Η αυριανή ημέρα είναι αναμφίβολα κρίσιμη για την ΕΚΤ, τις αγορές και τις οικονομίες της ΕΕ, καθώς η κα Λαγκάρντ πρόκειται να εξηγήσει τις επόμενες κινήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σε δύο εξ ίσου κρίσιμα μέτωπα της νομισματικής πολιτικής που θα καθορίσουν τις προσδοκίες των χρηματαγορών για το Ευρώ: το κόστος του χρήματος και την συρρίκνωση της νομισματικής κυκλοφορίας (και έτσι της ρευστότητας στο σύστημα).
Η αύξηση των επιτοκίων κατά 0,5% (κατά τις συγκλίνουσες απόψεις των οικονομολόγων) δεν θα είναι «νέο». Αντίθετα «νέο» θα είναι μία αύξηση της τάξης του 0,75% ή από την άλλη πλευρά στο 0,25%.
Τα μεγάλα «νέα» όμως αναμένονται στο άλλο μέτωπο, αυτό της νομισματικής συρρίκνωσης (QT), για το οποίο η ΕΚΤ έχει δηλώσει ότι θα παρουσιάσει τον οδικό άξονα με τον οποίο θα κινηθεί από τούδε και στο εξής. Αν και κάποια βήματα έχουν ήδη γίνει στην κατεύθυνση αυτή με την συρρίκνωση του προγράμματος επιδοτούμενων δανείων TLTROs προς το τραπεζικό σύστημα, με «απόσυρση» 744 δισ. ευρώ από το τραπεζικό σύστημα στο διάστημα Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου.
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ κ. Φίλιπ Λέιν – ο θεωρητικός της διαψευσμένης θεωρίας περί προσωρινότητας του πληθωρισμού – σπάζοντας την συνήθη και απαραβίαστη μέχρι σήμερα σιωπή των στελεχών της ΕΚΤ την εβδομάδα που προηγείται των ανακοινώσεων του Συμβουλίου, παρουσίασε σε συνέντευξή του την θεωρία των «δύο γύρων».
Μία θεωρία που τόσο όσο αφορά την εξέλιξη του πληθωρισμού στην Ευρώπη όσο και στον τρόπο που θα εξελιχθεί το ευρωπαϊκό “tapering” (συρρίκνωση/απόσυρση της ρευστότητας), εισάγει την λογική των «δύο γύρων».
* Όσον αφορά στον πληθωρισμό και την εξέλιξή του δήλωσε σε συνέντευξή του: «Πιστεύουμε ότι θα υπάρξει ένας δεύτερος γύρος πληθωρισμού. Πολλοί τομείς (σ.σ. τόσο στην παραγωγή αγαθών όσο και στις υπηρεσίες) πρέπει να αυξήσουν τις τιμές επειδή το κόστος τους έχει αυξηθεί. Είναι επίσης αλήθεια ότι πολλοί εργαζόμενοι έχουν υποστεί απότομη πτώση του βιοτικού επιπέδου και κατά συνέπεια αναμένουμε ότι θα λάβουν υψηλότερες μισθολογικές αυξήσεις το επόμενο έτος και επίσης το 2024 και το 2025. Αυτές οι αυξήσεις θα στηρίξουν τις δαπάνες και θα αυξήσουν επίσης τις τιμές. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα χρειαστεί χρόνος για να επιστρέψουμε στον στόχο του 2%. Οι δευτερογενείς επιδράσεις θα οδηγήσουν τον πληθωρισμό το επόμενο έτος και το 2024...». Όπως εξηγεί ο κ. Λέιν κατά την εκτίμησή του, τους επόμενους μήνες είναι πολύ πιθανό να δούμε ακόμα μεγαλύτερη αύξηση του πληθωρισμού πριν αυτός αρχίσει να εκτονώνεται σταδιακά.
* Το ενδιαφέρον της θεωρίας των «δύο γύρων» επεκτείνεται και στο κρίσιμο μέτωπο της απόσυρσης της ρευστότητας από την ΕΚΤ, καθώς το χρονοδιάγραμμα εξέλιξης του δικού της tapering, θα δρομολογήσει μια μεγάλη συρρίκνωση των επενδύσεων και των δανείων, που σύμφωνα με ορισμένους οικονομικούς αναλυτές απειλεί να γεννήσει την «τέλεια καταιγίδα» των πιστώσεων.
Πως θα γίνει λοιπόν αυτή η πρωτοφανής για τα χρονικά της ΕΚΤ απόσυρση της ρευστότητας από την ευρωοικονομία;
Και εδώ θα ακολουθηθεί «μια διαδικασία δύο βημάτων που θα έχει νόημα.
Το πρώτο βήμα είναι να καθοριστούν οι αρχές. Το δεύτερο είναι να ορίσουμε ένα χρονοδιάγραμμα. Αλλά νομίζω ότι υπάρχει πλέον μια καθολική συναίνεση, όχι μόνο εντός της ΕΚΤ, ότι η QT θα πρέπει ουσιαστικά να είναι ένα βασικό πρόγραμμα.
Θα διασφαλίσουμε ότι συμβάλλει στην εξομάλυνση της νομισματικής πολιτικής, ούτως ώστε να ενισχυθεί το πρωταρχικό μέσο καθορισμού των επιτοκίων. Η εστίασή μας θα είναι στον καθορισμό του επιτοκίου αναφοράς, ενώ το “QΤ” θα ακολουθήσει, με προβλέψιμο και μετρημένο τρόπο...».
Ο κ. Λέιν δεν μίλησε για μεγέθη. Τα μεγέθη όμως που αφορούν στο QT «τρομάζουν». Μέσα από το APP, το PEPP και τα TLTROs έχουν διοχετευθεί πάνω από 8 τρισ. ευρώ στην ευρωπαϊκή οικονομία. Δεν υπάρχει τρόπος για να αποσυρθεί αυτό το ιλιγγιώδες ποσό από την οικονομία χωρίς να προκληθούν σεισμοί και ρήξεις στον οικονομικό ιστό και στο τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης.
Όποια και αν είναι η προσοχή που θα δοθεί στην εφαρμογή αυτού του πρωτοφανούς προγράμματος tapering, καμία οικονομία δεν είναι σε θέση να αντέξει, υπό τις παρούσες συνθήκες, ενεργειακής κρίσης, πληθωρισμού και διολίσθησης στην ύφεση, την απόσυρση τέτοιων όγκων ρευστότητας.
Πρόσφατα κάποιες από τις μεγάλες επενδυτικές τράπεζες των ΗΠΑ έκαναν εκτιμήσεις που συνέκλιναν στην πρόβλεψη ότι η ΕΚΤ θα αποσύρει περί τα τρία τρις ευρώ μέσα στα επόμενα 2 με τρία χρόνια.
Το ερώτημα για την ΕΚΤ, τα ηγετικά όργανα της Ευρωζώνης και κυρίως τις κυβερνήσεις των υπερχρεωμένων χωρών είναι ποιες οικονομίες είναι σε θέση να αντέξουν μία τέτοιας ιστορικής κλίμακας «αιμορραγία» κεφαλαίων.
Αυτή την απάντηση θα πρέπει να την δώσει αύριο η ΕΚΤ αν πρέπει να είναι συνεπής με την καταστατική εντολή της για την νομισματική σταθερότητα στην ΕΕ και να πείσει ότι είναι σε θέση να γίνει «με προβλέψιμο και μετρημένο τρόπο».
Τα όσα έχουν γίνει με τον πληθωρισμό δεν αποτελούν καθησυχαστική προϋπόθεση.
