Η χθεσινή -σε πανηγυρικό κλίμα- απόφαση του Eurogroup περί ολοκλήρωσης της Ενισχυμένης Εποπτείας στις 20 Αυγούστου και εκκίνησης, από την επόμενη ημέρα, την 21η Αυγούστου, μίας νέας πορείας για την Ελλάδα σε όρους κανονικής παρακολούθησης από τους θεσμούς της ΕΕ, συνιστά μία ψήφο εμπιστοσύνης της Ελλάδας με πολλούς αποδέκτες, κυρίως προς το «εξωτερικό».
Οι τοποθετήσεις των αξιωματούχων του Eurogroup, για ιστορικά νέα αλλά και για σημαντική πρόοδο -ειδικά τα τελευταία τρία χρόνια παρά τις πιέσεις των κρίσεων της πανδημίας και του πληθωρισμού- διαμορφώνουν έναν χάρτη εξόδου χωρίς αστερίσκους. Με πολλά προσωπικά εύσημα στον Έλληνα ΥΠΟΙΚ, αλλά και με πιστοποίηση πως η έξοδος είναι «απολύτως δικαιολογημένη» ακόμη και από τον «σκληρό» της Εποπτείας κ. Κλάους Ρέγκλινγκ που και αυτός ολοκληρώνει τη θητεία του.
Ωστόσο, όπως επισημαίνεται στο δισέλιδο κείμενο «έγκρισης» της Εξόδου, η ίδια η νέα κρίση δημιουργεί προκλήσεις ενώ είναι ξεκάθαρη η ανάγκη ολοκλήρωσης των μεταρρυθμίσεων οι οποίες θα παρακολουθούνται μέσα από το μηχανισμό της «μετα-προγραμματικής παρακολούθησης», ο οποίος, όπως εξήγησε ο Επίτροπος Τζεντιλόνι είναι πολύ καλά δομημένος. Μάλιστα φέρνοντας ως παράδειγμα την Ισπανία είπε πως χθες, στη Σύνοδο, ολοκληρώθηκε η 17η αξιολόγηση της χώρας σε αυτό το ανά 6μηνο καθεστώς το οποίο ισχύει και για τα άλλα κράτη που πέρασαν από μνημόνια και πήραν δάνεια (Κύπρος, Πορτογαλία Ιρλανδία).
Για την Ελλάδα η πρώτη αξιολόγηση στο νέο αυτό πεδίο θα έχει μάλιστα ειδική σημασία: θα συνδέεται και με τα «χρήματα» από το τελευταίο πακέτο παρεμβάσεων στο χρέος το οποίο θα μπορεί να εγκριθεί μέχρι το τέλος του έτους.
Οι μεταρρυθμίσεις και οι δημοσιονομικοί κανόνες – η σύνοδος του Ιουλίου
Τα ορόσημα του επόμενου πλαισίου επιτήρησης, έχουν αποφασιστεί εδώ και καιρό μεταξύ της κυβέρνησης και των Θεσμών. Περιλαμβάνονται ως παράρτημα στην 14η (και τελευταία) έκθεση ενισχυμένης εποπτείας.
Η κυβέρνηση θα πρέπει έως τον Οκτώβριο θα ολοκληρώσει μία σειρά από μεταρρυθμίσεις, αλλά και να καταθέσει στις Βρυξέλλες Προσχέδιο Προϋπολογισμού 2023 συμβατό με όσα συμφώνησε. Δηλαδή με την διαφύλαξη της δημοσιονομικής σταθερότητας και με την επιστροφή σε πλεονάσματα το 2023. Ο λόγος για μία δέσμευση η οποία θα συνδιαμορφωθεί βεβαίως πλέον και από τις αποφάσεις που θα ληφθούν (για όλα τα κράτη-μέλη) τον Ιούλιο στο επόμενο Eurogroup και στο πλαίσιο της συζήτησης για το δημοσιονομικό «δρόμο» των επόμενων μηνών και τις ευελιξίες που ζητούν κράτη ειδικά του Νότου με υψηλό χρέος.
