Τη διατήρηση της Δυτικής Μακεδονίας σε ρόλο ενεργειακού κέντρου της χώρας -ως «έδρας» πλέον μίας σειράς κομβικών πρότζεκτ για την πράσινη μετάβαση- προαλείφονται τα σχέδια για την περιοχή, τα οποία «ωριμάζουν» ή έχουν ξεκινήσει να υλοποιούν εγχώριοι ενεργειακοί Όμιλοι και επιχειρήσεις. Παράλληλα, τα σχέδια αυτά φιλοδοξούν να στηρίξουν την αναπτυξιακή μετάβαση της περιοχής, η τοπική οικονομία της οποίας ήταν για 10ετίες εξαρτημένη από τη «μονοκαλλιέργεια» του λιγνίτη, ακολουθώντας την έτσι κι αλλιώς φθίνουσα εδώ και αρκετά χρόνια παρουσία του εγχώριου ορυκτού καυσίμου στο ενεργειακό μίγμα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα εν λόγω πρότζεκτ πλαισιώνονται από μία σειρά άλλες αναπτυξιακές δράσεις, ώστε η Δυτική Μακεδονία να μην εγκλωβιστεί σε μία «πράσινη μονοκαλλιέργεια» αυτή τη φορά. Επίσης, περιλαμβάνουν επενδύσεις με σημαντική προστιθέμενη αξία (όπως συμβαίνει με τις «φυσικές μπαταρίες» ή την παραγωγή «πράσινου» εξοπλισμού) οι οποίες δημιουργούν τις προοπτικές για τη δημιουργία σημαντικών θέσεων εργασίας, αλλά και τεχνογνωσίας σε ενεργειακούς κλάδους που θα πρωταγωνιστήσουν παγκοσμίως τα επόμενα χρόνια.
Στα παραπάνω σχέδια κομβικό ρόλο έχει η ΔΕΗ, καθώς όπως έχει χαρακτηριστικά αναφέρει η διοίκηση της επιχείρηση, «η ΔΕΗ ήταν και θα συνεχίσει να είναι στην περιοχή». Απόδειξη το γεγονός ότι ήδη βρίσκονται σε φάση υλοποίησης έργα αξίας 2,5 δισ. ευρώ στη Δυτική Μακεδονία, με βάση το business plan της εταιρείας. Μάλιστα, μέσω των συμπράξεων στις οποίες έχει προχωρήσει, η ΔΕΗ έχει λειτουργήσει ως «όχημα» για την προσέλκυση επενδύσεων στην περιοχή και από άλλους μεγάλους ενεργειακούς «παίκτες», όπως η γερμανική RWE και η Motor Oil.
Έργα «Green Hub» από τη ΔΕΗ
Στον στόχο που έχει θέσει η ΔΕΗ, να μετατραπεί στη μεγαλύτερη εταιρεία καθαρής ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, η Δυτική Μακεδονία έχει πρωτεύουσα θέση φιλοξενώντας ένα μεγάλο μερίδιο των νέων έργων ΑΠΕ που δρομολογεί η εταιρεία. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν είναι τυχαίο ότι για το μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό της επιχείρησης, ισχύος 550 MW, έχει χωρηθετηθεί στην Πτολεμαΐδα από τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες.
Επίσης, στη Δυτική Μακεδονία πρόκειται να υλοποιηθούν οι πρώτες επενδύσεις της επιχειρήσεις στις αυτόνομες μπαταρίες. Κι αυτό γιατί στην περιοχή πρόκειται να εγκατασταθούν τα δύο έργα, ισχύος 98 MW, που μέσω της ΔΕΗ Ανανεώσιμες η επιχείρηση «πέρασε» στον πρόσφατο διαγωνισμό για επενδυτική και λειτουργική ενίσχυση.
