Από την ώρα που ξεκίνησαν οι πλημμύρες στη Θεσσαλία, έχουν ακουστεί διάφορα ποσά περί ζημιών. Το εντυπωσιακά στρογγυλοποιημένο αρχικό 1 δισ., έγινε 2 δισ. από γνωστό επιστήμονα, ξανακατέβηκε στο 1 δισ. από στρογγυλοποιημένους υπολογισμούς πανεπιστημιακών και έφτασε τα 7 δισ. από τοπικούς παράγοντες!
Απορεί κανείς, με ποια κριτήρια εκτίμησαν τη ζημιά με τόση ταχύτητα όσοι το έκαναν, ενώ το φαινόμενο ήταν και ουσιαστικά είναι ακόμη σε εξέλιξη; Και το μεν μεθοδολογικό κομμάτι ας το κρίνουν πλέον αρμόδιοι επιστημονικοί κύκλοι. Η εκτόξευση όμως αριθμών στα ύψη, δημιουργεί φοβερές παρεξηγήσεις και απορίες σε όλους τους πολίτες που τα ακούν και διαβάζουν.
Όταν λες ότι η ζημιά στην πρωτογενή παραγωγή είναι ένα δισ., η πιο προφανής ερμηνεία είναι ότι εάν τα πράγματα πήγαιναν καλά, οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι που θα πουλούσαν την παραγωγή τους θα εισέπρατταν 1 δισ. «Πολλά τα λεφτά» θα αντέτεινε κάποιος αναγνώστης, μισθωτός ή ελεύθερος επαγγελματίας που πασχίζει να τα βγάλει πέρα με τα έξοδα του Σούπερ Μάρκετ. Άρα η αρχική αμέριστη συμπάθεια προς τους πληγέντες μετατρέπεται σε συγκρατημένη. «εντάξει πάθανε ζημιά αλλά βγάζουν και χρήματα» θα ήταν η ενδόμυχη σκέψη που θα έκανε.
Τι θα σκεπτόσασταν όμως εάν κάποιος σας έλεγε ότι το ποσό που θα εισέπρατταν οι αγρότες και κτηνοτρόφοι είναι υπο-πολλαπλάσιο αυτού που ευρέως κυκλοφορεί; Τότε οι αναγνώστης μας θα έλεγε «Και που πάνε τα υπόλοιπα λεφτά;». Ας περιμένουμε λίγες ημέρες ακόμη να δείξουν τα πράγματα μόνα τους που πάνε τα «υπερκέρδη» της αγροτικής παραγωγής. Εκεί δηλαδή που πάνε όλο το τελευταίο διάστημα: στην κερδοσκοπία από την πόρτα του χωραφιού και μετά!
Προφανώς υπάρχουν και άλλοι παραγωγικοί κλάδοι που μετέχουν στη μετατροπή του αγροτικού προϊόντος σε τρόφιμα, προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες, αλλά εστιάζουμε σε αυτούς που «άλλαξαν τα κοστολόγια» σε λίγες ημέρες..
Πριν οδηγηθούμε πως φτάνει κανείς στο νούμερο που προαναφέραμε, να τονίσουμε ότι η εκτόξευση ποσών ζημιάς, είναι λάδι στο καντήλι της κερδοσκοπίας και δεν υπηρετεί καθόλου την υπόθεση ούτε του αγροτικού προβλήματος στην Θεσσαλία και την Ελλάδα γενικότερα, ούτε στο μεγάλο ζητούμενο των ημερών πως θα φάει ο Έλληνας φθηνότερα.
Διότι φθηνά αποκλείεται πια να φάει στο προβλέψιμο μέλλον.
Εμείς, δεν ξέρουμε να εκτιμήσουμε το μέγεθος της ζημιάς, αυτό είναι δουλειά άλλων, ειδικότερων από εμάς. Μπορούμε όμως να προσεγγίσουμε τα ποσά που περίμεναν να εισπράξουν οι αγρότες από την πώληση των προϊόντων που καταστράφηκαν στα χωράφια από την πλημμύρα. Από το καλαμπόκι, το βαμβάκι, τα μήλα, τα αμύγδαλα και τα καρύδια καθώς και σε κρέας κυρίως χοιρινών αλλά και πρόβειου. Οι αρχικές εκτιμήσεις για τις πλημμυρισμένες εκτάσεις ήταν 720.000 στρ.
Το Πολυτεχνείο Θεσσαλίας με νεότερη εκτίμηση κατέβασε το ποσό στα 600.000 στρ.
Ας πάρουμε το μέσο όρο των ποσών αυτών 650.000 στρ. Από αυτά χωράφια και στάνες ήταν ένα μεγάλο μέρος, κανείς δεν ξέρει πόσο. Ας πούμε ότι 600.000 στρ. ήταν οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις.
