Η απότομη «βουτιά» στις τιμές των κατοικιών θέτει τη Σουηδία ως «φαβορί» στην κούρσα για τη χειρότερη ύφεση ανάμεσα στα 27 κράτη - μέλη της ΕΕ.
Ο ανεξέλεγκτος πληθωρισμός και η αύξηση του κόστους ζωής επιδεινώνουν το οικονομικό κλίμα στη Σουηδία, που βίωσε μία «έκρηξη» μακράς διάρκειας στην αγορά ακινήτων μέσα από φθηνά και χαμηλότοκα δάνεια. Πλέον ωστόσο, η μεγαλύτερη οικονομία της σκανδιναβικής χερσονήσου βρίσκεται στη μέση μιας ξαφνικής συρρίκνωσης που απειλεί να βαθύνει και να οδηγήσει τη χώρα σε παρατεταμένη οικονομική ύφεση.
Οι τιμές των κατοικιών μειώθηκαν έως και 12% από τα υψηλά τους νωρίτερα φέτος, με την Ανίκα Γουίνσθ, επικεφαλής οικονομολόγο της Nordea Bank να προειδοποιεί πως στην αγορά πραγματοποιείται μία «δραματική αλλαγή».
Η ακρίβεια σε συνδυασμό με την πτώση της αξίας των ακινήτων ωθεί τους καταναλωτές να προσέχουν τις δαπάνες τους, κάτι που με τη σειρά του δημιουργεί ακόμη περισσότερο «οικονομικό πόνο». Η Σουηδία κινδυνεύει τώρα να υπεσέλθει στη χειρότερη ύφεση μεταξύ των 27 οικονομιών που απαρτίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Δεν πουλάς κάθε ακίνητο μετά την πρώτη επίσκεψη, όπως ήταν παλιά», εκτιμά η μεσίρτρια Έμμα Χολστ, που εργάζεται στο Lansforsakringar Fastighetsformedling στο κέντρο της Στοκχόλμης ενώ και οι διαφημίσεις για ακίνητα παραμένουν πλέον στους ιστότοπους για διπλάσιο χρόνο από ό,τι πριν από ένα χρόνο.
Η αγορά κατοικίας της Σουηδίας είναι από τις πιο ευάλωτες στην ΕΕ καθώς η πλειοψηφία των 10 εκατομμυρίων κατοίκων της χώρας δεν έχει στεγαστικά δάνεια σταθερού επιτοκίου, γεγονός που τους καθιστά ευαίσθητους στις αλλαγές των νομισματικών πολιτικών, όπως διαπιστώνει και η Μαρία Βαλίν Φρέντχολμ, οικονομολόγος στη Swedbank AB.
Μετά από μια σειρά αυξήσεων επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα της Σουηδίας, ο μεγαλύτερος φόβος τώρα είναι να «παγώσουν» ή να «ψαλιδιστούν» οι καταναλωτικές δαπάνες, καθώς ήδη τα χρέη των νοικοκυριών αποτελούν περισσότερο από το 90% του ΑΕΠ της χώρας, πράγμα που σημαίνει ότι το υψηλότερο κόστος δανεισμού θα έχει σοβαρό αντίκτυπο στην κατανάλωση.
Αυτό έχει ήδη αρχίσει να καταγράφεται στη σουηδική οικονομία, καθώς οι λιανικές πωλήσεις βυθίζονται και «δεν υπάρχουν θετικά μηνύματα, ειδικά όχι από τα νοικοκυριά ή την αγορά κατοικίας», σύμφωνα με την Γουίνσθ.
Εάν ο πληθωρισμός συνεχίσει να επιταχύνεται, το στεγαστικό ζήτημα μπορεί να γίνει ακόμη πιο τρομακτικό, καθώς η Riksbank θα μπορούσε να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο από 2,5% σε πάνω από 4,5%. «Εάν συμβεί μια τέτοια επιθετική σύσφιξη, η αξία των ακινήτων θα μπορούσε να μειωθεί επιπλέον 10%» επεσήμανε η Έλενα Μπόρνεβαλ, ανώτερη οικονομολόγος στη Svenska Handelsbanken.
Πάντως, εάν η αγορά κατοικίας καταρρεύσει, οι τράπεζες της χώρας θα ήταν σχετικά καλά θωρακισμένες, επειδή ο δανεισμός βασίζεται στην ικανότητα των δανειοληπτών να εξοφλήσουν τα χρέη τους και οι Σουηδοί έχουν ένα ισχυρό κράτος κοινωνικής πρόνοιας που τους βοηθά απέναντι στις αντιξοότητες, όπως ανεργία ή προβλήματα υγείας.
Η υποθήκη είναι «το τελευταίο πράγμα που σταματάς να πληρώνεις» και όσοι αθετήσουν τις υποχρεώσεις τους «στιγματίζονται» για το υπόλοιπο της ζωής τους καθώς «δεν είναι όπως στις ΗΠΑ, όπου μπορείς να παραδώσεις τα κλειδιά και να φύγεις».