Ωστόσο, τα πλάνα της επιχείρησης επεκτείνονται σε ακόμη περισσότερες καινοτόμες εφαρμογές, θέτοντας στις ράγες την προοπτική μετατροπής της Δυτικής Μακεδονίας σε «πράσινο κόμβο» του ενεργειακού μετασχηματισμού. Απόδειξη το σχέδιο για ριζικό λίφτινγκ του πρώην λιγνιτικού Ατμοηλεκτρικού Σταθμού (ΑΗΣ) Καρδιάς στην Κοζάνη, όπου εκτός από τη μονάδα ΣΗΘΥΑ για την υποστήριξη της λειτουργίας του συστήματος τηλεθέρμανσης της ευρύτερης περιοχής, πρόκειται οι γεννήτριες των δύο μονάδων να μετατραπούν σε σύγχρονους πυκνωτές. Υποδομές οι οποίες είναι κρίσιμες για την ευστάθεια του συστήματος, όσο αυξάνεται η διείσδυση των ΑΠΕ.
Παράλληλα, όπως έχει γράψει το Insider.gr, στο πρώην λιγνιτωρυχείο του ΑΗΣ καθώς και σε δύο ακόμη ζώνες στην περιοχή που αξιοποιούνταν για την εξόρυξη καυσίμου, προγραμματίζεται η εγκατάσταση «φυσικών μπαταριών» για την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας. Εκτός από τα ενεργειακά οφέλη, οι «φυσικές μπαταρίες» (δηλαδή οι αντλησιοταμιευτικές μονάδες) θα έχουν θετικό «αποτύπωμα» και στην τοπική οικονομία, καθώς με την κατασκευή τους δημιουργούνται εκατοντάδες θέσεις εργασίας, ενώ κατά τη λειτουργία τους απασχολείται σημαντικός αριθμός προσωπικού.
Επίσης, η αισθητική αναβάθμιση των αντίστοιχων περιοχών των πρώην λιγνιτωρυχείων, όπου θα δημιουργηθούν οι ταμιευτήρες των μονάδων, δίνει τη δυνατότητα για ευρύτερες επιχειρηματικές συνέργειες, δημιουργώντας για παράδειγμα ευκαιρίες για ανάπτυξη δραστηριοτήτων αγροτουρισμού.
Τα πλάνα της Hellenic Hydrogen
Η Δυτική Μακεδονία αποτελεί επίσης επίκεντρο της σύμπραξης της ΔΕΗ με τη γερμανική RWE, καθώς στο Αμύνταιο πρόκειται να εγκατασταθούν 9 φωτοβολταϊκά έργα συνολικής ισχύος 940 MW, από το «πράσινο» χαρτοφυλάκιο περίπου 2.000 MW που θα αναπτύξει το κοινοπρακτικό σχήμα. Η περιοχή βρίσκεται όμως και στο κάδρο των σχεδίων της σύμπραξης της ΔΕΗ με τη Motor Oil (μέσω της Hellenic Hydrogen) στο «πράσινο» υδρογόνο.
Έτσι, η Hellenic Hydrogen προορίζεται για τον πρώην ΑΗΣ Αμυνταίου το πρώτο flagship έργο της στον τομέα, με την κατασκευή μίας μονάδας παραγωγής ανανεώσιμου αερίου σε βιομηχανική κλίμακα. Η επένδυση θα ανέλθει στα 130 εκατ. ευρώ, με τα οφέλη στην εθνική οικονομία να αγγίζουν τα 1,6 δισ. ευρώ σε ορίζοντα 20ετίας.
Μάλιστα, υποψήφια για να «πρασινίσει» από το ανανεώσιμο καύσιμο είναι και η μονάδα ΣΗΘΥΑ για το δίκτυο τηλεθέρμανσης στη Δυτική Μακεδονία. Κι αυτό γιατί η μονάδα θα μπορεί να λειτουργήσει με 20% πρόσμιξη υδρογόνου, μειώνοντας επομένως κατά το ίδιο ποσοστό το ανθρακικό της αποτύπωμα.
Παράλληλα η Hellenic Hydrogen σχεδιάζει την δημιουργία μιας «Κοιλάδας Υδρογόνου», ένα σχέδιο που θα λειτουργήσει συμπληρωματικά στην μονάδα παραγωγής. Επίσης, η χωροθέτηση της μονάδας στον ΑΗΣ Αμυνταίου δημιουργεί τις προϋποθέσεις για συνέργειες με τον κόμβο καινοτομίας υδρογόνου (H2 INNOVATION HUB) που θα δημιουργηθεί στη Δυτική Μακεδονία, με συντονιστή την Hellenic Hydrogen.
