Η παρατεταμένη και εντονότερη από ότι αναμενόταν κρίση τιμών και ενέργειας που εντείνει τον κίνδυνο να βυθιστεί σε ύφεση το πιο μεγάλο μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2023, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει αρχίσει να πυροδοτεί στις Βρυξέλλες τη συζήτηση για αναμόρφωση της δημοσιονομικής στάσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στο επίκεντρο αυτής της «κουβέντας», βρίσκεται η «ρήτρα γενικής διαφυγής» που ενεργοποιήθηκε λόγω της πανδημίας για πρώτη φορά το 2020 και επιτρέπει τη λήψη μέτρων στήριξης σε τομείς που συμφωνούνται ανά την ΕΕ για να στηριχθούν τα κράτη (σ.σ. οδήγησε σε 43 δισ. ευρώ παρεμβάσεις στην περίπτωση της Ελλάδας).
Επισήμως η ρήτρα πρέπει να αποσυρθεί πλήρως στο τέλος του έτους, με τα κράτη μέλη πρόσφατα να επισημαίνουν στο Eurogroup εκ νέου την ανάγκη για απόσυρση των οριζόντιων μέτρων στήριξης, ούτως ώστε όχι μόνο να μη διακυβεύουν τα δημόσια οικονομικά, αλλά, και για να περιοριστούν οι πληθωριστικές πιέσεις. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με πληροφορίες, το σενάριο παράτασης για το 2023 έχει αρχίσει να αποτελεί αντικείμενο συζήτησης και μελέτης στο εσωτερικό των Θεσμών.
Οι δυνατότητες της Αθήνας
Ωστόσο, προς το παρόν, η επίσημη «γραμμή» της ΕΕ είναι η επιστροφή σε δημοσιονομικούς κανόνες. Με απόπειρα τον Οκτώβριο να αρχίσει (εξ αναβολής) η «κουβέντα» για την αλλαγή τους ώστε να μη δημιουργούν «ασφυκτικές» συνθήκες υψηλών πλεονασμάτων σε κράτη όπως η Ιταλία ή η Ελλάδα με υψηλό χρέος.
Έτσι, για την Αθήνα αυτές οι συζητήσεις... αρχίζουν την ώρα που πρέπει (λόγω Συνταγματικής Υποχρέωσης) να οριστικοποιηθεί το προσχέδιο Προϋπολογισμού για το 2023 στο οποίο το οικονομικό επιτελείο, σύμφωνα με πληροφορίες, παραμένει ξεκάθαρα σταθερό στο στόχο μείωσης του Πρωτογενούς Ελλείμματος στο 2% του ΑΕΠ φέτος και επαναφοράς της οικονομίας σε πρωτογενές πλεόνασμα 1% του ΑΕΠ το 2023 (σ.σ. 1,1% πλεόνασμα είχε στόχο το Μεσοπρόθεσμο). Και τούτο με το βλέμμα όχι τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά στις αγορές και στην προσπάθεια να επιστρέψει η χώρα σε επενδυτική βαθμίδα.
Το σουντόκου
Η εν λόγω συζήτηση στους «κόλπους» της ΕΕ, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί το επόμενο διάστημα και αν «προχωρήσει» να ανακοινωθεί μέσα στο φθινόπωρο ενδεχομένως να προκαλέσει μία… χρονοκαθυστέρηση. Όπως εξηγούν αρμόδιες πήγες, μπορεί να πάει (και πάλι) πίσω τη μεγάλη κουβέντα για το πώς θα αλλάξουν οι δημοσιονομικοί κανόνες ανά την Ευρώπη μετά την κρίση της πανδημίας, αλλά και τη νέα κρίση. Και τούτο γιατί, όπως εξηγούν οι ίδιες πήγες, το τέλος της κρίσης δεν είναι ορατό. Επιπλέον πολλά κράτη (όπως η Γερμανία), που έχουν το δημοσιονομικό περιθώριο λόγω χαμηλού χρέους, κλιμακώνουν τη λήψη μέτρων στήριξης με στόχο να αμβλύνουν τις οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές πιέσεις που δέχονται από το ενεργειακό μέτωπο. Άλλωστε, η αντιμετώπιση πολλών ταχυτήτων στη δημοσιονομική ευελιξία ανάλογα με το ύψος του χρέους είναι εμφανής και στις συστάσεις που δόθηκαν από την Επιτροπή εδώ και μήνες.
