Η πορεία των έντονων πληθωριστικών πιέσεων αλλά και το ταχύτατα επιδεινούμενο διεθνές οικονομικό περιβάλλον αποτελούν τους βασικούς παράγοντες τροχοπέδης στην προσπάθεια της Ελλάδας να επιστρέψει στην επενδυτική βαθμίδα, ενώ γύρω από αυτούς διαμορφώνονται και επιμέρους επικίνδυνες ζώνες για την εγχώρια οικονομία.
Μιλώντας στο insider.gr η Nichola James, Co-Head of Global Sovereign Ratings της DBRS Morningstar εστιάζει ιδιαιτέρως στο πολυδιάστατα δυσοίωνο διεθνές σκέλος αναφορικά με τον χρονικό ορίζοντα επίτευξης του στόχου της επενδυτικής βαθμίδας για την Ελλάδα, αλλά και των πιέσεων που ενδέχεται να προκύψουν σε κλάδους και μεγέθη της οικονομίας με μια πιθανή υστέρηση στην προγραμματισμένη επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα. Από την άλλη, επισημαίνει το επίπεδο ανθεκτικότητας της χώρας αλλά και του εγχώριου τραπεζικού κλάδου, ενώ εκτιμά ότι τα κεφάλαια από το RRF δύναται να λειτουργήσουν αντισταθμιστικά σε ένα βαθμό, έχοντας μια σημαντική επίδραση στο ΑΕΠ μέσω των επενδύσεων, σκέλος στο οποίο εκφράζονται κάποιες επιφυλάξεις, και μέσω των μεταρρυθμίσεων. Παράλληλα, η James δίνει και τη δική της οπτική και θέση για το πολιτικό σκηνικό που αναμένεται να διαμορφωθεί στη χώρα μετά το πέρας των βουλευτικών εκλογών και το κάτα πόσο δύναται να αποτελέσει ένα παράγοντα αβεβαιότητας στις κινήσεις του οίκου αξιολόγησης.
Συνέντευξη της Nichola James στον Ανδρέα Βελισσάριο
- Πότε εκτιμάτε ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να επιτύχει τον στόχο της επενδυτικής βαθμίδας; Βλέπετε το σημερινό πιο δυσοίωνο οικονομικό περιβάλλον να αποτελεί ένα εμπόδιο στις προσπάθειες επίτευξης αυτού του στόχου;
Το διεθνές περιβάλλον αποτελεί έναν βασικό παράγοντα κινδύνου για την Ελλάδα, η οποία έχει επιτύχει πολλά κατά τα τελευταία χρόνια και το πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων συνεχίζεται, αλλά ο πληθωρισμός δημιουργεί και φέρνει νέες προκλήσεις. Η οικονομική ανθεκτικότητα έχει ενισχυθεί και η χώρα είναι σε ένα μέτριο βαθμό εκτεθειμένη στις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας. Ωστόσο, εάν τα σύννεφα της καταιγίδας σκοτεινιάσουν περαιτέρω πάνω από την παγκόσμια οικονομία, ο τουριστικός κλάδος - «κλείδι» θα μπορούσε να αντιμετωπίσει περαιτέρω αντιξοότητες και με τον πληθωρισμό στα επίπεδα που βρίσκεται, η οικονομία και οι δημοσιονομικοί λογαριασμοί θα μπορούσαν να τεθούν ξανά υπό πίεση. Αυτή η κρίση αποτελεί άλλη μια ευκαιρία για την Ελλάδα να αποδείξει το επίπεδο ανθεκτικότητάς της. Την ίδια στιγμή, αν και τα μέτρα κρατικής στήριξης διαδραμάτισαν ένα καθοριστικό ρόλο στην αποτροπή σοβαρότερων μειώσεων των εισοδημάτων μέχρι στιγμής, η τρέχουσα διεθνής κατάσταση θα μπορούσε να καθυστερήσει την προγραμματισμένη επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα.
- Πόσο επηρεάζει τα rating actions της DBRS το γεγονός ότι η Ελλάδα οδεύει προς τις βουλευτικές εκλογές; Αποτελεί για εσάς έναν παράγοντα αβεβαιότητας;
Το πολιτικό περιβάλλον και η δέσμευση της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τις μακροχρόνιες προκλήσεις της χώρας αποτελούν μια σειρά θετικών παραγόντων για την αξιολόγησή μας. Το πιθανότερο σενάριο για το επόμενο έτος είναι να υπάρξουν δύο διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις εξαιτίας της αλλαγής του εκλογικού νόμου, που θα οδηγήσει σε μια διαίρεση του εθνικού κοινοβουλίου και θα απαιτήσει μια πολλαπλή κομματική συνεργασία. Μια αλλαγή στην κυβέρνηση θα φέρει μια αβεβαιότητα και θα μπορούσε να επιφέρει καθυστερήσεις στο σκέλος των μεταρρυθμίσεων και ορισμένες αλλαγές στο σκέλος της πολιτικής ανάλογα με τον σχηματισμό που θα υπάρξει, αλλά δεν αναμένουμε ουσιαστικές αλλαγές στην πολιτική γραμμή.