«Παρών» και από την Helleniq Energy
Σημαντικό αποτύπωμα στις «πράσινες» επενδύσεις στη Δυτική Μακεδονία έχει και η Helleniq Energy, με δεδομένο ότι στην Κοζάνη βρίσκεται το μεγαλύτερο έως αυτή τη στιγμή φωτοβολταϊκού του Ομίλου, συνολικής ισχύος 204,3 MW. Η επένδυση ήταν της τάξης των 130 εκατ. ευρώ, με τη λειτουργία του έργου να «μεταφράζεται» σε δεκάδες άμεσες και έμμεσες θέσεις απασχόλησης, οι περισσότερες από τις οποίες από την τοπική κοινωνία.
Μόλις στα τέλη Αυγούστου, ο Όμιλος προχώρησε σε μία ακόμη «πράσινη» συμφωνία με έδρα την περιοχή. Όπως ανακοίνωσε επίσημα, προχώρησε σε δεσμευτική συμφωνία της Helleniq Energy για την εξαγορά από τη Lightsource χαρτοφυλακίου φωτοβολταϊκών πάρκων στην Κοζάνη, συνολικής ισχύος έως 180 MW.
Επίσης, ο Όμιλος σχεδιάζει να εγκαταστήσει στη Δυτική Μακεδονία και αυτόνομες μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, όπως φαίνεται από τις άδειες που έχει αιτηθεί στη ΡΑΑΕΥ και έχει λάβει. Πιο συγκεκριμένα, στα πλάνα του βρίσκεται η εγκατάσταση δύο standalone μπαταριών, συνολικής ισχύος 56 MW, στη Φλώρινα.
Παραγωγή «πράσινου» εξοπλισμού
Την ίδια στιγμή, η Δυτική Μακεδονία προδιαγράφεται και σε παραγωγικό κέντρο του ενεργειακού μετασχηματισμού, με τα σχέδια εταιρειών για την εγκατάσταση στην περιοχή μονάδων παραγωγής εξοπλισμού που είναι απαραίτητος στην «πράσινη» μετάβαση. Μάλιστα, δύο από αυτά τα πρότζεκτ, το «Green HiPo» της εταιρείας Advent Technologies και το «H2CAT TANKS» της B&T Composites, συγκαταλέχθηκαν στο πρώτο κύμα των υποδομών που εντάσσονται στα έργα IPCEI (κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος), ανοίγοντας τον δρόμο για την ενίσχυσή τους με δημόσια δαπάνη έως 800 εκατ. ευρώ.
Στο πλαίσιο του «Green HiPo», η Advent Technologies σχεδιάζει να εγκαταστήσει στην Κοζάνη εργοστάσιο για την παραγωγή κυψελών καυσίμου υδρογόνου. Έχει ορίζοντα υλοποίησης την εξαετία και σύμφωνα με το επενδυτικό σχέδιο που υποβλήθηκε στις Βρυξέλλες, έως την ολοκλήρωση της επένδυσης αναμένεται να δημιουργηθούν 650 θέσεις εργασίας.
Το πρότζεκτ «H2CAT TANKS» της B&T Composites έχει ως στόχο την κατασκευή καινοτόμων δεξαμενών υψηλής πίεσης από σύνθετα υλικά και ίνες άνθρακα για την αποθήκευση υδρογόνου, κυρίως στον τομέα των μεταφορών όπως σε τραίνα, φορτηγά και πολύ σύντομα και στα αεροπλάνα.
Επενδυτικό ενδιαφέρον έχει εκφραστεί επίσης από τη Sunlight, του Ομίλου Π. Γερμανού, για την κατασκευή στη Δυτική Μακεδονία βιομηχανικής μονάδας κατασκευής μπαταριών. Το μεγαλεπήβολο σχέδιο της εταιρείας προβλέπει τη δημιουργία του πρώτου gigafactory στοιχείων λιθίου στη ΝΑ Ευρώπη, και ενός από τα πρώτα στην ΕΕ. Πρόκειται για μια τεράστια επένδυση, συνολικού ύψους 1,4 δισ. ευρώ, στη Δυτική Μακεδονία, που θα δημιουργήσει συνολικά πάνω από 2.000 θέσεις εργασίας.