Το χρονολόγιο – σήμερα το EWG
Σε κάθε περίπτωση το πώς θα κλιμακωθεί αυτή η συζήτηση θα φανεί τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες με πρώτο σταθμό…. σήμερα και τη συνάντηση σε επίπεδο Εuroworking Group, δηλαδή σε επίπεδο εκπροσώπων των υπουργών οικονομικών της Ευρωζώνης, το οποίο θα προετοιμάσει το Eurogroup που θα λάβει χώρα στις 3/10, παράλληλα δηλαδή με την κατάθεση του Ελληνικού Προσχεδίου Προϋπολογισμού στη Βουλή.
Στις 4/10 θα αρχίσει η κάθοδος των εκπροσώπων των Θεσμών (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΚΤ, ESM), στην Αθήνα για την νέα αξιολόγηση της χώρας στο νέο καθεστώς της Μεταπρογραμματικής Εποπτείας, έχοντας ωστόσο και ένα άλλο “report” να διαχειριστούν για τα 22 τελευταία προαπαιτούμενα της ενισχυμένης εποπτείας τα οποία συνδέονται με την εκταμίευση του τελευταίου πακέτου δόσεων από τον ESM το οποίο επιχειρείται να έρθει στα κρατικά ταμεία το Δεκέμβριο. Παράλληλα θα λαμβάνει χώρα η μεγάλη «μάχη» για την κοινή αντίδραση της ΕΕ στο ενεργειακό μέτωπο με πρώτο σταθμό την σύνοδο των αρμόδιων υπουργών στις 30/9.
Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να αποστείλει και στις Βρυξέλες και το αίτημα για το για τη δόση από το Ταμείο Ανάκαμψης, συνοδευόμενο με την πρόοδο στα ορόσημα και στους στόχους μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων με τις οποίες συνδέονται. Θα ακολουθήσει, όπως και στην περίπτωση του προϋπολογισμού και της εποπτείας, πόρισμα από την ΕΕ. Οι εν λόγω εκθέσεις, εξηγούν αρμόδιες πήγες, προφανώς και θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην εικόνα που έχουν οι «οίκοι» για την Ελλάδα. Υπενθυμίζοντας τις αναφορές για τη διατήρηση της δημοσιονομικής ευστάθειας και της μεταρρυθμιστικής ορμής οι οποίες περιλαμβάνονται και στην χθεσινή αναφορά της Moody's, αλλά και στην έκθεση της DBRS. Mε την κυβέρνηση να δίδει έμφαση στην ανάγκη επιστροφής στην επενδυτική βαθμίδα το αργότερο το 2023.
Σε κάθε περίπτωση, πέρα από την επιστροφή στα πλεονάσματα, μεγάλος «σύμμαχος» της προσπάθειας της Αθήνας είναι και η πάρα πολύ σημαντική αποκλιμάκωση του χρέους που αναμένεται να καταγραφεί και φέτος. Και τούτο όχι μόνο λόγω του υψηλότερου ρυθμού ανάπτυξης (σ.σ. ο οποίος επιβεβαιώνεται και από τα νεότερα στοιχεία για την πορεία του τουρισμού που ξεπέρασε τον Ιούλιο το στόχο επαναφοράς του τζίρου στο 100% των επιδόσεων του 2019, αλλά και λόγω του υψηλού πληθωρισμό που -προς το παρόν - ευνοεί τα δημοσιονομικά μεγέθη (καθώς το χρέος υπολογίζεται ως αναλογία του ονομαστικού ΑΕΠ, μαζί με τον αποπληθωριστή).
