Κατατέθηκε την Τρίτη το βράδυ το νομοσχέδιο του Υπουργείου Υποδομών που αφορά στις Πρότυπες Προτάσεις για έργα υποδομής και αφορά σε έργα προϋπολογισμού άνω των 200 εκατομμυρίων ευρώ από τα υπουργεία Υποδομών και Μεταφορών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ή και φορείς που εποπτεύονται από αυτά), έργα που παρουσιάζουν χαρακτηριστικά καινοτομίας και πολυπλοκότητας.
Πρόκειται για μία εναλλακτική λύση στην παραδοσιακή μέθοδο σύλληψης και ωρίμανσης έργων υποδομών, όπου ο ιδιωτικός τομέας αναλαμβάνει πρωτοβουλία και συμμετοχή στον εντοπισμό και την ωρίμανση ενός έργου συμπληρωματικά προς το σχεδιασμό του Κράτους με σκοπό την επιτάχυνση της ωρίμανσης δημοπράτησης και υλοποίησης έργων με τη συμβολή του ιδιωτικού τομέα.
Η κατάθεση του νομοσχεδίου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών «Πρότυπες Προτάσεις για Έργα Υποδομής», επιβεβαιώνοντας όσα πρόσφατα μόλις αλλά και λίγο παλιότερα ανέφερε το insider περί «εισαγωγής» του στη Βουλή, προωθεί τη καινοτομία και τη μεγαλύτερη εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα, των επιχειρήσεων και της ίδιας της κοινωνίας των πολιτών στη σύλληψη και υλοποίηση των έργων στη χώρα. Η πρόταση που καταθέτει ο ιδιώτης πρέπει να είναι ώριμη, με πλήρη τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά στοιχεία, τόσο για την περίοδο κατασκευής όσο και την περίοδο λειτουργίας, ώστε ο διαγωνισμός να προκηρυχθεί άμεσα. Ο φάκελος του έργου θα πρέπει να περιλαμβάνει προϋπολογισμό, τεκμηρίωση της αξίας της προτεινόμενης επένδυσης, την κεφαλαιακή της δομή, τις εναλλακτικές πηγές δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης, τους βασικούς δείκτες απόδοσης της επένδυσης και το χρηματοοικονομικό μοντέλο, εφόσον πρόκειται για παραχώρηση ή σύμπραξη (ΣΔΙΤ). Ως προς τις μελέτες, ο ιδιώτης πρέπει να καταθέσει προμελέτη, μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, μελέτη κόστους – οφέλους και αναλυτικό πρόγραμμα εκπόνησης των υπολοίπων μελετών.
Πρόκειται για ένα νέο μοντέλο της σύλληψης και της ωρίμανσης νέων έργων υποδομών, που θα υποβάλλονται από τον ίδιο τον Ιδιωτικό Τομέα και αφορά στη θέσπιση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου υποβολής, αξιολόγησης και έγκρισης προτάσεων για μεγάλα έργα άνω των 200.000.000 ευρώ, σε πρώτη φάση (όπως έχει αναφέρει το insider οι κατασκευαστές ζητούν να χαμηλώσει ο πήχης, π.χ. προς τα 150 εκατ. ευρώ ή και πιο κάτω ώστε να «χωρέσουν» και άλλα έργα στο «πακέτο», κάτι που λαμβάνουν υπόψη τους στο υπουργείο).
Το μοντέλο των προτύπων προτάσεων θα φορά σε έργα ΣΔΙΤ ή παραχωρήσεων αλλά και έργα που υλοποιούνται με παραδοσιακό μοντέλο Μελέτης - Κατασκευής κ.λπ. τα οποία ο ιδιωτικός τομέας θα προτείνει και θα ωριμάσει για λογαριασμό του δημοσίου.
Στόχοι του Υπουργείου μέσα από το νέο αυτό πλαίσιο είναι:
- Η Ανάδειξη Νέων «Καινοτόμων» Ιδεών
- Η Επιτάχυνση Ωρίμανσης Έργων
- Η Αυξημένη Εμπλοκή Ιδιωτικού Τομέα με την αξιοποίηση της ευελιξίας που έχει
- Η Μεταφορά Τεχνογνωσίας του Ιδιωτικού Τομέα στη Δημόσια Διοίκηση
Όπως επίσης αναφέρεται στο σχέδιο νόμου, στο πεδίο εφαρμογής του νομοσχεδίου εμπίπτουν έργα υποδομής τα οποία δεν έχουν ενταχθεί οριστικά στο σχεδιασμό της αναθέτουσας αρχής ή του αναθέτοντος φορέα, με την υλοποίηση της προτεινόμενης επένδυσης να προάγει την περιφερειακή ανάπτυξη ή να συμβάλλει συνολικά στην εθνική οικονομία.
Κατ’ εξαίρεση με απόφαση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών ή του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύνανται να γίνουν αποδέκτες και να θεωρούνται ως «πρότυπες», προτάσεις οι οποίες αφορούν σε έργα τα οποία παρότι έχουν ενταχθεί στον σχεδιασμό της αναθέτουσας αρχής ή του αναθέτοντος φορέα ή στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων παρουσιάζουν πολύ χαμηλό επίπεδο ωρίμανσης και η επιτάχυνση της υλοποίησης τους εκτιμάται ότι θα συμβάλει σημαντικά στην Περιφερειακή η Εθνική οικονομική ανάπτυξη.
