Στα δύο κυρίαρχα ζητήματα που επηρεάζουν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα εστιάζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, και δεν είναι άλλα από τους αυξανόμενους κινδύνους γύρω από την ανοδική τροχιά του πληθωρισμού και τις ταχέως μεταβαλλόμενες θέσεις σχετικά με τον πιθανό ρυθμό αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής, εξαιτίας και της πολεμικής σύρραξης στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με την ανάλυση του ΔΝΤ, ο πόλεμος στην Ουκρανία, αν και σε αυτό το σημείο δεν αποτελεί ένα παγκόσμιο συστημικό γεγονός, αναμένεται ωστόσο να έχει έναν σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομία εν μέσω μιας αυξημένης αβεβαιότητας για τις προοπτικές. Επιπλέον, η απότομη άνοδος των τιμών των εμπορευμάτων περιπλέκει περαιτέρω το τοπίο των προκλήσεων με το οποίο βρίσκονται αντιμέτωπες οι κεντρικές τράπεζες ώστε να μειώσουν τον πληθωρισμό κοντά στον στόχο, διαφυλάσσοντας παράλληλα την πορεία ανάκαμψης μετά την πανδημία του κορονοϊού.
Φυσικά το πλήγμα θα είναι σφοδρότερο για την εμπόλεμη περιοχή και την Ευρώπη, ενώ και το πλέγμα κυρώσεων και η διακοπή των δεσμών και της παρουσίας πολλών εταιρειών από τη Ρωσία μαζί με τα μέτρα που έχουν ληφθεί από διάφορες χώρες για τον απογαλακτισμό των ρωσικών εισαγωγών ενέργειας, θα προκαλέσουν σημαντική ζημιά στη ρωσική οικονομία.
Όπως επισημαίνει το ΔΝΤ, η σοβαρότητα των διαταραχών στις αγορές εμπορευμάτων και στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού θα επιβαρύνει σε μεγάλο βαθμό τις προοπτικές για τον πληθωρισμό, την παγκόσμια οικονομία και πιθανώς τη μακροοικονομική σταθερότητα. Επιπλέον, η εκτόξευση των τιμών σε επίπεδα ρεκόρ στα τρόφιμα θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στο σκέλος των κοινωνικών εντάσεων και αναταραχών σε ορισμένες αναδυόμενες και «παραμεθόριες» αγορές.
Έτσι, μεταξύ των υψηλών αβεβαιοτήτων και των μεταβαλλόμενων προοπτικών, οι επενδυτές έχουν εστιάσει στις σοβαρές διαταραχές στα εμπορεύματα ως ένα κρίσιμο «κανάλι» μετάδοσης και ενίσχυσης της έντασης της κρίσης, οι οποίες θα μπορούσαν να ενταθούν σε περίπτωση περαιτέρω κλιμάκωσης των κυρώσεων, με ρητή απαγόρευση των ρωσικών εισαγωγών ενέργειας από την Ευρώπη. Επιπλέον, η άνοδος των τιμών των γεωργικών προϊόντων έχει σημαντικές δευτερογενείς επιπτώσεις για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες και τις αναδυόμενες αγορές - ιδιαίτερα στην Ανατολική Ευρώπη, τον Καύκασο, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική - που αποτελούν στενούς εμπορικούς εταίρους της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Τα μέταλλα, μία ακόμη ενότητα των ρωσικών εξαγωγών, επηρεάζονται επίσης, γεγονός που έχει ισχυρές επιπτώσεις στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, συμπεριλαμβανομένης της βιομηχανίας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Υπό αυτό το πρίσμα, το ΔΝΤ επαναλαμβάνει πως η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αναμένεται να έχει έναν σημαντικό αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία. Οι αναπτυξιακές προοπτικές για την παγκόσμια οικονομία για φέτος έχουν υποχωρήσει στο 3,6%, 0,8 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από ό,τι είχε εκτιμηθεί κατά τον Ιανουάριο. Επιπλέον, η πρόβλεψη για τον πληθωρισμό για τις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες για φέτος έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω κατά 2,7 ποσοστιαίες μονάδες στο 8,6%, ενώ η πρόβλεψη για το ΑΕΠ έχει αναθεωρηθεί κατά 0,9 ποσοστιαίες μονάδες στο 3,9%.
