Σήμερα Τρίτη 22 Αυγούστου στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας Αφρικής ξεκινάει η συνάντηση των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική), με την παρουσία δεκάδων προσκεκλημένων ηγετών από τον λεγόμενο Τρίτο Κόσμο.
Δεδομένων των συνθηκών πρόκειται για τη σημαντικότερη συνάντηση στην ιστορία των BRICS, από τότε που ένας κορυφαίος αναλυτής της Goldman Sachs (ο Τζιμ Ο' Νιλ) «ονομάτισε» (τότε BRIC) με αυτό το ακρωνύμιο την ομάδα των σημαντικότερων τότε αναδυόμενων οικονομιών του πλανήτη.
Το πόσο σημαντική για την διεθνή οικονομία και τις γεωπολιτικές εξελίξεις της επόμενης περιόδου είναι η συνάντηση αυτή αποτυπώνεται και στο γεγονός ότι συμμετέχει αυτοπροσώπως και ο Σι Τζινπίνγκ, σε μία από τις σπάνιες εξόδους του από την Κίνα. Δεν θα είναι παρόν, εκτός απροόπτου, ο Πούτιν, λόγω του διεθνούς εντάλματος σύλληψης μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά θα συμμετέχει διαδικτυακά στη διαδικασία.
Παρόντες οι ηγέτες της Ινδίας, της Βραζιλίας και της Νότιας Αφρικής, σε μία συνάντηση που θα παραβρίσκονται επίσης δεκάδες άλλοι ηγέτες από την Αφρική, την Ασία και την Ν. Αμερική. Χώρες που έχουν προσκληθεί και πολλές από αυτές έχουν ήδη ζητήσει ενταχθούν στην ομάδα των BRICS, στον κεντρικό πυρήνα της οποίας αντιπροσωπεύεται περισσότερο από το 43% του πληθυσμού της Γης και κάτι περισσότερο από το 32% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Ενας κόσμος στα δύο
Ουκρανία και Ταϊβάν, ορίζουν με ένα πρωτότυπο ιστορικά τρόπο δύο αντίπαλες οικονομικές και γεωπολιτικές συσπειρώσεις που χωρίζουν τον κόσμο σε εκείνους που σήμερα το πρωί θα ξεκινήσουν τη συνάντηση στο Durban και εκείνους που είναι απέναντι...
Εύστοχα κάποιοι αναλυτές χαρακτήρισαν τη συνάντηση αυτή μια ευκαιρία να διαπιστωθεί αν μπορεί να αμφισβητηθεί το «αξίωμα της ΤΙΝΑ (There Is No Alternative)», της ανυπαρξίας εναλλακτικής στο παγκόσμιο status quo.
Αναμφίβολα η παρουσία του Σι Τζινπίνγκ σηματοδοτεί αυτή την αμφισβήτηση με ευθύ τρόπο καθώς γύρω από την Κίνα εμφανίζεται να συσπειρώνεται η ομάδα των BRICS.
Πολύ περισσότερο όμως η πρόθεση αμφισβήτησης της «ΤΙΝΑ» φαίνεται και στην ατζέντα της συνάντησης, στην οποία έχει τεθεί (με επιφυλάξεις) το ενδεχόμενο συγκρότησης ενός νομισματικού πλαισίου που θα μπορούσε να αμφισβητήσει ή για να ήμαστε περισσότερο ρεαλιστές, να αντικαταστήσει σε μεγάλα τμήματα του διεθνούς εμπορίου, το δολάριο.
Υπάρχει εναλλακτική στο δολάριο;
Η συζήτηση αυτή έχει συγκεντρώσει την προσοχή όλων καθώς για πρώτη φορά σ’ αυτή συμμετέχουν η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, η Κίνα, αλλά και γιγάντιες παραγωγικές «μηχανές», όπως η Ινδία και η Βραζιλία, μαζί με ένα από τα ισχυρότερα οπλοστάσια του πλανήτη όπως η Ρωσία, ενώ παράλληλα ο μεγαλύτερος μαζί με τη Ρωσία, παραγωγός πετρελαίου στον πλανήτη η Σαουδική Αραβία εξετάζει το ενδεχόμενο ένταξής της στην ομάδα.
