Τέσσερα συν δύο «καμπανάκια» για τις τράπεζες και τις κεφαλαιαγορές αντίστοιχα έκρουσε το μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της γερμανικής ομοσπονδιακής τράπεζας (Bundesbank), Σαμπίνε Μαουντέρερ (Sabine Mauderer), μιλώντας, μάλιστα σε αμερικανικό κοινό.
Συγκεκριμένα, μίλησε στο ετήσιο συμπόσιο για την οικοδόμηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος του 21ου αιώνα, το οποίο διοργανώθηκε από το Program on International Financial Systems και τη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ, με θέμα «μια πιο προσεκτική ματιά στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρώπης».
Αναφερόμενη στην πρόσφατη αναταραχή (Silicon Valley Bank, Credit Suisse, κλπ.) αποκάλυψε ορισμένα ρήγματα και προκλήσεις στον τραπεζικό τομέα και στις κεφαλαιαγορές.
Κατά πρώτον, σε σχέση με τον τραπεζικό τομέα, τα τέσσερα ρήγματα και οι προκλήσεις που αποκαλύφθηκαν έχουν ως εξής:
- Η εμπιστοσύνη στον τραπεζικό τομέα μπορεί να είναι ακόμη εύθραυστη
- Η έλλειψη ρευστότητας στις αγορές σταθερού εισοδήματος μπορεί δυνητικά να επιτείνει τη χρηματοοικονομική μετάδοση και να ασκήσει πίεση σε τράπεζες που είναι θεμελιωδώς αρκετά υγιείς.
- Φάνηκε ότι κίνδυνος επιτοκίου και ο κίνδυνος ρευστότητας μπορεί να προκαλέσει άγχος στο τραπεζικό σύστημα που είναι πιο σοβαρό από ό,τι υποθέτουν τα τυποποιημένα τεστ αντοχής και οι επιμέρους εποπτικοί δείκτες.
- Η αναταραχή δημιούργησε ερωτήματα μεταξύ των συμμετεχόντων στην αγορά, για παράδειγμα σχετικά με τη ρύθμιση των τραπεζών μεσαίου μεγέθους, το πεδίο εφαρμογής της ασφάλισης καταθέσεων και τη λειτουργία των καθεστώτων εξυγίανσης.
Κατά δεύτερον, σε σχέση με τις κεφαλαιαγορές, το στέλεχος της Bundesbank, επισήμανε δύο «καυτά» ζητήματα:
- Οι σημαντικές διαφορές στα εθνικά πλαίσια αφερεγγυότητας σε ολόκληρη την ΕΕ αποτελούν σημαντικό εμπόδιο για την ολοκλήρωση της κεφαλαιαγοράς στην Ευρώπη.
- Η ανάπτυξη της ευρωπαϊκής αγοράς τιτλοποιήσεων με ευαισθησία στον κίνδυνο θα μπορούσε να αποτελέσει έναν βιώσιμο τρόπο γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ των τραπεζικών δανείων και των κεφαλαιαγορών.
Πιο αναλυτικά, η Σαμπίνε Μαουντέρερ για καθένα πεδίο (τράπεζες, κεφαλαιαγορές) επισήμανε τα εξής:
Τράπεζες
1) Η εμπιστοσύνη στον τραπεζικό τομέα μπορεί να είναι ακόμη εύθραυστη
Οι τραπεζικές εποπτικές και ρυθμιστικές αρχές πρέπει να εξετάσουν τους νέους παράγοντες και τα κανάλια χρηματοπιστωτικής μετάδοσης, καθώς και την ταχύτητα με την οποία μπορεί να εξαπλωθεί η αναταραχή.
Το τρέξιμο στις καταθέσεις της Silicon Valley Bank αναφέρθηκε ως «το πρώτο τρέξιμο τραπεζών που τροφοδοτήθηκε από το Twitter».
Σε πρόσφατη ομιλία του, ο πρόεδρος του SSM Αντρέα Ενρία προειδοποίησε για «μιμητική μετάδοση».
Οι επενδυτές προσπαθούν να βγάλουν συμπεράσματα για τα τρωτά σημεία αναζητώντας ομοιότητες μεταξύ των τραπεζών και των επιχειρηματικών τους μοντέλων.
Πρόσφατα, οι συμμετέχοντες στην αγορά έδωσαν ιδιαίτερη προσοχή στις μη πραγματοποιηθείσες ζημίες που έχουν οι τράπεζες στα βιβλία τους, στο επίπεδο των ανασφάλιστων τραπεζικών καταθέσεων ή στην έκθεση των τραπεζών στις αγορές εμπορικών ακινήτων.
Οι ψηφιακές τεχνολογίες, όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι ηλεκτρονικές τραπεζικές συναλλαγές και οι άμεσες πληρωμές, μπορούν να ενισχύσουν τη μετάδοση.
