτά:
-Επικαιροποιώντας τον κατάλογο αγαθών και υπηρεσιών (παράρτημα III της οδηγίας ΦΠΑ) επί των οποίων όλα τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ. Στα νέα προϊόντα και υπηρεσίες που προστίθενται στον κατάλογο περιλαμβάνονται εκείνα που προστατεύουν τη δημόσια υγεία, είναι επωφελή για το περιβάλλον και στηρίζουν την ψηφιακή μετάβαση. Μόλις τεθούν σε ισχύ οι κανόνες, τα κράτη μέλη θα μπορούν επίσης για πρώτη φορά να απαλλάσσουν από τον ΦΠΑ ορισμένα απαριθμούμενα αγαθά και υπηρεσίες που θεωρείται ότι καλύπτουν βασικές ανάγκες.
-Καταργώντας έως το 2030 τη δυνατότητα των κρατών μελών να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές και απαλλαγές σε αγαθά και υπηρεσίες που θεωρούνται επιζήμια για το περιβάλλον και τους στόχους της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή.
- Καθιστώντας διαθέσιμες σε όλες τις χώρες παρεκκλίσεις και απαλλαγές για συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες, οι οποίες ισχύουν επί του παρόντος για ιστορικούς λόγους σε ορισμένα κράτη μέλη, προκειμένου να διασφαλιστεί η ίση μεταχείριση και να αποφευχθούν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Ωστόσο, οι υφιστάμενες παρεκκλίσεις που δεν δικαιολογούνται από στόχους δημόσιας πολιτικής εκτός από αυτούς που υποστηρίζουν τη δράση της ΕΕ για το κλίμα θα πρέπει να καταργηθούν έως το 2032.
- Οι σημερινοί νέοι κανόνες στηρίζονται από προηγούμενη συμφωνία για μετατροπή του συστήματος ΦΠΑ της ΕΕ σε σύστημα στο οποίο ο ΦΠΑ καταβάλλεται στο κράτος μέλος του καταναλωτή και όχι στο κράτος μέλος του προμηθευτή. Έτσι διασφαλίζεται ότι με μια μεγαλύτερη διαφοροποίηση των συντελεστών (όπως συμφωνήθηκε σήμερα) θα είναι λιγότερο πιθανό να διαταραχθεί η λειτουργία της ενιαίας αγοράς ή να προκληθούν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Ταυτόχρονα, αποτρέπεται ο πολλαπλασιασμός των μειωμένων συντελεστών, γεγονός που θα έθετε σε κίνδυνο την ικανότητα των κρατών μελών να εισπράττουν έσοδα κατά την περίοδο μετά την πανδημία COVID-19.
-Κατά τα επόμενα έτη, τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για να διασφαλίσουν μια βιώσιμη ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19 και να επενδύσουν σε μεγάλο βαθμό στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Η προστασία των δημόσιων εσόδων είναι ιδιαίτερα σημαντική στο πλαίσιο αυτό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η επικαιροποιημένη νομοθεσία καθορίζει επίσης το ελάχιστο επίπεδο των μειωμένων συντελεστών, καθώς και τον μέγιστο αριθμό αγαθών και υπηρεσιών στο παράρτημα III, επί των οποίων τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόζουν τους εν λόγω συντελεστές (για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ. ερωτήσεις και απαντήσεις). Ωστόσο, για πρώτη φορά, τα κράτη μέλη θα μπορούν επίσης να εφαρμόζουν μειωμένο συντελεστή χαμηλότερο του 5 % ή να απαλλάσσουν από τον ΦΠΑ μικρό αριθμό ειδών του καταλόγου.