Εν μέσω μιας αυξημένης αβεβαιότητας, το «ισοζύγιο» των κινδύνων για την αναπτυξιακή δυναμική για φέτος παραμένει ελαφρώς προς τα κάτω, όπως αποδεικνύεται μέσω του πλαισίου του δυνητικούς πλήγματος για την ανάπτυξη, Growth at Risk. Επιπλέον, η πιθανότητα να περάσει σε αρνητικά επίπεδα το 2022 εκτιμάται στο 8% περίπου, με τους κινδύνους για μια επί τα χείρω αναθεώρηση να βρίσκονται πλέον σε υψηλά επίπεδα σε σύγκριση με τα ιστορικά πρότυπα.
Μεταξύ των όσων αναφέρει το ΔΝΤ, επισημαίνει πως οι πληθωριστικές πιέσεις που σχετίζονται με την άνοδο των τιμών των εμπορευμάτων επιδείνωσαν το trade off που αντιμετωπίζουν οι κεντρικές τράπεζες, αυξάνοντας τις ανησυχίες των επενδυτών σχετικά με την ετοιμότητα των κεντρικών τραπεζών να «φρενάρουν» μια απότομη πτώση των αγορών. Επιπλέον, μια ξαφνική αναπροσαρμογή του κινδύνου που προκύπτει από την εντατικοποίηση του πολέμου, συμπεριλαμβανομένης της διεύρυνσης του πολέμου πέρα από την Ουκρανία και τη Ρωσία, και μια σχετική κλιμάκωση των κυρώσεων, μπορεί να εκθέσει και να αλληλεπιδράσει με ορισμένες από τις ευαλωτοτήτες που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας οδηγώντας σε μια απότομη πτώση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων. Για παράδειγμα, το πρόσφατο sell off στην Κίνα, ιδιαίτερα στον κλάδο της τεχνολογίας, συνδυάστηκε με μια διαρκής πίεση στο real estate και την αύξηση των προκλήσεων μεταξύ της καταπολέμησης του πολυετούς υψηλού πληθωρισμού και της διαφύλαξης της ανάκαμψης σε μια περίοδο αυξημένης αβεβαιότητας για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας.
Επιπλέον, ο αυξανόμενος κίνδυνος αντισυμβαλλομένου έχει προκαλέσει σοβαρές διαταραχές στις αγορές εμπορευμάτων και στις εφοδιαστικές αλυσίδες σε ολόκληρο τον κόσμο. Εν μέσω μιας απότομα αυξανόμενης μεταβλητότητας, οι τιμές έχουν εκτοξευθεί στα ύψη σε όλο την ομάδα των εμπορευμάτων, προκαλώντας σοβαρές πιέσεις στη χρηματοδότηση αυτών και στις αγορές παραγώγων. Το κόστος μεταφοράς των εμπορευμάτων έχει αυξηθεί και οι υψηλότερες τιμές έχουν αυξήσει τις χρηματοδοτικές ανάγκες των traders στα εμπορεύματα και εκείνων που εμπλέκονται στην εφοδιαστική αλυσίδα. Επιπλέον, στα παράγωγα οι συμμετέχοντας αντιμετώπισαν τεράστια margin calls σε short θέσεις ως απάντηση στις υψηλές διακυμάνσεις των τιμών των εμπορευμάτων, δοκιμάζοντας την ανθεκτικότητα των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών αγορών.
Το ΔΝΤ επισημαίνει πως η προοπτική μιας ρωσικής χρεοκοπίας και η αφαίρεση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων από τους παγκόσμιους δείκτες θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στη ροή κεφαλαίων προς τις αναδυόμενες αγορές. Επίσης, οι κυβερνοεπιθέσεις έχουν γίνει μια πρώτης τάξεως ανησυχία τόσο για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όσο και για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Αυτοί οι παράγοντες δύναται να ενισχύσουν περαιτέρω τους «κραδασμούς» και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να οδηγήσουν σε σοβαρές διαταραχές στις αγορές.
Ευρύτερα, τα επόμενα χρόνια, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουν μια σειρά από διαρθρωτικά ζητήματα που προέκυψαν από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις σχετικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένου του συμβιβασμού μεταξύ της ενεργειακής ασφάλειας και της κλιματικής μετάβασης, των κινδύνων κατακερματισμού της αγοράς και του ρόλου του δολαρίου στην κατανομή των περιουσιακών στοιχείων. Επιπλέον, οι ανησυχίες για την ενεργειακή και επισιτιστική ασφάλεια είναι έντονες και ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τις προσπάθειες για την κλιματική μετάβαση, όπως υπογραμμίζει το Ταμείο, τη στιγμή που επιχειρήσεις και νοικοκυριά ενδέχεται να χρειαστούν βραχυπρόθεσμη δημοσιονομική στήριξη για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες του πολέμου.
Photo: Getty Images/Ideal Image