Από αυτά ένα μεγάλο μέρος, ειδικά φέτος, ήταν σιτηρά και χονδροειδείς ζωοτροφές που είχαν ήδη αλωνιστεί. Άρα για τα περίφημα καλαμπόκια και βαμβάκια του κάμπου, δεν μένουν πάνω από 300.000 στρ. Η μέση πρόσοδος ενός στρέμματος καλαμποκιού και βαμβακιού είναι περί τα 300 ευρώ για το πρώτο και ίσως κάτι περισσότερο για τα βαμβάκια (προσέξτε «έσοδο» όχι «κέρδος»). Άρα η παραγωγή στα δύο αυτά προϊόντα στις πληγείσες αρχικά περιοχές είναι περί τα 100 εκατ. ευρώ. Επισημαίνεται ότι υπάρχουν και άλλες περιοχές της Θεσσαλίας που δεν επλήγησαν ή είχαν μέτριες ζημιές και κάτι θα σοδέψουν.
Μένουν τώρα τα μήλα στην Αγιά και άλλες δενδρώδεις καλλιέργειες, που καλύπτουν σχετικά πολύ μικρές εκτάσεις. Αναφορικά με τα μήλα, έχει προκύψει ένα σημαντικό πρόβλημα διάθεσης από πέρυσι, όταν η Αίγυπτος έκλεισε για συναλλαγματικούς λόγους την πόρτα στις Ελληνικές εισαγωγές μήλων. Εδώ δεν έβρισκε χρήματα να αγοράσει ρωσικό σιτάρι θα έβρισκε για μήλα Αγιάς ή Πηλίου; Άρα υπάρχει μια σχετική αδυναμία να εκτιμήσουμε την αξία του εμπορεύματος, αφού μας λείπει... η τιμή του.
Για τις υπόλοιπες δενδρώδεις, κυρίως αμύγδαλα, καρύδια και φιστίκια κελυφωτά, η κατάσταση είναι παρόμοια: ήταν χρονιά ακαρπίας για τα δέντρα αυτά, ο δε συνδυασμός της με τις χαμηλές τιμές που επιτυγχάνουν στο εμπόριο τα δύο πρώτα, δεν μας κάνει καθόλου αισιόδοξους για το ύψος της ζημιάς. Οι τιμές στο κελυφωτό φιστίκι, εκτοξεύτηκαν κυριολεκτικά αλλά τι το θες, αφού η παραγωγή είναι σε πρωτόγνωρα χαμηλά επίπεδα τόσο στη Θεσσαλία όσο και αλλού.
Ακολουθώντας την ίδια χονδροειδή εκτιμητική, όπως αυτή που κριτικάρουμε (sic) ας υποθέσουμε ότι η μέγιστη δυνατή ζημιά στην φυτική παραγωγή ήταν η διπλάσια από αυτή των καλαμποκιών και βαμβακιού. Δηλαδή 200 εκ ευρώ σύνολο. Ένα μέρος, άγνωστο προς στιγμή πόσο, θα συγκομισθεί, μειώνοντας το ποσό αυτό.
Στην κτηνοτροφία οι ζημιές που αφορούν την παραγωγή είναι ελάχιστες αφού τα πρόβατα αυτή την εποχή βγάζουν ελάχιστο γάλα άρα δεν χάθηκε κιλό. Οι αγελάδες όντως έχουν ένα πρόβλημα αλλά στην περιοχή της Θεσσαλίας που χτυπήθηκε δεν ήταν στα φόρτε της. Δεν έχουμε εικόνα πόσες χοιροτροφικές μονάδες και σε ποια έκταση έχουν πληγεί, αλλά όση ζημιά και να υπάρχει δεν μπορεί να συμπληρώσει το ποσό μέχρι το 1 δισ. Στη χειρότερη περίπτωση θα είναι λίγες δεκάδες εκατ. ευρώ με δεδομένο ότι κάθε σφάγιο τιμάται περί τα 300 ευρώ με 20.000 χοιρινά να βρίσκονται στον προσωρινό κατάλογο των απωλειών.
Μένουν τώρα να υπολογιστούν οι απώλειες στις αποθηκευμένη παραγωγή.
