Το «επεισόδιο» στα Στενά του Βοσπόρου όπου οι Τουρκικές αρχές έχουν μπλοκάρει δεξαμενόπλοια που θέλουν να διέλθουν, μετά την απόφασή τους να αξιώσουν έγγραφες προκαταβολικές βεβαιώσεις ασφάλισης, έχει αναδείξει, με εμφατικό τρόπο, την ανάγκη για εναλλακτικές πηγές διέλευσης για τη μεταφορά φορτίων, είτε μέσω αγωγών είτε και μέσω σιδηροδρομικών δικτύων.
Δηλαδή για κόμβους και δίκτυα που θα μπορούν να παρακάμψουν τα στενά του Βοσπόρου και να συνδέουν τα ελληνικά λιμάνια με λιμένες της Βουλγαρίας, αλλά και της Ρουμανίας στη Μαύρη Θάλασσα.
Βέβαια, το θέμα αυτό έχει «βγει» στην επιφάνεια όχι μόνο λόγω του επεισοδίου αυτού στα Στενά, των ευρύτερων προβλημάτων που κατά καιρούς προκύπτουν στον Βόσπορο (με γραφειοκρατία, ακριβά τέλη κ.α.) αλλά και γενικότερα, όπως και εντονότερα, λόγω της ενεργειακής κρίσης και της νέας κατάστασης που έχει διαμορφωθεί μετά την πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας.
Οι εναλλακτικές διέλευσης
Μεταξύ δε των εναλλακτικών λύσεων, στις οποίες θα συμπεριλαμβάνεται η χώρα μας αλλά προφανώς και η γειτονική Βουλγαρία, εντάσσονται η αναβίωση του αγωγού πετρελαίου Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, η ένταξη του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης στο εκτεταμένο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ), με τον λιμένα ως γνωστόν να βγαίνει εκτός «κάδρου» ιδιωτικοποίησης και να αναμένεται το Δημόσιο να παίξει αυξημένο ρόλο δια μέσω όμως του ΤΑΙΠΕΔ (Αρχή Λιμένων), ενώ υπάρχει και το μεγάλο project «Sea2Sea», που αφορά στη σιδηροδρομική σύνδεση των λιμένων Θεσσαλονίκης – Καβάλας – Αλεξανδρούπολης στο Αιγαίο με αυτούς του Μπουργκάς και της Βάρνας στη Μαύρη Θάλασσα και Ρούσε στο Δούναβη.
Η συνεχιζόμενη κρίση αλλάζει άρδην τον ενεργειακό σχεδιασμό στα Βαλκάνια. Τα ναύλα στα στενά του Βοσπόρου έχουν αυξηθεί σημαντικά, φτάνοντας πλέον σε δυσθεώρητα επίπεδα και καθιστώντας ολοένα και πιο ακριβή τη χρήση των στενών από τάνκερ. Πλέον, είχαμε και το πρόσφατο συμβάν στα Στενά με τον εγκλωβισμό δεκάδων πλοίων.
Ο αγωγός και το διακρατικό έργο «Sea2Sea»
Πρόσφατα, πλέον υψηλόβαθμα στελέχη της Βουλγαρικής πολιτικής «σκηνής» αναφέρονταν στην αναβίωση του αγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης, με την βασική υποσημείωση ότι δεν θα μεταφέρει - προφανώς - ρωσικό πετρέλαιο από την Βουλγαρία στην Ελλάδα, αλλά πετρέλαιο προερχόμενο από άλλες πηγές πλην Ρωσίας από την Ελλάδα προς τη Βουλγαρία, δηλαδή με αντίστροφή πορεία, συνδράμοντας στην απεξάρτησή της ΕΕ και από το ρωσικό πετρέλαιο.