- Πόσο σας ανησυχούν οι συνδυασμένες και αναδυόμενες πιέσεις που προκύπτουν από την αύξηση των επιτοκίων, την ενεργειακή κρίση και τις επίμονες πληθωριστικές πιέσεις που ενδέχεται να δημιουργήσουν ένα νέο φάσμα επισφαλών απαιτήσεων για τις ελληνικές τράπεζες αλλά και ευρύτερα για την ελληνική οικονομία;
Είναι πιθανό όλοι αυτοί οι παράγοντες να οδηγήσουν σε νέες εισροές μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) κάτι που έχουμε λάβει υπόψη και έχουμε εντάξει στην αξιολόγησή μας. Τα πιστωτικά μεγέθη των ελληνικών τραπεζών έχουν βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια ενώ πλέον είναι και πιο ανθεκτικές σε αντίξοες συνθήκες. Ωστόσο, οι αναπτυξιακές προοπτικές καθίστανται πιο αδύναμες και αυτό θα επηρεάσει αρνητικά σε κάποιο βαθμό τις ελληνικές τράπεζες. Οι κύριοι κίνδυνοι για τις οικονομικές προοπτικές συνδέονται με τις αυξανόμενες πληθωριστικές πιέσεις, οι οποίες αναμένεται να οδηγήσουν σε μια ασθενέστερη κατανάλωση. Ο πληθωρισμός έφτασε στο 11,4% σε ετήσια βάση τον Αύγουστο, εξαιτίας κυρίως, των τιμών ενέργειας. Τα μέτρα κρατικής στήριξης έχουν μετριάσει μέχρι στιγμής τον αντίκτυπο του αυξημένου ενεργειακού κόστους για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, ενώ για φέτος, οι συνεχείς βελτιώσεις στην αγορά εργασίας και οι ισχυρές επιδόσεις του τουριστικού κλάδου θα αμβλύνουν τις επιπτώσεις του υψηλού πληθωρισμού.
- Σε ποιες πτυχές του δημοσιονομικού και μεταρρυθμιστικού τομέα εκτιμάτε ότι θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες και επίσης εάν εντοπίζετε τυχόν αδυναμίες σε αυτά τα δύο μέτωπα;
Η επίτευξη των ορόσημων και των στόχων των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων για το σύνολο του RFF είναι σημαντική και θα μπορούσε να έχει σημαντικό θετικό αντίκτυπο στην ελληνική οικονομία. Όπως αποτυπώνεται στην αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το σχέδιο θα μπορούσε να αυξήσει το πραγματικό ΑΕΠ κατά 2,1 - 3,3% έως το 2026, εξαιρουμένου του πιθανού αντίκτυπου από την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Το σχέδιο αποτελείται από 106 επενδύσεις και 68 μεταρρυθμίσεις που εστιάζουν κυρίως στην «πράσινη» και ψηφιακή μετάβαση. Η Ελλάδα θα λάβει 17,8 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις, εκ των οποίων τα 4 δισ. ευρώ έχουν ήδη εκταμιευθεί, ενώ ακόμη 12,7 δισ. ευρώ θα ληφθούν μέσω δανειοδοτήσεων, που μαζί με τη συγχρηματοδότηση από τις τράπεζες, μπορούν να διοχετευθούν προς τις εταιρείες και τις επιχειρήσεις της χώρας. Θεωρούμε επίσης ότι η διάθεση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, σε συνδυασμό με τη συνεχή εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, θα βελτιώσουν τις προοπτικές ανάπτυξης της χώρας. Η τρέχουσα αδυναμία έγκειται στο γεγονός ότι σε πραγματικούς όρους τα ποσά αυτά έχουν πλέον μειωθεί και επίσης, οι παρατεταμένες ελλείψεις στο σκέλος της προσφοράς και άλλοι περιορισμοί που αφορούν την παραγωγική ικανότητα και δυναμική μπορεί να οδηγήσουν σε καθυστερήσεις ως προς την πορεία των επενδύσεων.
