Ούτε μια, ούτε δύο αλλά συνολικά δέκα κατηγορίες τροφίμων είναι ευάλωτες απέναντι σε τυχόν ελλείψεις στο μέλλον, καθώς ένα «τρίπτυχο» αιτιών δύναται να επηρεάσει τόσο την παραγωγική τους δυνατότητα όσο και τη διάθεση επαρκών ποσοτήτων στην αγορά.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε η νεοσυσταθείσα Ένωση Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος (ΕΣΕ), τρεις είναι οι βασικοί παράγοντες που μπορούν να «φρενάρουν» την παραγωγική δυνατότητα των προϊόντων και συγκεκριμένα η κλιματική αλλαγή, η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού διεθνώς και τέλος η έλλειψη οδηγών μεταφορών.
Στη λίστα των τροφίμων που κινδυνεύουν να καταγραφούν ελλείψεις στο μέλλον συμπεριλαμβάνονται η σοκολάτα, τα φρούτα και λαχανικά, οι κονσέρβες τόνου, το χοιρινό κρέας, τα δημητριακά, τα προϊόντα ντομάτας, τα ζυμαρικά, η ζάχαρη, τα ρύζια και τα ελαιόλαδα.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Είδη πολυτελείας η πίτσα και ο κόκορας κρασάτος
Πώς διαμορφώνεται όμως η εικόνα στις εν λόγω κατηγορίες τροφίμων;
Σοκολάτα
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Ένωση Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας, στην κατηγορία της σοκολάτας έχουν επέλθει σημαντικές αλλαγές στα συστήματα παραγωγής, προκειμένου αυτά να συμμορφωθούν με τους νέους κανόνες της Ε.Ε. Παράλληλα, παρατηρείται έλλειμμα παραγωγής για τρίτη συνεχομένη χρονιά ενώ και η προοπτική για την παραγωγή το 2024 παρουσιάζεται μειωμένη.
Φρούτα – Λαχανικά
Η κατηγορία των φρούτων και των λαχανικών είναι εξαιρετικά ευάλωτη απέναντι σε ένα καθεστώς παρατεταμένων υψηλών θερμοκρασιών (καύσωνες) ή έντονης λειψυδρίας, φαινόμενα που καταγράφονται σε αρκετές παραγωγικές περιοχές. Ταυτόχρονα, η ζήτηση παραμένει υψηλή, ενώ οι παραγωγές είναι περιορισμένες. Σε αυτό το τοπίο πρέπει να συμπεριληφθεί και το υψηλό κόστος της καλλιέργειας.
Κονσέρβες ψαρικών (τόνου)
Στις κονσέρβες τόνου εντοπίζεται έλλειψη της πρώτης ύλης, ωστόσο αναμένεται εξισορρόπηση στις αρχές Δεκεμβρίου, σε συνάρτηση με το αποτέλεσμα της αλιευτικής περιόδου, που ολοκληρώθηκε προσφάτως. Σημαντική είναι την ίδια ώρα και η επίδραση του αυξημένου κόστους των ναύλων.
Χοιρινό
Η παραγωγή χοιρινού κρέατος στην Ευρώπη εμφανίζεται μειωμένη, ενώ μετά το ξέσπασμα της πανδημίας και στη σκιά των νέων συνθηκών που διαμορφώνονται στο μέτωπο του κόστους των πρώτων υλών, φαίνεται πως σιγά σιγά αρχίζουν να εκλείπουν οι μικρές παραγωγικές μονάδες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ένας ακόμη ανασταλτικός παράγοντας θεωρείται και η σημαντική έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού στα σφαγεία.
Δημητριακά
Σε ό,τι αφορά την κατηγορία των δημητριακών, η κλιματική κρίση έχει αρχίσει και «ροκανίζει» τις σοδειές, ενώ έναν ακόμη «πονοκέφαλο» πρόσθεσε στον κλάδο στα μέσα του περασμένου Ιουλίου η αποχώρηση της Ρωσίας από τη συμφωνία εξαγωγών.
Προϊόντα ντομάτας
Οι συνθήκες αυξημένης ξηρασίας που επικρατούν διεθνώς έχουν επηρεάσει την εν λόγω κατηγορία, με το μεγάλο έλλειμμα να εντοπίζεται στην Ισπανία. Ως επιπλέον ανασταλτικοί παράγοντες θεωρούνται τόσο η μείωση της απόδοσης των γραμμών παραγωγής, λόγω έλλειψης της πρώτης ύλης, καθώς και η αύξηση του κόστους της παραγωγικής διαδικασίας.
Ζυμαρικά
Η κλιματική αλλαγή έχει οδηγήσει σε μειωμένη παραγωγή σιτηρών.
Ζάχαρη
Η παραγωγή ζάχαρης την περίοδο 2022-2023 μετρά μείωση κατά 12% συγκριτικά με την προηγούμενη αντίστοιχη περίοδο, ενώ σε χαμηλά επίπεδα κινούνται και τα αποθέματα. Ανησυχίες διατυπώνονται ταυτόχρονα και για την περίοδο συγκομιδής 2023-2024, καθώς λόγω των βροχών η φύτευση καθυστέρησε για έναν μήνα, παράλληλα και με την άνοδο της θερμοκρασίας και εκδήλωσης φαινομένων ξηρασίας.
Ρύζια
Μειωμένη εμφανίζεται την ίδια ώρα η παραγωγή ρυζιού σε διεθνές επίπεδο, ενώ η Ινδία έχει αποκλείσει όλες τις εξαγωγές ρυζιού, εκτός από το Basmati.
Σε ό,τι αφορά την ελληνική συγκομιδή ρυζιού, αναμένεται να καθυστερήσει κατά ένα μήνα και να ξεκινήσει στα τέλη Οκτωβρίου, λόγω των καλοκαιρινών βροχοπτώσεων που σημειώθηκαν την περίοδο του Αυγούστου στην περιοχή της Θεσσαλονίκης.
Ελαιόλαδα
Σημαντική ανησυχία εγείρεται για την κατηγορία του ελαιολάδου. Οι μεγάλες παραγωγικές χώρες, όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Τυνησία, απώλεσαν σημαντικό μέρος της παραγωγής τους την τρέχουσα ελαιοκομική χρονιά, η οποία έφτασε στην περίπτωση της Ισπανίας ακόμα και στο 70%, λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και δη των φαινομένων ξηρασίας. Όπως προκύπτει μάλιστα από τελευταίες εκτιμήσεις, η παραγωγή ελαιολάδου της Ισπανίας αναμένεται μειωμένη και την επόμενη σεζόν (2024). Ενδεχομένως οι τελευταίες βροχοπτώσεις που σημειώθηκαν, να βοηθήσουν και να επιφέρουν μια ελαφρά βελτίωση των ήδη καταπονημένων δέντρων αλλά αυτή η κατάσταση πρέπει να αξιολογηθεί.
Αναφορικά με την ελληνική παραγωγή ελαιολάδου τελευταίες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι θα κινηθεί περίπου στα ίδια επίπεδα ή ελαφρώς πτωτικά.