Για το απώτερο μέλλον η συζήτηση έχει εκ νέου αναβληθεί για το φθινόπωρο με αρχή τις προτάσεις της Κομισιόν για την αλλαγή των κανόνων στα νέα δεδομένα, με την Αθήνα να ζητά όχι μόνο αλλαγή των κανόνων του χρέους αλλά και εξαιρέσεις σε αμυντικές, επενδυτικές και άλλες δαπάνες. Ο λόγος για ένα αίτημα το οποίο μένει να φανεί πως θα συνδιαμορφωθεί με δεδομένες τις αντιδράσεις του «Βορρά», όπως εκφράστηκαν και τις προηγούμενες μέρες από τη για γερμανική πλευρά που ζητά λελογισμένες αλλαγές αλλά και συγκράτηση της δημόσιας δαπάνης και ζήτησης ως μέσο περιορισμού των πληθωριστικών πιέσεων…
Οι 4 άξονες παρακολούθησης
Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα από χθες και μετά από 12 χρόνια παύει να είναι μία ειδική περίπτωση στην Ευρώπη. Πλέον θα παρακολουθείται (όπως και σήμερα) από το πλαίσιο που διαμορφώνει για όλα τα κράτη μέλη το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και από 3 άλλους μηχανισμούς:
* Την εξάμηνη διαδικασία της μεταπρογραμματικής παρακολούθησης που ισχύει ήδη για την Κύπρο, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και την Ισπανία που ξεκινά αυτόματα μετά το τέλος των προγραμμάτων και συνεχίζεται έως ότου εξοφληθεί τουλάχιστον το 75% των δανείων που έχει λάβει κάθε κράτος.
* Την 3μηνη αφανή παρακολούθηση από τον ESM που επίσης όπως είπε χθες ο κ. Ρέγκλινγκ «θα συνεχισθεί για 10ετίες» και εντάσσεται στο σύστημα παρακολούθησης «Early Warning»
* «Σημαντικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις θα συνεχίσουν επίσης να παρακολουθούνται στο πλαίσιο της υλοποίησης του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας» αναφέρεται επίσης στο κείμενο της απόφασης.
Τα 22 προαπαιτούμενα για το επόμενο πακέτο δόσεων
Το Eurogroup χαιρετίζει τα «συγκεκριμένα μεταρρυθμιστικά βήματα που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και των ελληνικών αρχών» με στόχο «να ολοκληρωθούν έως το φθινόπωρο του τρέχοντος έτους, όπως ορίζεται στη 14η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας». Αναφέρεται πως τα βήματα αυτά περιλαμβάνουν τις πολιτικές στον χρηματοπιστωτικό τομέα, στη δικαιοσύνη, στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, στο κτηματολόγιο, στην κωδικοποίηση της εργατικής νομοθεσίας και στην επίτευξη των συμφωνηθέντων στόχων για την εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Και ορίζει πως θα αξιολογηθούν στην 1η έκθεση του Νοεμβρίου η οποία «θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως η βάση για τη λήψη απόφασης αναφορικά με το τελευταίο πακέτο παρεμβάσεων στο χρέος». Σημειώνεται πως «παραδοσιακά» τον Νοέμβριο ανακοινώνονται αυτές οι εκθέσεις για όλα τα κράτη, μαζί με το ανάλογο πακέτο του «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου» και συνήθως επικυρώνονται από το Eurogroup του Δεκεμβρίου. Καταγράφονται και τα πιο… μακροπρόθεσμα ορόσημα της παρακολούθησης: το χρέος, η πορεία των μη εξυπηρετούμενων δανείων, των εξωτερικών ανισορροπιών, η ανεργία και η ανάγκη ενίσχυσης της αναπτυξιακής δυναμικής.
Ειδικά για τα στάδια μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν προς ολοκλήρωση έως τον Οκτώβριο του 2022 στο πλαίσιο της τελευταίας εκταμίευσης των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, στο παράρτημα της 14ης έκθεσης Ενισχυμένης Εποπτείας αναφέρονται αναλυτικά. Είναι 22 συνολικά και χωρίζονται σε 7 άξονες ανά πεδίο ως εξής:
1. Δημοσιονομικές και δημοσιονομικές-διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις
·Δημοσιονομικός τομέας. Η Ελλάδα υποβάλλει το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματός της για το 2023 σύμφωνα με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
·Ληξιπρόθεσμες οφειλές. Ουσιαστική εκκαθάριση των μη συνταξιοδοτικών ληξιπρόθεσμων οφειλών και πλήρης εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων συνταξιοδοτικών οφειλών (με προθεσμία τον Αύγουστο).