Όπως έχει αναφέρει το insider.gr σε σχετικά του θέματα, η ελληνική πλευρά είναι παραπάνω από πρόθυμη και έτοιμη να δώσει έμφαση στο διακρατικό έργο «Sea2Sea». Τη σιδηροδρομική σύνδεση με τη Βουλγαρία, αλλά και με τη Ρουμανία, με σύγχρονο σιδηρόδρομο, ικανό να εξυπηρετήσει τρένα υψηλών ταχυτήτων. Αυτό το mega project θα συνδέσει τα λιμάνια της βόρειας Ελλάδας και το Αιγαίο με τον Εύξεινο Πόντο και με το Δούναβη. Θα δημιουργηθεί επομένως μία χερσαία γέφυρα εμπορευματικών μεταφορών, που θα παρακάμπτει τα Στενά του Βοσπόρου. Η Θεσσαλονίκη και η Καβάλα θα γίνουν λιμάνια εξόδου για όλα τα προϊόντα της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Και η Αλεξανδρούπολη θα αναδειχθεί ως κόμβος μεταφορών και υποδομών, αλλά και ενεργειακός κόμβος της ευρύτερης περιοχής.
«Ο σιδηροδρομικός άξονας Θεσσαλονίκη – Kαβάλα – Αλεξανδρούπολη – Μπουργκάς – Βάρνα – Ρούσε είναι έργο στρατηγικής σημασίας κι ένα πολυτροπικό project. Θα δώσει την ευκαιρία να βελτιωθούν οι μεταφορικές συνδέσεις και να επεκταθούν οι οικονομικές δυνατότητες, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της συνδεσιμότητας ολόκληρης της περιοχής. Σε σχέση με την αναδιάταξη του χάρτη ενέργειας και μεταφορών της ευρύτερης περιοχής, ο διάδρομος αυτός θα είναι μια εναλλακτική χερσαία διαδρομή σύνδεσης μεταξύ Αιγαίου - Μαύρης Θάλασσας και Δούναβη. Έτσι όχι μόνο θα διευκολυνθεί η διασύνδεση, αλλά θα αναπτυχθεί και το δίκτυο μεταφορών ΔΕΔ-Μ (ΤΕΝ-Τ)», είχε αναφέρει προ μηνός περίπου ο Αναπληρωτής Πρωθυπουργός και Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών της Βουλγαρίας κ. Χρίστο Αλέξιεφ, σε συνάντησή του με τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Κ. Καραμανλή.
Υπενθυμίζεται ότι στη Βόρεια Ελλάδα προωθούνται από την ΕΡΓΟΣΕ 2 μεγάλα projects, ύψους 2,8 δις ευρώ συνολικά, με στόχο την αναβάθμιση του σιδηρόδρομου από τη Θεσσαλονίκη έως το Ορμένιο.
Η σημασία για τον λιμένα Αλεξανδρούπολης
Χτες μάλιστα, ο Κ. Καραμανλής, κατά τις εργασίες του Συμβουλίου των Υπουργών Μεταφορών της ΕΕ, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, επανήλθε στο «μέτωπο» αυτό με αφορμή την κομβικής σημασίας η ένταξη του λιμένος της πόλης της Αλεξανδρούπολης στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών, η οποία απελευθερώνει ευρωπαϊκά κεφάλαια και προσελκύει ιδιωτικές επενδύσεις.
Να σημειωθεί ότι η ακύρωση τους διαγωνισμού του ΤΑΙΠΕΔ δεν σημαίνει και μείωση του αποτυπώματος και της σημασίας του λιμένα. Αντιθέτως, η κυβέρνηση προωθεί σοβαρές επενδύσεις στο λιμάνι, τμήμα του οποίου ήδη χρησιμοποιείται από τις ΗΠΑ (και στρατιωτικά), ενώ στην περιοχή γίνονται οδικά και σιδηροδρομικά έργα.
Ο Υπουργός, στην παρέμβασή του τόνισε ότι το ΔΕΔ-Μ αποτελεί «τη βάση της πολιτικής μεταφορών και των επενδυτικών προτεραιοτήτων της ΕΕ, και, ταυτόχρονα, ένα εργαλείο αειφορίας, συνοχής και περιφερειακής ανάπτυξης», επισημαίνοντας πως τα κράτη – μέλη, σε αντίθεση με το παρελθόν, κινήθηκαν με ευελιξία και προσαρμοστικότητα στη νέα τάξη πραγμάτων που διαμορφώθηκε από τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Όπως σημείωσε: «Η Αλεξανδρούπολη, μέσω των πολλαπλών και σταθεροποιητικών για την περιοχή ρόλων της ως ενεργειακός, μεταφορικός και στρατιωτικός κόμβος, αποτελεί πλέον λιμάνι του εκτεταμένου ΔΕΔ-Μ».
