Τρεις είναι οι ενδιαφερόμενοι όμιλοι, μέσα στους οποίους είναι ισχυρά επιχειρηματικά ονόματα, που έδωσαν προ ημερών προσφορές στον διαγωνισμό που αφορά στην ανάπτυξη έξυπνων υποδομών για τη παρακολούθηση της δομικής απόκρισης επιλεγμένων γεφυρών στις 13 Περιφέρειες της χώρας, σε πραγματικό χρόνο μέσω σύγχρονων συστημάτων και μεθοδολογιών ενόργανης παρακολούθησης της δομικής υγείας (Real Time Structural Health Monitoring – RTSHM), αξίας 120 εκατ. ευρώ, με δικαίωμα προαίρεσης 50%. Ειδικότερα, προσφορές έδωσαν, σύμφωνα με πληροφορίες, οι ΟΤΕ, ΤΕΡΝΑ και Globitel (εταιρεία πληροφορικής/τηλεπικοινωνιών).
Πρόκειται για διαγωνισμό που προωθεί το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας. Φορέας χρηματοδότησης είναι η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Η παρούσα συμφωνία πλαίσιο υλοποιείται στο πλαίσιο του Άξονα 4.6 «Εκσυγχρονισμός και βελτίωση της ανθεκτικότητας κύριων κλάδων οικονομίας της χώρας» του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος προαίρεσης, η συνολική μέγιστη εκτιμώμενη αξία του συνόλου των συμβάσεων που πρόκειται να ανατεθούν στο πλαίσιο της παρούσας συμφωνίας-πλαίσιο ξεπερνά τα 180 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ). Η διάρκεια της Συμφωνίας Πλαίσιο ορίζεται έως την εξάντληση του προϋπολογισμού της και κατά ανώτατο διάστημα σε τριάντα (30) μήνες από την υπογραφή της. Το αρχικό φυσικό αντικείμενο, πλην τυχόν δικαιώματος προαίρεσης, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τις 31.12.2025.
Στο πλαίσιο του προτεινόμενου έργου, κάθε Περιφέρεια θα κληθεί να προτείνει και να προτεραιοποιήσει ανάλογα με τον βαθμό επικινδυνότητάς τους τις γέφυρες αρμοδιότητάς της οι οποίες χρήζουν παρακολούθησης αναφορικά με την στατική τους επάρκεια. Πιο συγκεκριμένα με την παρούσα σύμβαση Συμφωνία - Πλαίσιο οι Περιφέρειες θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν κρίσιμες παραμέτρους που αφορούν τη δομική υγεία 260 γεφυρών αρμοδιότητάς τους μέσα από την προμήθεια και εγκατάσταση αισθητήρων ΙοΤ, εξειδικευμένου λογισμικού και πραγματοποίησης ελέγχων.
Το παρωχημένο και επικίνδυνο δίκτυο
Η συντήρηση και η λειτουργία του μεγαλύτερου ποσοστού των γεφυρών της χώρας υπάγεται στην αρμοδιότητα των 13 Περιφερειών της χώρας. Η πλειονότητα αυτών κατασκευάστηκαν στις δεκαετίες ’50 έως ’80 και αντιμετωπίζουν πλέον προβλήματα γήρανσης από την έκθεσή τους σε δυσμενείς και διαβρωτικές συνθήκες. Επιπλέον, οι κανονισμοί με τους οποίους σχεδιάστηκαν οι γέφυρες κατά την περίοδο αυτή, κρίνονται σήμερα παρωχημένοι καθώς δεν είχαν ιδιαίτερες προβλέψεις στην ανθεκτικότητα, την αντισεισμικότητα και τον τρόπο κατασκευής τους. Η ολοένα αυξανόμενη τάση του κυκλοφοριακού φόρτου και του μεγέθους των μεταφερόμενων φορτίων οδηγεί στην αύξηση των φορτίσεων που δέχονται οι γέφυρες.
