Την επιμονή μιας εικόνας ανθεκτικότητας για την ελληνική οικονομία επιβεβαιώνει η τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ και ο Νίκος Βέττας κατά την παρουσίαση της, αναθεωρώντας επί τα βελτίω τις εκτιμήσεις για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό, με καλύτερα από τα αναμενόμενα δημοσιονομικά αποτελέσματα, χωρίς ωστόσο να εκλείπουν οι κίνδυνοι και οι προκλήσεις.
Στο επίκεντρο των βελτιωμένων αποτελεσμάτων του 2022, ο κ. Βέττας υπογράμμισε ως κινητήριες δυνάμεις τις επενδύσεις και την ιδιωτική κατανάλωση, οδηγώντας σε υψηλότερη των προσδοκιών ανάκαμψη στο δ' τρίμηνο του 2022. στο 5,2% έναντι 4,4% στο προηγούμενο τρίμηνο, ενώ για το σύνολο του έτους στο 6,1%.
Ο ισχυρός ρυθμός μεγέθυνσης του προηγούμενου έτους στηρίχθηκε πρωτίστως στην ιδιωτική κατανάλωση (+7,9%) και στις επενδύσεις (+21,8%) ενώ η συστηματική αύξηση των εισαγωγών δε, δείχνει σύμφωνα με τον κ. Βέττα, πως η ελληνική οικονομία γίνεται ολοένα πιο «ανοιχτή», τάση που στηρίζει την ανάπτυξη πέρα από το συγκυριακό επίπεδο.
Ωστόσο, οι προκλήσεις του διεθνούς περιβάλλοντος είναι ισχυρές με το μεγάλο πλαίσιο να είναι η νομισματική σύσφιξη μετά από χρόνια χαλάρωσης που μειώνει τους ρυθμούς μεγέθυνσης, αλλά και ο πόλεμος και η σοβούσα ενεργειακή κρίση.
Για την Ελλάδα ανησυχία προκαλεί η ένταση των δίδυμων ελλειμμάτων αλλά και η παγίωση του «πυρήνα» του πληθωρισμού ιδιαίτερα στα τρόφιμα, παρά την επιβράδυνση του ονομαστικού πληθωρισμού.
Όσον αφορά στο 2023, η ιδιωτική κατανάλωση προβλέπεται να αυξηθεί φέτος κατά 1,3%, με το ΙΟΒΕ να «βλέπει» αύξηση στις επενδύσεις κατά 7,1% ενώ επισημαίνει τους κινδύνους μιας ενδεχόμενης αστάθειας λόγω εκλογών, που πιθανόν να καθυστερήσουν την εφαρμογή του Σχέδιο Ελλάδα 2.0.
Ο κ. Βέττας κατά την παρουσίαση της έκθεσης, έκανε λόγο για αυξημένες εξαγωγές κατά 3,2% και εισαγωγές κατά 2,6%, με την εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας να αγγίζει επίπεδα-ρεκόρ το 2022, καθώς ο δείκτης ανοικτής οικονομίας έφτασε στο ιστορικό ρεκόρ του 82% του ΑΕΠ .
Στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου οι εισαγωγές παρουσιάζουν υψηλή ελαστικότητα ως προς την κατανάλωση, η οποία αποτελεί και μεγάλο μέρος του ΑΕΠ, η ενίσχυση της εγχώριας οικονομίας επιφέρει αύξηση της εξωστρέφειας αλλά και παράλληλα την επιδείνωση του ελλείμματος του εξωτερικού ισοζυγίου.
Στους παράγοντες που ενισχύουν την ελληνική οικονομία επισημαίνονται η ισχυρή ανάκαμψη της κατανάλωσης, η τόνωση του διεθνούς τουρισμού που προσεγγίζει την επίδοση του 2019, οι επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και η δομή του δημοσίου χρέους που είναι σε σταθερό επιτόκιο, κάτι που προστατεύει την Ελλάδα από την αύξηση των επιτοκίων διεθνώς.
Η δημοσιονομική εικόνα
Σημαντική είναι η βελτίωση της εκτίμησης του ΙΟΒΕ για την δημοσιονομική κατάσταση της χώρας για το σύνολο του 2022 αλλά και για το πρώτο δίμηνο του 2023. Καταγράφηκε υπέρβαση με αύξηση των εσόδων κατά 8,6% έναντι δαπανών στο 2,2%, λόγω της αυξημένης οικονομικής δραστηριότητας και του πληθωρισμού.