Η Μαουντέρερ επισημαίνει το πόσο εύκολο είναι να μεταφέρει κανείς καταθέσεις χρησιμοποιώντας το τηλέφωνό του, ανά πάσα στιγμή.
2) Η έλλειψη ρευστότητας στις αγορές σταθερού εισοδήματος μπορεί δυνητικά να επιτείνει τη χρηματοοικονομική μετάδοση και να ασκήσει πίεση σε τράπεζες που είναι θεμελιωδώς αρκετά υγιείς
Η ρευστότητα στην αγορά σταθερού εισοδήματος είναι ζωτικής σημασίας για την άσκηση της νομισματικής πολιτικής και τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Αυτό σημαίνει ότι οι κεντρικές τράπεζες καθώς και άλλοι φορείς του δημόσιου τομέα έχουν ζωτικό συμφέρον να παρακολουθούν και να υποστηρίζουν τις συνθήκες ρευστότητας.
Το ίδιο ισχύει και για τους παράγοντες που επηρεάζουν την ευρωστία τους, ιδίως κατά τη διάρκεια επεισοδίων πίεσης στην αγορά.
Στη ζώνη του ευρώ, η ελεύθερη διακύμανση των κρατικών ομολόγων μειώθηκε κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων αγοράς περιουσιακών στοιχείων του Ευρωσυστήματος.
Οι κεντρικές τράπεζες και τα γραφεία διαχείρισης χρέους έχουν αμβλύνει τέτοιου είδους φαινόμενα έλλειψης στις αγορές κρατικών ομολόγων επεκτείνοντας τις δραστηριότητες δανεισμού τίτλων.
Και όσον αφορά τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Fed, το Υπουργείο Οικονομικών και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς είναι πολύ δραστήριοι στη διερεύνηση τρόπων για την περαιτέρω ενίσχυση της ανθεκτικότητας της αγοράς κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ.
3) Φάνηκε ότι κίνδυνος επιτοκίου και ο κίνδυνος ρευστότητας μπορεί να προκαλέσει άγχος στο τραπεζικό σύστημα που είναι πιο σοβαρό από ό,τι υποθέτουν τα τυποποιημένα τεστ αντοχής και οι επιμέρους εποπτικοί δείκτες
Καθώς οι κίνδυνοι εξελίσσονται, οι τράπεζες πρέπει να προσαρμόζουν τις πρακτικές διαχείρισης κινδύνων που εφαρμόζουν.
Και οι εποπτικές αρχές καλούνται επίσης να προσαρμόσουν την προσοχή τους. Για παράδειγμα, ο κίνδυνος επιτοκίου αποτελεί κεντρική εποπτική προτεραιότητα στην Ευρώπη.
Τον παρακολουθούμε στενά στην εποπτική μας πρακτική και αναμένουμε από τις τράπεζες να προσαρμοστούν εάν οι κίνδυνοι δεν καλύπτονται επαρκώς, σημείωσε το στέλεχος της Bundesbank.
4) Η αναταραχή δημιούργησε ερωτήματα μεταξύ των συμμετεχόντων στην αγορά, για παράδειγμα σχετικά με τη ρύθμιση των τραπεζών μεσαίου μεγέθους, το πεδίο εφαρμογής της ασφάλισης καταθέσεων και τη λειτουργία των καθεστώτων εξυγίανσης
Η περίπτωση της Credit Suisse δημιούργησε αβεβαιότητα σχετικά με τη σειρά με την οποία οι πιστωτές και οι μέτοχοι θα πρέπει να αναλάβουν τις ζημίες.
Κεφαλαιαγορές
Σε σχέση με τις κεφαλαιαγορές, το στέλεχος της Bundesbank, επισημαίνει αναλυτικότερα τα εξής:
5) Οι σημαντικές διαφορές στα εθνικά πλαίσια αφερεγγυότητας σε ολόκληρη την ΕΕ αποτελούν σημαντικό εμπόδιο για την ολοκλήρωση της κεφαλαιαγοράς στην Ευρώπη
Ωστόσο, υπάρχουν εμπειρικές αποδείξεις ότι οι εναρμονισμένοι κανόνες αφερεγγυότητας μπορούν να αυξήσουν τις διασυνοριακές επενδύσεις σε χρέος και μετοχές.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2022 δημοσίευσε πρόταση οδηγίας για την ευθυγράμμιση σημαντικών πτυχών της νομοθεσίας περί αφερεγγυότητας.
6) Η ανάπτυξη της ευρωπαϊκής αγοράς τιτλοποιήσεων με ευαισθησία στον κίνδυνο θα μπορούσε να αποτελέσει έναν βιώσιμο τρόπο γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ των τραπεζικών δανείων και των κεφαλαιαγορών
Τον Ιανουάριο, η Γερμανία και η Γαλλία ζήτησαν την επανεξέταση του ρυθμιστικού πλαισίου. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η τιτλοποίηση είναι ένα πολύπλοκο μέσο, ανέφερε η Μαουντέρερ.