Εδώ το παιχνίδι της κολοκυθιάς είναι το καταλληλότερο… Σύμφωνα με εκτιμήσεις τοπικών εμπόρων, τουλάχιστον η μισή παραγωγή σιτηρών που είχε συγκομισθεί τον Ιούνιο, έχει μεταφερθεί εκτός Θεσσαλίας, είτε ως εξαγωγή, είτε ως πώληση σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Από αυτή που είχε μείνει πίσω, πόση ήταν σε ασφαλείς αποθήκες, κυρίως κατακόρυφα σιλό και πόση σε οριζόντιες αποθήκες είναι εντελώς θέμα άγνωστο. Γεγονός είναι ότι φέτος πολλοί περισσότεροι παραγωγοί είχαν κρατήσει σιτηρά στις αποθήκες τους, περιμένοντας ανάκαμψη της τιμής. Ακούγονται φήμες ότι γνωστοί έμποροι έχασαν μεγάλες ποσότητες σε οριζόντιες αποθήκες. Αυτές όμως είναι σύνηθες να έχουν κάποιου είδους ασφάλιση.
Με την παραπάνω εκτίμηση να βρίσκεται στα...όρια της αποδοχής, συνάγουμε ότι τα ποσά του 1, των 2 ή των όποιων δισεκατομμυρίων που ακούγονται στηρίζονται είτε στον αέρα είτε σε συναισθηματικές εκρήξεις. Επαναλαμβάνουμε: προσφέρουν κακές υπηρεσίες στην αγροτική υπόθεση σε μια δύσκολη στιγμή.
Το άλλο κόστος
Με όλα τα παραπάνω δεν σημαίνει ότι οι συνολικές ζημιές σταματούν στα ποσά αυτά.
Εδώ υπολογίσαμε τον λεγόμενο «κόπο της χρονιάς», στον οποίο πρέπει να προσθέσουμε το κόπο μιας ζωής: ζώα, εγκαταστάσεις άντλησης, αποθήκες, μηχανήματα, θερμοκήπια, στάβλοι, εξαρτήματα κ.α. Αυτά όμως δεν μπορεί να τα εκτιμήσει κανείς εάν δεν δει το μέγεθος της ζημιάς.
Να μην εκπλαγείτε εάν όλα τα ποσά που ακούγονται αποδειχθούν λίγα.
Διότι σήμερα ένα πανάκριβο μηχάνημα θαμμένο για ημέρες στο νερό και τη λάσπη, έχει και πανάκριβα ανταλλακτικά, άρα το κόστος αποκατάστασης εκτοξεύεται στα ύψη.
Αλλά αυτή τη συζήτηση θα την κάνουμε προσεχώς.
Είναι πιθανό, ότι οι ζημιές στο πάγιο αγροτικό κεφάλαιο θα είναι ιδιαίτερα υψηλές, άγνωστο όμως πόσο μέχρι να ολοκληρωθούν οι εκτιμήσεις. Το σημαντικότερο όμως ότι θα είναι καθοριστικές για τη συνέχιση της αγροτικής δραστηριότητας από μέρος των πληγέντων.
Ας καταλήξουμε λοιπόν ότι η μακροσκοπική εκτίμηση της ζημιάς στα χέρια των παραγωγών είναι ιδιαίτερα δύσκολη, ενώ η ζημιά σε εξοπλισμό σχεδόν ακατόρθωτη αυτή την ώρα.
Και όλα αυτά μόνο για τις ζημιές στη παραγωγή, έξω τα σπίτια, αυτοκίνητα και άλλα αντικείμενα αξίας της καθημερινότητας.
Οι δύο τράπεζες Eurobank και Alpha, σε πολύ πρόσφατες ανακοινώσεις τους, με σοφία απέφυγαν το σκόπελο της αποτίμησης των ζημιών και περιορίστηκαν στην συμβολή της Περιφέρειας στο Αγροτικό Προϊόν της χώρας.
Το επόμενο όμως διάστημα, η συμβολή τους θα είναι καθοριστική για την εκτίμηση της ζημιάς στη αγροτική βιομηχανία και την βιομηχανία τροφίμων αφού θα κληθούν μέσω των ασφαλιστικών τους να πληρώσουν ζημιές.
Γιατί χωρίς τους κλάδους αυτούς η σύγχρονη αγροτική παραγωγή είναι σχεδόν δώρο άδωρο.
Ας είμαστε προσεκτικοί με το θέμα του ύψους της ζημιάς, διότι προσφέρουμε υπηρεσίες σε λάθος εργοδότη, που αυτή τη στιγμή εξελίσσεται σε υπ’ αριθμό ένα εθνικό κίνδυνο: την ανέχεια στο τραπέζι του καταναλωτή, που την αποφύγαμε πέρυσι με τον πόλεμο και κινδυνεύουμε να την βρούμε μπροστά μας από εγχώριους κερδοσκόπους.
Ανταποκρίσεις από την δοκιμαζόμενη από τον πληθωρισμό γείτονα Τουρκία, εστιάζουν στην αδυναμία του μέσου εργαζόμενου να εξασφαλίσει τροφή για το σπίτι του.
Ας φροντίσουμε να μη φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο και μάλιστα από λάθος δρόμο…
Photo: @AssociatedPress