Επιπλέον, τόνισε ότι, με την ένταξη του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης στο ΔΕΔ-Μ, «ξεκλειδώνουν χρηματοδοτήσεις από τα ευρωπαϊκά ταμεία, προσελκύοντας, ταυτόχρονα, το ενδιαφέρον και για ιδιωτικά κεφάλαια, για τη βελτίωση των υποδομών του».
Ο κ. Καραμανλής επισήμανε, επίσης, ότι η Αλεξανδρούπολη, ως ενεργειακός, μεταφορικός και στρατιωτικός κόμβος, διαδραματίζει, πλέον, σημαντικό σταθεροποιητικό ρόλο στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης. «Αυτό το αποτέλεσμα ήρθε μετά από συντονισμένες προσπάθειες των τελευταίων τριών ετών και αποδίδει στο συγκεκριμένο λιμάνι τη γεωστρατηγική σημασία που του ανήκει μέσα στο ΔΕΔ-Μ», είπε ο υπουργός.
Ο κ. Καραμανλής, έκανε επίσης, ιδιαίτερη αναφορά στο διακρατικό έργο κοινού ενδιαφέροντος "Sea2Sea", που αφορά στη σιδηροδρομική σύνδεση των λιμένων Θεσσαλονίκης – Καβάλας – Αλεξανδρούπολης στο Αιγαίο με αυτούς του Μπουργκάς και της Βάρνας στη Μαύρη Θάλασσα και Ρούσε στο Δούναβη.
Συνεργασία Ελλάδας – Βουλγαρίας
Ο Υπουργός υπογράμμισε ότι Ελλάδα και Βουλγαρία, προχωρούν πλέον συντονισμένα αναγνωρίζοντας τους υψηλούς στόχους της Πρότασης Κανονισμού για τη διαμόρφωση ενός Ευρωπαϊκού Δικτύου υψηλών προδιαγραφών, χωρίς αποκλεισμούς, με δυνατότητες για προσέλκυση κεφαλαίων. «Ήδη, με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου προκηρύξαμε τα σιδηροδρομικά έργα, το μεγαλύτερο πρόγραμμα σιδηροδρομικών έργων που έχει γίνει ποτέ, με προϋπολογισμό που υπερβαίνει τα 4,5 δισ. ευρώ και που όταν θα ολοκληρωθεί θα αλλάξει τον χάρτη των μεταφορών», υπογραμμίζοντας ότι «τα σιδηροδρομικά έργα σημαίνουν πρόοδο, ενίσχυση της διεθνούς θέσης της χώρας μας, τοπική ανάπτυξη, καλύτερη καθημερινότητα και ποιότητα ζωής».
Μάλιστα, τόνισε ότι «εντός 2023 αναμένεται να ξεκινήσει η υλοποίησή τους και αυτή η σύνδεση των πέντε θαλάσσιων και ενός ποτάμιου λιμένα, αναμένεται να προσελκύσει σημαντικά φορτία και ροές μεταξύ χωρών της Μέσης και Άπω Ανατολής και χωρών της Μαύρης Θάλασσας και της Ανατολικής Ευρώπης, καθώς παρακάμπτει τα στενά του Βοσπόρου».
Στο περιθώριο του Συμβουλίου, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών κ. Καραμανλής μαζί με τον ομόλογό του από την Βουλγαρία κ. Alexiev, ενημέρωσαν την Επίτροπο Μεταφορών κα Α. Valean σχετικά με το έργο "Sea2Sea" και υπογράμμισαν την ανάγκη για στενή συνεργασία και στήριξη από πλευράς ΕΕ.