Η ομάδα των BRICS έχει ήδη ιδρύσει τη Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα, αλλά η απόσταση μέχρι τη δημιουργία ενός κοινού νομίσματος είναι τεράστια.
Γι’ αυτό και οποιαδήποτε σοβαρή αντιμετώπιση της «ιδέας» αυτής, αποκλείει ως μη ρεαλιστική τη δημιουργία ενός ενιαίου νομίσματος και μιλάει στην πραγματικότητα για ένα λογιστικό ισοδύναμο εξαρτημένο με ένα σχετικά σταθερό (;) τρόπο μεταξύ των νομισμάτων των βασικών χωρών μελών.
Ένα «λογιστικό» νομισματικό ισοδύναμο που δεν θα στηρίζεται στα συναλλαγματικά αποθέματα των εθνικών νομισμάτων των χωρών μελών, αλλά σε ένα συλλογικό αποθεματικό σε χρυσό και «σκληρά» εμπορεύματα, που δεν θα μπορεί να επηρεάζεται από τις συναλλαγματικές αναταραχές των εθνικών νομισμάτων των χωρών-μελών στο διεθνές νομισματικό σύστημα, το οποίο αναμφίβολα εξακολουθεί να κυριαρχείται από το δολάριο και κατά δεύτερο λόγο το ευρώ.
Ασφαλώς οι γεωπολιτικές πλευρές μιας τέτοιας συμφωνίας, στην οποία δεν συμφωνούν όλοι στην ομάδα των BRICS με τον ίδιο τρόπο, είναι και αυτές στην ατζέντα της συνάντησης και αποτελεί κρίσιμο σημείο ενδιαφέροντος το πως θα αποτυπωθούν οι όποιες αποφάσεις στο τελικό ανακοινωθέν. Αν βέβαια υπάρξει.
Σε κάθε περίπτωση όμως η συνάντηση αυτή για πρώτη φορά θέτει θέμα νομισματικής αμφισβήτησης για την κυριαρχία του δολαρίου.
Και όταν αυτό τίθεται στο τραπέζι ως ενδεχόμενο από το 1/3 του παγκόσμιου ΑΕΠ, που «μετρημένο» σε παραγωγή πρώτων υλών και εμπορευμάτων και όχι υπηρεσιών, αυξάνεται πάνω από το 55% του παγκόσμιου ΑΕΠ, τότε η αμφισβήτηση του «ΤΙΝΑ» αποκτά μεγάλη σοβαρότητα.
Το αντίπαλο δέος
Λίγα 24ωρα μετά τη συνάντηση στο Durban και ενώ θα έχουν γίνει γνωστές οι όποιες αποφάσεις των BRICS, αρκετές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, στις ΗΠΑ, στα Βραχώδη Όρη, στο Γουαϊόμινγκ, ο επικεφαλής της Fed Τζ. Πάουελ με την παρουσία της κας Λαγκάρντ, στο Jackson Hole, θα πρέπει να δώσουν τη δική τους απάντηση για την ισχύ ή όχι του «ΤΙΝΑ».
Που βρίσκεται η διεθνής οικονομία, τι θα κάνει η Fed από δω και πέρα, πόσο θα κρατήσουν στα τρέχοντα επίπεδα τα υψηλά σημερινά επιτόκια, πόσο μπορούν να αντέξουν σε ένα τέτοιο περιβάλλον οι οικονομίες στις ΗΠΑ και την Ευρωζώνη; Ερωτήματα που απέναντι στις αποφάσεις του Durban, θα πρέπει να απαντηθούν με τρόπο πειστικό όσον αφορά το «ΤΙΝΑ»...
Η Παρασκευή 25 Αυγούστου θα είναι η ημέρα που η παγκόσμια οικονομία θα περιμένει να ακούσει από το Jackson Hole τον κ. Πάουελ και την κα Λαγκάρντ να απαντούν στο αν το δολάριο και το ευρώ, μπορούν να στηρίξουν την αξιοπιστία του κρατικού και ιδιωτικού χρέους που έχει εκδοθεί σε ιστορικά πρωτοφανείς όγκους σε ΗΠΑ - Ευρώπη και Ιαπωνία.
Αναμφίβολα πρόκειται για μια εξαιρετικά σημαντική εβδομάδα που αρχίζει σήμερα στο Durban και θα «κλείσει» την Παρασκευή στο Jackson Hole στα Βραχώδη Όρη.