Ως εκ τούτου, είναι σημαντική η ευαισθητοποιημένη ως προς τον κίνδυνο και προληπτικά ορθή αντιμετώπιση αυτών των συναλλαγών και επενδύσεων.
Χρησιμοποιώντας τιτλοποιήσεις, οι τράπεζες μπορούν να ομαδοποιούν και να επανασυσκευάζουν δάνεια σε εμπορεύσιμους τίτλους και να τα τοποθετούν ή τους αντίστοιχους πιστωτικούς κινδύνους τους στις κεφαλαιαγορές.
Αυτό παρέχει στις τράπεζες ρυθμιστική κεφαλαιακή ελάφρυνση για περαιτέρω δανεισμό και κατανέμει τον πιστωτικό κίνδυνο μεταξύ τραπεζικών και μη τραπεζικών συμμετεχόντων στην αγορά.
Για να απελευθερωθεί το δυναμικό των κεφαλαιαγορών και να αξιοποιηθούν πλήρως τα οφέλη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, είναι σημαντικό να σημειωθεί πρόοδος στη δημιουργία μιας ενιαίας ευρωπαϊκής κεφαλαιαγοράς.
Εν κατακλείδι
Σε σχέση με τις τράπεζες, η Μαουντέρερ επισημαίνει, τέλος, πως:
- Είναι σημαντικό οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής να ενεργούν σύμφωνα με τα υφιστάμενα πλαίσια εξυγίανσης. Αυτό περιλαμβάνει τη χρήση εργαλείων διάσωσης για την αποφυγή του ηθικού κινδύνου και της ανάγκης χρήσης δημόσιων πόρων.
Για να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη στο πλαίσιο εξυγίανσης της ΕΕ, η ΕΚΤ, η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ) και το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης (SRB) επιβεβαίωσαν ότι τα κοινά κεφαλαιακά μέσα θα είναι τα πρώτα στη σειρά για την απορρόφηση ζημιών.
Στις 18 Απριλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόταση για την προσαρμογή του πλαισίου διαχείρισης κρίσεων και ασφάλισης καταθέσεων (CMDI) της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της διεύρυνσης του πεδίου εφαρμογής του πλαισίου εξυγίανσης σε μικρότερες και μεσαίες τράπεζες.
Η πρόταση αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των ελλείψεων του πλαισίου που εντοπίστηκαν σε προηγούμενες καταστάσεις κρίσης.
Αυτό έχει τη δυνατότητα να αυξήσει την αξιοπιστία του πλαισίου και να ενισχύσει την πειθαρχία της αγοράς.
- Ταυτόχρονα, καθώς οι μεταρρυθμίσεις εξετάζουν αλλαγές σε καθιερωμένα συστήματα ασφάλισης καταθέσεων, είναι σημαντικό να αποφευχθούν ανεπιθύμητες παρενέργειες.
Όσον αφορά στις κεφαλαιαγορές, το στέλεχος της Bundesbank, επισήμανε πως:
- Η ελεύθερη ροή κεφαλαίων είναι απαραίτητη για τη λειτουργία μιας νομισματικής ένωσης.
- Οι ολοκληρωμένες κεφαλαιαγορές μπορούν να συμβάλουν στη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η βελτιωμένη διασυνοριακή χρηματοδότηση, ιδίως μέσω μετοχών, μπορεί να συμβάλει στον επιμερισμό των κινδύνων και στην άμβλυνση των οικονομικών κλυδωνισμών.
Και οι κεφαλαιαγορές μπορούν να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά μας, ανέφερε η ίδια.
- Οι επικείμενοι εκτεταμένοι μετασχηματισμοί -δηλαδή η ψηφιοποίηση και η πράσινη οικονομία - θα απαιτήσουν τεράστιες επενδύσεις που θα πρέπει να προέλθουν κυρίως από τον ιδιωτικό τομέα.
Για παράδειγμα, μόνο η υλοποίηση της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας θα απαιτήσει πρόσθετες ετήσιες επενδύσεις ύψους 520 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ολόκληρη την ΕΕ μέχρι το 2030.
Για την κινητοποίηση αυτών των ποσών, η Ευρώπη χρειάζεται όχι μόνο ένα σταθερό και ανθεκτικό τραπεζικό σύστημα και βαθύτερες και πιο ρευστές κεφαλαιαγορές.
Η ένωση κεφαλαιαγορών της ΕΕ θα προωθήσει τη χρηματοδότηση από την κεφαλαιαγορά για να συμπληρώσει τον τραπεζικό δανεισμό.