Οι φορτίσεις αυτές υπερβαίνουν σε αρκετές περιπτώσεις τα φορτία σχεδιασμού και τελικά δημιουργούν προβλήματα δομικής ακεραιότητας. Ειδικά για τις γέφυρες άνωθεν υδατικών κωλυμάτων, η αναμενόμενη ανώτατη στάθμη αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Σε όλα τα παραπάνω προστίθεται το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μια σεισμογενής χώρα. Γέφυρες σε περιοχές υψηλού σεισμικού κινδύνου έχουν καταπονηθεί κατά καιρούς από σεισμούς μέτριας έως ισχυρής έντασης.
Η απουσία συστήματος παρακολούθησης, ακριβούς αποτύπωσης της δομικής κατάστασης και συνεργείων τακτικής αυτοψίας και συντήρησης των γεφυρών οδηγεί σε κλονισμό της δομικής τους ασφάλειας. Σύμφωνα με τα ανωτέρω, γίνεται κατανοητή η ανάγκη άμεσης υλοποίηση έργων παρακολούθησης κρίσιμων παραμέτρων δομικής υγείας των γεφυρών με στόχο αφενός την ασφάλεια διέλευσης της κυκλοφορίας και αφετέρου την λήψη έγκαιρών μέτρων συντήρησης.
Η χρήση τεχνολογίας για τη στατική και λειτουργική επάρκεια των γεφυρών
Συγκεκριμένα προτείνεται η πρακτική της ενόργανης παρακολούθησης των γεφυρών, βάσει σύγχρονων διαδικασιών και μεθοδολογιών άμεσης αξιολόγησης (Smart Assessment Procedures ή «SAP») η οποία θα αξιολογεί άμεσα την στατική και τη λειτουργική επάρκεια των γεφυρών. Με την προτεινόμενη πρόσκληση των έξυπνων γεφυρών επιδιώκεται η παροχή υπηρεσιών ελέγχου του ρυθμού φθοράς για την αποτελεσματική συντήρηση γεφυρών αρμοδιότητας των 13 Περιφερειών της χώρας, με τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών όπως το Ίντερνετ των πραγμάτων (IOT).
Οι πληροφορίες που σχετίζονται με την κατάσταση των γεφυρών, θα καταγράφονται και θα επεξεργάζονται με ειδικούς αλγόριθμους που υπολογίζουν την απόκριση των γεφυρών και θα είναι διαθέσιμες σε εξειδικευμένους μηχανικούς, οι οποίοι θα είναι αρμόδιοι για τη βελτίωση του επιπέδου ασφάλειας των γεφυρών και την πρόληψη μελλοντικών ατυχημάτων.
Όλες οι υποδομές γεφυρών θα εξοπλιστούν με ειδικά συστήματα μέτρησης της δομικής απόκρισης, αισθητήρες/τεχνολογίας ΙοΤ που θα μετρούν και θα καταγράφουν τις απαραίτητες πληροφορίες, σε πραγματικό χρόνο με σύγχρονες και αποδεκτές τεχνολογικές μεθόδους. Το αντικείμενο του Έργου αποτελεί μια καινοτόμα λύση που στοχεύει στην άμεση, αυτόματη και αδιάλειπτη αξιολόγηση της φέρουσας ικανότητας γεφυρών, σε πραγματικό χρόνο.
Τι περιλαμβάνει η συμφωνία - πλαίσιο
Πιο αναλυτικά, η παρούσα συμφωνία - πλαίσιο θα έχει ως αντικείμενο την υλοποίηση έργων έξυπνων γεφυρών που βασίζεται στη δικτύωση συστημάτων ενόργανης δομικής παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο (Real Time Structural Health Monitoring ή RTSHM) σε γέφυρες αρμοδιότητας της εκάστοτε περιφέρειας, τα οποία θα καταγράφουν την απόκριση των δομικών μελών σε οποιονδήποτε εξωγενή παράγοντα (κινητά φορτία, μεταβολές της θερμοκρασίας κ.λπ.) και θα αποστέλλουν τις μετρήσεις στην κεντρική ενιαία διαδικτυακή πλατφόρμα. Η εφαρμογή εξειδικευμένων μεθοδολογιών ενόργανης δομικής παρακολούθησης προς άμεση αποτίμηση τεχνικών είναι σύμφωνη με πρακτικές πολλών προηγμένων χωρών και αποτελεί παγκοσμίως την πιο αποδεκτή μέθοδο εκτίμησης ενδεχομένων υποβάθμισης της δομικής υγείας σε βάθος χρόνου.