Όπως αναφέρεται πρωτότυπες προτάσεις δύνανται να κατατίθενται αποκλειστικά κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο εκάστου ημερολογιακού τριμήνου. Σε περίπτωση έγκριση της πρότυπης πρότασης από την κυβερνητική επιτροπή συμβάσεων στρατηγικής σημασίας ο προτείνων θεμελιώνει δικαίωμα διεκδίκησης καθώς και δικαίωμα καταβολής σε αυτόν των εξόδων προετοιμασίας της πρότυπης πρότασης. Σε περίπτωση απόρριψης της πρότασης ο προτείνων δεν αποζημιώνεται για τις δαπάνες
Ο κατασκευαστής ή επενδυτής που προτείνει την «Πρότυπη Πρόταση» καταθέτει μεταξύ άλλων προμελέτη του προτεινόμενου έργου, μελέτη κόστους-οφέλους του έργου, πρόταση σχετικά με τις εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, δημόσιες και ιδιωτικές, μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης, κ.α.
Για την υποβολή της πρότυπης πρότασης απαιτείται η καταβολή παραβόλου, υπέρ του Δημοσίου, ύψους ίσου με ποσοστό ένα τοις χιλίοις (1‰) επί της προϋπολογιζόμενης αξίας του έργου. Ο προτείνων δύναται να αποσύρει οποτεδήποτε την πρότυπη πρόταση που υπέβαλε. Εφόσον ο προτείνων αποσύρει την πρότυπη πρόταση μέχρι την ολοκλήρωση της αξιολόγησής της από την Επιτροπή Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων, επιστρέφεται στον προτείνοντα ποσό του παραβόλου που αντιστοιχεί σε ποσοστό έως τριάντα τοις εκατό (30%) της αξίας του, με πράξη της Επιτροπής Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων. Σε περίπτωση μεταγενέστερης απόσυρσης πρότυπης πρότασης, το καταβληθέν ποσό παραβόλου δεν επιστρέφεται. Εάν ο προτείνων αποσύρει πρότυπη πρόταση, δεν δικαιούται να επανέλθει με νέα πρότυπη πρόταση ως προς το ίδιο έργο υποδομής για χρονική περίοδο έξι μηνών.
Η διαδικασία αξιολόγησης της πρότυπης πρότασης από την Επιτροπή Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων ολοκληρώνεται εντός ενενήντα ημερών από την ημερομηνία κατάθεσης. Η ίδια επιτροπή καθορίζει και το κόστος υποβολής της Πρότυπης Πρότασης για τον προτείνοντα (κόστος μελετών κ.λπ.). Τα έξοδα προετοιμασίας της πρότυπης πρότασης δεν δύνανται να υπερβαίνουν ποσό ίσο με ποσοστό 3% της προϋπολογιζόμενης αξίας του έργου, όπως αυτή εγκρίνεται από την Κυβερνητική Επιτροπή Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας. Ο υπουργός δύναται να αναπέμπει την εισήγηση προς την Επιτροπή Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων, σε περίπτωση που κρίνει ότι η πρότυπη πρόταση χρήζει περαιτέρω αξιολόγησης ή περαιτέρω διευκρίνισης ως προς επιμέρους παραμέτρους της ή εφόσον κρίνει ότι η πρότυπη πρόταση χρήζει περαιτέρω προσαρμογών και τροποποιήσεων. Σε αυτή την περίπτωση, η Επιτροπή Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων υποβάλλει νέα εισήγηση προς τον αρμόδιο Υπουργό εντός τριάντα ημερών. Αν η πρόταση γίνει δεκτή από τον υπουργό τότε την εισάγει, με πρότασή του, την πρότυπη πρόταση προς τελική κρίση στην Κυβερνητική Επιτροπή Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας.
Σύμφωνα με το υπουργείο, το πλαίσιο είναι μια μεταρρύθμιση στο χώρο των Δημοσίων Έργων, γιατί από τη μία, επιτυγχάνεται η ωρίμανση έργων που η ίδια η αγορά θεωρεί σημαντικά και από την άλλη, δίνεται κίνητρο στον ιδιωτικό τομέα για την υποβολή πρότυπων τεχνικών λύσεων για την κατασκευή των έργων, έργα που θα ελέγχονται από το έμπειρο στελεχιακό δυναμικό του Υπουργείου, δημιουργώντας έτσι μια παρακαταθήκη γνώσης σε αυτό και θα εξασφαλίσει την ταχύτερη μετάβαση σε μια νέα εποχή.
Το ζήτημα του πλαφόν του προϋπολογισμού στα έργα στα 200 εκατομμύρια ευρώ είχε σχολιαστεί και από το ΙΟΒΕ σε παλιότερη σχετική μελέτη του για την επόμενη μέρα του κατασκευαστικού κλάδου. «Αξίζει να επισημανθεί ότι η πρόβλεψη για υποβολή προτάσεων για έργα με εκτιμώμενο προϋπολογισμό άνω των 200 εκατ. ευρώ, αν ισχύσει, περιορίζει το αντικείμενο των Προτάσεων Καινοτομίας σε πολύ μεγάλα έργα και σε λίγους συμμετέχοντες που έχουν τη δυνατότητα να υλοποιήσουν έργα τέτοιας κλίμακας. Στην ουσία αφήνει αναξιοποίητη τη δυνατότητα καινοτομικών προτάσεων ή ενίσχυσης της ωρίμανσης για έργα με αρκετά μικρότερο προϋπολογισμό σε όλη τη χώρα, τα οποία ωστόσο μπορεί να τεκμηριώνεται ότι έχουν σημαντική αξία», ανέφερε χαρακτηριστικά.