Σε ταμειακή βάση, για το 2022, ο κρατικός προϋπολογισμός κατέγραψε έλλειμμα 11,656 δισ. ευρώ ή 5,5% του ΑΕΠ και πρωτογενές πλεόνασμα ύψους στα 2,3 δισ. ευρώ ή 1%.
Για το πρώτο δίμηνο του 2023, συνεχίστηκε η υπεραπόδοση στα δημοσιονομικά, σε ταμειακούς όρους, με πλεόνασμα στο 2,3 δισ. ευρώ ή 1% και πρωτογενές πλεόνασμα στα 4,2 δισ. ευρώ ή 1,9%.
Οι προβλέψεις για το 2023
Αναθεωρημένη προς τα πάνω είναι η πρόβλεψη του ΙΟΒΕ για το σύνολο του 2023, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες που αναμένεται να επικρατήσουν σε επίπεδο ανάπτυξης της Ευρωζώνης, στην αργή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, στα δημοσιονομικά μεγέθη, στην εκτέλεση του Σχεδίου Ελλάδα 2.0, αλλά και στην ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και στην αβεβαιότητα της εκλογικής περιόδου.
Συγκεκριμένα, το ΙΟΒΕ αναθεωρεί ανοδικά την εκτίμηση της ανάπτυξης για το 2023 τοποθετώντας την στο 2,4%, σε συνέχεια της περυσινής επέκτασης κατά 6%. Την μεγαλύτερη συμβολή αναμένεται να έχουν οι πάγιες επενδύσεις με διεύρυνση κατά 10%, ενώ και η κατανάλωση αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,2% λόγω της ανθεκτικότητας της ιδιωτικής κατανάλωσης. Επιπλέον, το ΙΟΒΕ αναμένει βελτίωση του εξωτερικού ισοζυγίου, με τις εξαγωγές να αυξάνονται κατά 3,2% και τις εισαγωγές κατά 2,6%.
Όσον αφορά στον πληθωρισμό, το ΙΟΒΕ αναφέρει πως ο μέσος πληθωρισμός για το 2023 αναμένεται ελαφρά ηπιότερος από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, στην περιοχή του 4,3%, αν και ο «πυρήνας» παραμένει υψηλός, ειδικά στα τρόφιμα, γεγονός που προσελκύει το ενδιαφέρον των κεντρικών τραπεζών.
Το ΙΟΒΕ προβλέπει την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας στο β' τρίμηνο του 2023, ως μία βασική προϋπόθεση για την πραγμάτωση των ανωτέρων προβλέψεων, ενώ προειδοποιεί για μια σειρά από κινδύνους. Πιο αναλυτικά, σε αυτούς το ΙΟΒΕ συγκαταλέγει:
- την καθυστέρηση στον σχηματισμό κυβέρνησης,
- το υψηλό εξωτερικό έλλειμμα,
- τον επίμονο πληθωρισμό στα τρόφιμα,
- τον νέο γύρο ανόδου στις διεθνείς τιμές της ενέργειας στα τέλη του 2023,
- την αστάθεια στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα,
- το σταδιακά πιο σφικτό δημοσιονομικό πλαίσιο,
- την καθυστέρηση των μεταρρυθμίσεων του Ελλάδα 2.0,
- μια νέα έξαρση των ληξιπρόθεσμων οφειλών λόγω της αύξησης των επιτοκίων και της ακρίβειας,
- την επιβράδυνση στην κλαδική διαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης.
Συστάσεις του ΙΟΒΕ
Από την τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ δεν λείπουν οι συστάσεις για δημοσιονομική σύνεση και αξιοπιστία, τονίζοντας την ανάγκη να διατηρηθούν τα πρωτογενή πλεονάσματα, για απεξάρτηση από τις έκτακτες επιδοματικές πολιτικές και για στοχευμένα μέτρα.
Παράλληλα, σημειώνεται ότι απαιτείται αποτελεσματικός χειρισμός του πληθωρισμού, με ενίσχυση του ανταγωνισμού στις αγορές. Στον στόχο της βελτίωσης του επενδυτικού περιβάλλοντος και διευκόλυνσης των εξαγωγών, το ΙΟΒΕ σημειώνει ότι απαιτείται σταθερότητα της οικονομικής πολιτικής και αποτελεσματική αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ. Επιπλέον, ζητά μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα, τη δικαιοσύνη και την εκπαίδευση, καθώς και μέτρα για στροφή της άτυπης προς την επίσημη οικονομία.
