Η «μυρωδιά» στην ατμόσφαιρα μοιάζει με εκείνη του 2011, αλλά είναι πολύ πιο «βαριά». Το όριο των ομολογιακών αποδόσεων στα δέκα χρόνια, που οι αναλυτές θεωρούν ότι μπορεί να αντέξει η ιταλική οικονομία είναι, λίγο πάνω-λίγο κάτω, από το 3,5%.
Τα τελευταία 24ωρα κινείται πάνω από το 4,10 – 4,14% και οι πιέσεις που δέχεται είναι ανοδικές...
Μια τέτοια τάση για ένα χρέος που ξεπερνά ήδη τα 2,7 τρισ. ευρώ και πρέπει μέσα στο 2022 να αναχρηματοδοτηθεί από τις αγορές και όχι πλέον από την ΕΚΤ, με περισσότερα από 600 – 700 δισ. ευρώ, είναι μια εικόνα που δύσκολα αποφεύγει τον χαρακτηρισμό του οικονομικού και πολιτικού εφιάλτη.
Ανάλογη, αλλά λιγότερο πιεστική είναι η κατάσταση για την αναχρηματοδότηση του ισπανικού και του πορτογαλικού χρέους, με τις αποδόσεις να έχουν ξεπεράσει το 3% και τα spreads να κινούνται ανοδικά περίπου 120 μονάδες βάσης πίσω από τα ιταλικά.
Για την Ελλάδα τα νούμερα είναι σαφώς μεγαλύτερα από τα ιταλικά τόσο στις αποδόσεις όσο και στα spreads, καθώς αρκεί να δει κανείς οτι πριν ενα χρόνο (οι αποδόσεις) ήταν καθαρά κάτω από την μονάδα και τώρα «χτυπάνε» κόκκινο με 4,5%. Με την ουσιώδη όμως διαφορά, ότι το χρέος που πρέπει να αναχρηματοδοτηθεί είναι ποσοτικά σχεδόν αμελητέο για τα τρέχοντα μεγέθη της ευρωπαϊκής αγοράς ομολόγων.
Με βάση το πρόγραμμα του ΟΔΔΗΧ ο δανεισμός σε εκκρεμότητα μόλις αγγίζει τα 7 - 8 δισ. ευρώ και κατα πως φαίνεται, η τακτική αντιμετώπισης της πίεσης είναι η «εκμετάλλευση» του μεγάλης διάρκειας μέσου όρου εξυπηρέτησης του χρέους.
Έτσι σημαντικό κομμάτι του δανεισμού, αντίθετα από τον αρχικό σχεδιασμό, απευθύνεται πλέον στην αγορά των εντόκων τα οποία από πλευράς ρευστότητας αφενός προσφέρονται και αφετέρου διατηρούν προς το παρόν χαμηλό κόστος.
Όμως αυτή η εικόνα έχει μία δυναμική «προσωρινότητας», αντίθετα με τον πληθωρισμό...
Η ΕΚΤ κάθε μέρα που περνάει πιέζεται από τις αγορές χρήματος να αποδείξει ότι εννοεί – και για την ακρίβεια «μπορεί» - αυτό που ο Μάριο Ντράγκι είχε υποσχεθεί το 2012 και η κα Λαγκάρντ επανέλαβε πριν από δέκα ημέρες... συνοδευτικά των αποφάσεων για αύξηση των επιτοκίων μέσα στον Ιούλιο.
Μέχρι την 1η Ιουλίου η ΕΚΤ μέσω του APP αγοράζει ακόμα το χρέος που εκδίδουν οι οικονομίες της Ε.Ε. και έτσι συγκρατεί ακόμα το κόστος αναχρηματοδότησης του χρέους τους.
Μετά, στην ουσία σταματάει και απλώς διατηρεί μέσα στην αγορά τα ποσά που έχει ξοδέψει με το APP και το PEPP. Και δεν είναι λίγα...