Το Σύστημα RTSHM θα πρέπει να είναι κατασκευασμένο από υλικά βιομηχανικής προέλευσης με δυνατότητα για συνεχή και αδιάλειπτη λειτουργία του συστήματος κατά την διάρκεια δυσμενών καιρικών και λειτουργικών συνθηκών. Επιπλέον, θα πρέπει να εξασφαλίζει αυτόματη αξιολόγηση μεταβολών της δομικής απόκρισης των γεφυρών με ανάλυση και μετεπεξεργασία μεγάλου όγκου καταγραφών χαρακτηριστικών μεγεθών. Καθ’ όλη την διάρκεια του έργου, θα πρέπει να εξασφαλίζεται η αδιάλειπτη λειτουργία συστήματος RTSHM και συνεχής εποπτεία της συμπεριφοράς των παρακολουθούμενων υποδομών μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας του συστήματος RTSHM.
Τα συστήματα έξυπνων γεφυρών θα αποτελούνται ενδεικτικά από:
- Κεντρικό λογισμικό καταγραφής και εκτίμησης
- 520 καταγραφικούς σταθμούς με σύστημα αδιάλειπτης επικοινωνίας με την ενιαία διαδικτυακή πλατφόρμα
- 3.120 αισθητήρες μέτρησης ανηγμένης αξονικής παραμόρφωσης
- 520 αισθητήρες μέτρησης επιτάχυνσης (δονησιογράφους)
- 90 αισθητήρες μέτρησης της στάθμης υδάτων
- 520 αισθητήρες μέτρησης θερμοκρασίας περιβάλλοντος
- Τηλεπικοινωνιακά έξοδα.
Στο προτεινόμενο έργο περιλαμβάνεται η προμήθεια, η εγκατάσταση και η θέση σε λειτουργία όλων των ανωτέρω συστημάτων ενόργανης δομικής παρακολούθησης RTSHM μετά της απαιτούμενης εργασίας, των υλικών και των μικροϋλικών που θα απαιτηθούν.
Στο αντικείμενο της Σύμβασης επίσης περιλαμβάνονται:
a) ανάπτυξη αλγορίθμων πλατφόρμας «Έξυπνης Παρακολούθησης Γεφυρών»,
b) υπηρεσίες εκπαίδευσης
c) ο πρωτοβάθμιος έλεγχος των τεχνικών και ο σχεδιασμός της ενόργανης παρακολούθησης καθώς και του συστήματος IoT,
d) ο δευτεροβάθμιος έλεγχος των γεφυρών μέσω κατάλληλης μοντελοποίησης των τεχνικών σε επίπεδο προμελέτης,
e) η δημιουργία Ψηφιακού Αποθετηρίου και Πλατφόρμας «Έξυπνων Γεφυρών»,
f) η προμήθεια μετά της εγκατάστασης και θέσης σε λειτουργία των Συστημάτων Ενόργανης Παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο (Real Time Structural Health Monitoring ή RTSHM),
g) η διεξαγωγή Μη Καταστροφικών Δοκιμαστικών Φορτίσεων στις γέφυρες και η επικαιροποίηση των μελετών,
h) η πιλοτική λειτουργία των συστημάτων,
i) η ενόργανη δομική παρακολούθηση των τεχνικών, παραγωγική και εγγυημένη λειτουργία των συστημάτων,
j) υπηρεσίες τεχνικής βοήθειας.
Επίσης, προβλέπεται και η παροχή υπηρεσιών εγγύησης του εξοπλισμού και τεχνικής υποστήριξης για δύο (2) έτη μετά την οριστική παραλαβή της κάθε εκτελεστικής σύμβασης χωρίς πρόσθετο κόστος.
