H EKT αύξησε τα επιτόκιά της κατά 25 μονάδες βάσης, όπως ακριβώς και τον προηγούμενο μήνα, επιβεβαιώνοντας τις προβλέψεις αναλυτών και οικονομολόγων, στο πλαίσιο των προσπαθειών για τον περιορισμό των πληθωριστικών πιέσεων στην Ευρωζώνη, ενώ «αγνόησε» τη Fed, η οποία χτες διατήρησε τα δικά της επιτόκια αμετάβλητα. Κατά συνέπεια, με τη νέα σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα αυξηθούν σε 4,00%, 4,25% και 3,50% αντιστοίχως, με ισχύ από τις 21 Ιουνίου 2023.
Πρόκειται για την όγδοη συνεχόμενη αύξηση των ευρωπαϊκών επιτοκίων από το καλοκαίρι του 2022, όταν η ΕΚΤ έκανε «πρεμιέρα» στον τρέχοντα κύκλο σύσφιξης της πολιτικής της, καθώς ήδη από τον Ιούλιο της προηγούμενης χρονιάς η ΕΚΤ έχει αυξήσει τα επιτόκια της κατά 400 μονάδες βάσης συνολικά, στην επιθετικότερη εκστρατεία σύσφιξης στην ιστορία της με στόχο την τιθάσευση της πληθωριστικής «λαίλαπας».
Επανειλημμένως, η ΕΚΤ έχει διαμηνύσει πως θα συνεχίσει «πάση θυσία» την σύσφιξη της νομισματικής της πολιτικής, μέχρι να δει τον πληθωρισμό να επιστρέφει σταθερά στον στόχο του 2%, όμως όπως έχει αναλύσει το insider.gr, αυτό δεν πρόκειται να συμβεί μέσα στο 2024. Ακόμα και αν κάποια στιγμή μέσα στο 2023 «σταματήσει» η αύξηση των επιτοκίων, οι οικονομίες της Ευρωζώνης θα πρέπει να κάνουν τους λογαριασμούς τους για ολόκληρο το 2024 και ίσως και το 2025 με επιτόκια υψηλότερα, με την οικονομία της να είναι ήδη σε φάση ύφεσης και την «ατμομηχανή» της Γηραιάς Ηπείρου, τη Γερμανία να βρίσκεται σε θέση οδηγού.
Στη σχετική ανακοίνωση επισημαίνεται πως ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει, αλλά προβλέπεται να παραμείνει πολύ υψηλός για πάρα πολύ καιρό, και το ΔΣ της ΕΚΤ «είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% εγκαίρως».
«Η σημερινή αύξηση των επιτοκίων αντανακλά την επικαιροποιημένη αξιολόγηση του Διοικητικού Συμβουλίου για τις προοπτικές του πληθωρισμού, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ένταση της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Σύμφωνα με τις μακροοικονομικές προβολές του Ιουνίου, οι εμπειρογνώμονες του Ευρωσυστήματος αναμένουν ότι ο γενικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 5,4% το 2023, σε 3,0% το 2024 και σε 2,2% το 2025. Οι δείκτες υποκείμενων πιέσεων στις τιμές παρέμειναν ισχυροί, αν και ορισμένοι δείχνουν κάποιες πρώτες ενδείξεις αποδυνάμωσης. Οι εμπειρογνώμονες αναθεώρησαν προς τα πάνω τις προβολές τους για τον πληθωρισμό χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής, ιδίως για το τρέχον και το επόμενο έτος, λόγω των προηγούμενων υψηλότερων από τα αναμενόμενα στοιχείων καθώς και των επιδράσεων που ασκεί η εύρωστη αγορά εργασίας στην ταχύτητα της αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού. Θεωρούν τώρα ότι θα διαμορφωθεί σε 5,1% το 2023 και στη συνέχεια θα μειωθεί σε 3,0% το 2024 και 2,3% το 2025. Οι εμπειρογνώμονες έχουν μειώσει ελαφρώς τις προβολές τους για την οικονομική ανάπτυξη για το τρέχον και το επόμενο έτος. Αναμένουν τώρα ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 0,9% το 2023, 1,5% το 2024 και 1,6% το 2025» υπογραμμίζεται χαρακτηριστικά.
Ταυτόχρονα, «οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων που αποφασίστηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο μεταδίδονται δυναμικά στις συνθήκες χρηματοδότησης και ασκούν σταδιακή επίδραση σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Το κόστος δανεισμού έχει αυξηθεί απότομα και ο ρυθμός μεταβολής των δανείων επιβραδύνεται. Οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο ο πληθωρισμός, βάσει των προβολών, θα υποχωρήσει περαιτέρω προς τον στόχο, καθώς αυτές οι συνθήκες αναμένεται να συγκρατήσουν ολοένα περισσότερο τη ζήτηση» τονίζεται.
«Οι μελλοντικές αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα διαμορφωθούν σε επίπεδα που είναι επαρκώς περιοριστικά για να επιτευχθεί η έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% και θα παραμείνουν σε αυτά τα επίπεδα για όσο διάστημα κρίνεται αναγκαίο. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να ακολουθεί μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα στοιχεία για να καθορίσει το κατάλληλο επίπεδο και την κατάλληλη διάρκεια του περιορισμού. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις που λαμβάνει για τα επιτόκια θα εξακολουθήσουν να βασίζονται στην αξιολόγησή του για τις προοπτικές του πληθωρισμού, υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική. Το Διοικητικό Συμβούλιο επιβεβαιώνει ότι θα τερματίσει τις επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) από τον Ιούλιο του 2023» εξηγεί η ΕΚΤ.
Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) και έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)
Αναφέρεται επίσης πως το χαρτοφυλάκιο APP μειώνεται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει όλα τα ποσά από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους. Η μείωση θα ανέρχεται σε 15 δισεκ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσο όρο μέχρι το τέλος του Ιουνίου 2023. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα τερματίσει τις επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος APP από τον Ιούλιο του 2023.
Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα PEPP, το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2024. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
«Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εφαρμόζει ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP κατά τη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής που συνδέονται με την πανδημία» σημειώνει η ΕΚΤ.
Πράξεις αναχρηματοδότησης
Καθώς οι τράπεζες θα αποπληρώνουν τα ποσά που δανείστηκαν στο πλαίσιο των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί τακτικά το πώς οι στοχευμένες πράξεις χρηματοδότησης και οι συνεχιζόμενες αποπληρωμές τους συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του, διευκρινίζεται.
«Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα και να διαφυλάξει την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument - TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμίζει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώνει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για τη σταθερότητα των τιμών» συμπληρώνεται στην σχετική ανακοίνωση.
Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη
Αξίζει να σημειωθεί πως σε επίπεδο Ευρωζώνης, η αύξηση του γενικού πληθωρισμού ανήλθε στο 6,1% από 7% τον Απρίλιο, ενώ ο δομικός πληθωρισμός, χωρίς ενέργεια, τρόφιμα, αλκοόλ και καπνό, αποκλιμάκωσε τις πιέσεις του στο 5,3% από 5,6% τον Απρίλιο. Εξαιρουμένων των μη επεξεργασμένων τροφίμων και της ενέργειας επιβράδυνε στο 6,9% τον Μάιο από 7,3% τον Απρίλιο. Ο ετήσιος πληθωρισμός υποχώρησε σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και σε Γερμανία, 6,1% τον Μάιο, έναντι 7,2% τον Απρίλιο, και Γαλλία, στο 6% τον Μάιο από 6,9% τον Απρίλιο, με τις αυξήσεις των τιμών στις μεγαλύτερες οικονομίες της ζώνης του ευρώ να βρίσκονται πλέον σε χαμηλά 12 μηνών.
Πιο αναλυτικά, για τις χώρες της ζώνης του ευρώ, τη μεγαλύτερη βελτίωση σημείωσε ο κλάδος της ενέργειας, ο οποίος «βούτηξε» σε αρνητικό έδαφος κατά -1,7% από 2,4% τον Απρίλιο, σηματοδοτώντας την μεγάλη αποκλιμάκωση που έχει επιτευχθεί στις ενεργειακές αγορές. Οι πληθωριστικές πιέσεις, αν και «κατεβάζουν ρυθμούς», παραμένουν στα υψηλότερα επίπεδα στην κατηγορία τρόφιμα, αλκοόλ και καπνό όπου τον Μάιο βρίσκεται στο 12,5% από 13,5% τον Απρίλιο. Ακολουθούν τα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά με 5,8% τον Μάιο έναντι 6,2% τον Απρίλιο και οι υπηρεσίες με 5% έναντι 5,2% τον Απρίλιο.
Με 1% «έτρεξε» το ΑΕΠ της Ευρωζώνης το α' τρίμηνο
Όσον αφορά το σύνολο της ΕΕ όπως και σε επίπεδο Ευρωζώνης, η Eurostat αναθεώρησε προς τα κάτω τις εκτιμήσεις της, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε, το εποχικά προσαρμοσμένο ΑΕΠ - τόσο στην ΕΕ όσο και στην Ευρωζώνη - αυξήθηκε κατά 1% το πρώτο τρίμηνο του 2023, σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2022, μετά από ανάπτυξη 1,7% στην ΕΕ και 1,8% στην Ευρωζώνη που σημειώθηκε το προηγούμενο τρίμηνο.
Ειδικότερα, σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο, το εποχικά προσαρμοσμένο ΑΕΠ της Ευρωζώνης, όπως και της ΕΕ, συρρικνώθηκε κατά 0,1%. Κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2022, το ΑΕΠ στην Ευρωζώνη μειώθηκε κατά 0,1% και στην ΕΕ κατά 0,2%. Η μεγαλύτερη ανάπτυξη σε ετήσια βάση σημειώθηκε στην Ισπανία (3,8%), ενώ ακολούθησαν η Κύπρος (3,4%) και η Μάλτα (3,2%). Οι χώρες με τις χειρότερες επιδόσεις είναι η Εσθονία (-3,7%), η Λιθουανία (-2,7%) και η Ουγγαρία (-1,1%), ενώ το ΑΕΠ μειώθηκε επίσης σε Γερμανία (-0,5%), Τσεχία και Φινλανδία (-0,4%), όπως και Ιρλανδία (-0,3%).
Σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, Πολωνία κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό ανάπτυξης (3,8%) και ακολούθησαν το Λουξεμβούργο (2%) και η Πορτογαλία (1,6%). Οι μεγαλύτερες μειώσεις παρατηρήθηκαν στην Ιρλανδία (-4,6%), στη Λιθουανία (-2,1%) και στην Ολλανδία (-0,7%). Συρρίκνωση γνώρισε και σε τριμηνιαία βάση το ΑΕΠ της Γερμανίας (-0,3%).