·Φορολογική διοίκηση. Θέση σε λειτουργία του πλήρους συστήματος πληροφορικής σε κατά τόπους εφορείες, συμπεριλαμβανομένης της Αττικής και της Θεσσαλονίκης (με προθεσμία τον Σεπτέμβριο).
2. Υγειονομική περίθαλψη
·Είσπραξη κεφαλαίων προς ανάκτηση: Για τους παρόχους, κοινοποίηση στους παρόχους και έναρξη της διοικητικής διαδικασίας προς είσπραξη του υπολοίπου 30 % των προς ανάκτηση κεφαλαίων του 2021 μέσω δόσεων (εγγραφή των παρόχων σε πρόγραμμα δόσεων)· πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη Ιουλίου· είσπραξη του 35 % τουλάχιστον των προς ανάκτηση κεφαλαίων από τους παρόχους για το 2022 έως τον Οκτώβριο. Για τα φαρμακευτικά προϊόντα, ολοκλήρωση του υπολογισμού των προς ανάκτηση κεφαλαίων του 2021 έως τον Ιούνιο· είσπραξη του 95 % των εκπτώσεων για το 2021 έως τον Ιούλιο· είσπραξη του 35 % τουλάχιστον των προς ανάκτηση κεφαλαίων του δεύτερου εξαμήνου του 2021 και του 50 % τουλάχιστον των συνολικών προς ανάκτηση κεφαλαίων για το 2021 έως τον Οκτώβριο.
·Πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας: Ουσιαστική πρόοδος προς την κατεύθυνση της εφαρμογής του συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, συμπεριλαμβανομένων των εξής: i) έως τις αρχές Ιουνίου θα εγκριθεί η παράγωγη νομοθεσία, ii) έως τα τέλη Ιουνίου θα ολοκληρωθεί η υποδομή ΤΠ για την εγγραφή και τα ραντεβού, ενώ θα ξεκινήσει η εγγραφή των ασθενών με στόχο την κάλυψη του 25 % του συνολικού πληθυσμού που είναι εγγεγραμμένος στο σύστημα έως τα τέλη Οκτωβρίου και του 50 % έως το τέλος του 2022· iii) έως τα τέλη Ιουλίου, η εγγραφή αυτοαπασχολούμενων οικογενειακών ιατρών στο σύστημα θα φτάσει σε επίπεδο που θα επιτρέπει την κάλυψη του 85 % τουλάχιστον του πληθυσμού· iv) έως τον Οκτώβριο θα ενεργοποιηθεί το πρόγραμμα κινήτρων/αντικινήτρων για την εγγραφή και παραπομπή των ασθενών.
·Κεντρική διαχείριση προμηθειών: Επαλήθευση της επίτευξης του στόχου· τακτικές ενημερώσεις ως προς την πρόοδο της δραστηριότητας προμηθειών έως τον Οκτώβριο.
3. Μεταρρυθμίσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα
·Πλαίσιο αφερεγγυότητας: Έναρξη ανταγωνιστικού διαλόγου για την οντότητα πώλησης και επανεκμίσθωσης ακινήτων με προεπιλεγμένους ενδιαφερόμενους επενδυτές (τέλη Σεπτεμβρίου).
·Καθυστερούμενες κρατικές εγγυήσεις: Πρόοδος στη διεκπεραίωση απαιτήσεων και πραγματικών πληρωμών σύμφωνα με τους συμφωνημένους στόχους στο σχέδιο εκκαθάρισης του Απριλίου 2022. Ειδικότερα, μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2022 θα εξεταστούν εγγυητικές απαιτήσεις που έχουν καταπέσει, ύψους 470 εκατ. EUR, με πληρωμές ύψους 156,5 εκατ. EUR κατά την ίδια περίοδο.
·Εξάλειψη των εκκρεμών υποθέσεων υπερχρεωμένων νοικοκυριών: Για το 95 % των υποθέσεων με επαναπροσδιορισμό δικασίμου, θα οριστεί δικάσιμος έως τα τέλη Οκτωβρίου· για το 70 % εξ αυτών, η δικάσιμος θα οριστεί το αργότερο έως τα τέλη του 2022· για το υπόλοιπο 5 % των υποθέσεων με επαναπροσδιορισμό δικασίμου, θα οριστεί δικάσιμος το αργότερο έως τα τέλη του 2022· η τελεσίδικη δικαστική απόφαση που θα κλείνει την υπόθεση θα εκδοθεί για το 25 % των υποθέσεων που θα έχουν εκδικαστεί έως τα τέλη Οκτωβρίου.
4. Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις
·Δικαιοσύνη Θα αναπτυχθεί πλήρως η βελτιωμένη λειτουργικότητα της πλατφόρμας ηλεκτρονικής κατάθεσης στα διοικητικά δικαστήρια και θα τεθεί σε πιλοτική λειτουργία έως τα τέλη Ιουνίου 2022. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της πιλοτικής φάσης, η βελτιωμένη λειτουργικότητα θα καταστεί πλήρως διαθέσιμη.
·Κτηματολόγιο Πρόοδος σύμφωνα με τον συμφωνημένο οδικό χάρτη. Συγκεκριμένα, θα είναι σε λειτουργία ή θα παρουσιάζεται δημόσια το 65 % των συνολικών δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, ενώ έως τα τέλη Σεπτεμβρίου θα έχει ολοκληρωθεί η επικύρωση του 95 % των δασικών χαρτών.
5. Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ)
·Εφαρμογή του στρατηγικού σχεδίου: Θα εγκριθεί νομοθεσία, (Ιούνιος), για τον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου για τις κρατικές επιχειρήσεις. Το επιλέξιμο τμήμα των 10 119 ακινήτων που ανήκουν στο Υπουργείο Οικονομικών θα προσδιοριστεί και θα μεταβιβαστεί στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) μέχρι τα τέλη Ιουνίου. Για τα ακίνητα περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν σε άλλα υπουργεία, η ολοκλήρωση της διαδικασίας επαλήθευσης έχει προγραμματιστεί για τα τέλη Ιουνίου και η πιθανή μεταβίβαση έως τα τέλη Οκτωβρίου.
·Μεταφορά του Ολυμπιακού Αθλητικού Κέντρου Αθηνών (ΟΑΚΑ) στην ΕΕΣΥΠ: Περαιτέρω πρόοδος στην εκπόνηση της λεπτομερούς μελέτης σκοπιμότητας, συμπεριλαμβανομένου σχετικού επιχειρηματικού σχεδίου, με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές που αποτυπώνονται στο στρατηγικό σχέδιο δράσης των συμβούλων.
6. Ιδιωτικοποιήσεις. Θα συνεχίσουν να παρακολουθούνται όλες οι εκκρεμείς δράσεις από το Σχέδιο Ανάπτυξης Περιουσιακών Στοιχείων. Συγκεκριμένα:
·Υποδομές Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου (ΔΕΠΑ): Το οικονομικό κλείσιμο αναμένεται έως τα μέσα Ιουνίου.
·Εγνατία Οδός: Ολοκλήρωση και θέση σε λειτουργία ενός μετωπικού και τριών πλευρικών σταθμών διοδίων και υποβολή του φακέλου στο Ελεγκτικό Συνέδριο έως τα τέλη Ιουλίου.
·Γούρνες Ηρακλείου: Το οικονομικό κλείσιμο αναμένεται το τέταρτο τρίμηνο του 2022.
·Αττική Οδός: Η έναρξη της φάσης των δεσμευτικών προσφορών αναμένεται τον Ιούλιο.
·Περιφερειακός λιμένας Αλεξανδρούπολης: Η επιλογή του προτιμώμενου επενδυτή αναμένεται έως τα τέλη Ιουλίου.
·Περιφερειακός λιμένας Ηγουμενίτσας: Υποβολή δεσμευτικών προσφορών και επιλογή μειοδότη το τρίτο τρίμηνο του 2022.
·Παραχώρηση της Υπόγειας Αποθήκης Φυσικού Αερίου της Νότιας Καβάλας: Δεσμευτικές προσφορές τον Ιούλιο και επιλογή του προτιμώμενου επενδυτή έως τον Οκτώβριο, με την επιφύλαξη της έγκαιρης έκδοσης του πλαισίου καθορισμού τιμολογίων από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας.
·Περιφερειακός λιμένας Ηρακλείου: Η υποβολή δεσμευτικών προσφορών έχει προγραμματιστεί έως τα τέλη Οκτωβρίου.
7.Νομική κωδικοποίηση. Το σχέδιο κωδικοποιημένης νομοθεσίας θα υποβληθεί έως τον Ιούνιο και όλη η κωδικοποιημένη εργατική νομοθεσία θα εγκριθεί έως τον Οκτώβριο.