Όμως δεν είναι αρκετά για τις αγορές που παίρνουν και πάλι το πάνω χέρι στην αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των ευρωπαϊκών οικονομιών μετά την «απόσυρση» της ΕΚΤ.
Το μεγάλο ζήτημα δεν είναι οτι η ΕΚΤ θα αυξήσει το επιτόκιο κατα 0,25% ή 0,5%, αλλά οτι σταματάει να αναχρηματοδοτεί το κρατικό χρέος της Ε.Ε. και ειδικά των υπερχρεωμένων χωρών της Ε.Ε., όπως έκανε εδώ και σχεδόν δέκα χρόνια, έμμεσα και άμεσα.
Και αυτό ισοδυναμεί με γκρέμισμα του... φράκτη προστασίας.
Ο «λύκος» της αγοράς χρήματος είναι ήδη εδώ και περιμένει να δει τι είναι έτοιμη να κάνει η ΕΚΤ, πριν δοκιμάσει ξανά όπως το 2011 (με την Ελλάδα), αλλά σε μεγαλύτερα αυτή την φορά «θύματα», όπως η Ιταλία και η Ισπανία.
Αυτό αφορά βέβαια όχι μόνο την Ιταλία και την Ισπανία, αλλά και την Ελλάδα, παρά την «προστασία» που την έχει εξασφαλίσει η τελική αναδιάρθρωση του χρέους τον Ιούνη του 2018.
Άλλωστε η «προστασία» αυτή, ήτοι αφ' ενός το «μαξιλάρι» των σχεδόν 40 δισ. ευρώ και αφ' εταίρου η κατοχή του 77% του χρέους της από τον ESM, είχαν σχεδιασθεί για να αντιμετωπίσουν πολύ μικρότερης ισχύος ...καταιγίδες από την σημερινή.
Η ΕΚΤ φεύγει, ο... ESM έρχεται;
Μπορεί όμως η ΕΚΤ να αντιμετωπίσει αυτό τον «κατακερματισμό» στην αγορά ομολόγων με τα spreads μεταξύ μιας Γερμανίας και μιας υπερχρεωμένης Ιταλίας να ξεπερνούν ήδη το 2,5%;
Μπορούσε να το κάνει όταν ο πληθωρισμός ήταν σχεδόν μηδενικός, πολλές φορές και αρνητικός.
Σήμερα είναι υποχρεωμένη – δεν έχει άλλωστε άλλο σοβαρό εργαλείο παρέμβασης – να αποσύρει το QE και να αυξήσει τα επιτόκια προκειμένου να στηρίξει το Ευρώ απέναντι στην καταιγίδα που έχει εξαπολύσει αυτή την εβδομάδα η Fed...
Τι άλλο απομένει στις υπερχρεωμένες οικονομίες ιδιαίτερα της νότιας Ευρώπης; Τίποτα άλλο από τον ESM, τον «γνωστό» στην Ελλάδα ΕΣΜ που με μοναδικό μέχρι σήμερα μεγάλο πελάτη την Ελλάδα, περιμένει τους επόμενους ...πελάτες.
Ο ESM βέβαια δεν «χαρίζει» όπως η ΕΚΤ, «δανείζει» σε πολύ χαμηλά επιτόκια είναι αλήθεια, αλλά με ... προϋποθέσεις, δημοσιονομικές προϋποθέσεις, σαν αυτές από τις οποίες τυπικά βγαίνουμε στις 16 Αυγούστου, αλλά που θα διατηρηθούν σαν μεταμνημονιακή εποπτεία και στην συνέχεια...
Βέβαια κάποιοι θα θυμίσουν το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά αυτό είχε σχεδιασθεί για ενα άλλο οικονομικό περιβάλλον, χωρίς πανδημία, με ανάκαμψη της οικονομίας, χωρίς πληθωρισμό και χωρίς ...πόλεμο.
Αντίθετα ο ESM είναι εδώ, είναι παντός καιρού και περιμένει... πελάτες.
