Νέες επενδυτικές ευκαιρίες και δυνατότητα απόκτησης αναβαθμισμένου ρόλου όσον αφορά στις διεθνείς σχέσεις της ΕΕ, «ανοίγονται» μπροστά στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Ευρωπαία Επίτροπο Διεθνών Εταιρικών Σχέσεων, Jutta Urpilainen, που βρέθηκε στην Ελλάδα με την ευκαιρία της συμμετοχής της στο Athens Democracy Forum.
Η κ. Urpilainen η οποία παραχώρησε συνέντευξη στο insider.gr λίγο μετά την συνάντησή της με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο Μαξίμου την Πέμπτη, είναι υπεύθυνη για το Global Gateway, την διεθνή επενδυτική στρατηγική της ΕΕ για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης στις αναπτυσσόμενες χώρες μέσω της οποίας στηρίζει και ιδιωτική επενδυτική δραστηριότητα κρατών μελών για έργα που θα πραγματοποιηθούν στις εν λόγω χώρες.
Η Ελλάδα ήδη συμμετέχει στα επενδυτικά project μας αλλά θέλουμε να εμπλακεί και άλλο, τόνισε η Επίτροπος, ενώ υπογράμμισε την στρατηγικής σημασία γεωγραφική θέση της χώρας για την οικοδόμηση στενότερων δεσμών με τους εταίρους της ΕΕ, κάτι που αποτελεί έναν από τους στόχους για το επόμενο διάστημα.
«Η ιδέα είναι να έχουμε αυτούς τους στρατηγικούς διαδρόμους από την Ινδία στη Μέση Ανατολή και στην Ευρώπη και μπορώ να πω ότι η Ελλάδα έχει πολύ καλή γεωγραφική θέση από την σκοπιά αυτών των διαδρόμων», ανέφερε η Επίτροπος.
Στην συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη τέθηκε στο τραπέζι η συμμετοχή της ανθηρής ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, αλλά και άλλων κλάδων, στην στρατηγική των αναπτυξιακών επενδύσεων στην Αφρική, ενώ επισημάνθηκε το φάσμα των επενδυτικών ευκαιριών από τις οποίες μπορεί να επωφεληθεί η Ελλάδα και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ.
«Ενθαρρύνουμε τις ευρωπαϊκές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών που έχουν μεγάλη εμπειρία στους τομείς της ανοικοδόμησης όπως είπαμε και με τον Πρωθυπουργό, ή φαρμακευτικές εταιρείες που θα μπορούσαν επίσης να έχουν ένα όφελος από αυτό» επισήμανε η κ. Urpilainen.
Η Επίτροπος αναφέρθηκε, επίσης, στην επόμενη ημέρα μετά τις θεομηνίες που έπληξαν την χώρα και ποια βήματα πρέπει να πραγματοποιηθούν, γιατί «δεν έχουμε τελειώσει ακόμα με τις φυσικές καταστροφές».
«Η χώρα θα λάβει 400 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ και φυσικά υπάρχει δέσμευση για 2,25 δισ. ευρώ από διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα, έτσι ώστε να βοηθήσουμε την Ελλάδα πρώτα από όλα να επιβιώσει από τις φωτιές, τις πλημμύρες και όλες τις φυσικές καταστροφές», προσέθεσε.
Δεν παρέλειψε να αναφερθεί στους γεωπολιτικούς κινδύνους, στις προκλήσεις και τον ανταγωνισμό μέσα στον οποίο καλείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να πραγματώσει τους αναπτυξιακούς της στόχους, και περιέγραψε τι είναι αυτό που διαφοροποιεί την επενδυτική στρατηγική του Global Gateway από αντίστοιχες διεθνείς πρωτοβουλίες.
Ερ: Θα θέλαμε να μας περιγράψετε το Global Gateway και τους στόχους του, καθώς και αν σχετίζεται με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (European Development Fund).
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης ήταν ένα από τα εργαλεία που χρησιμοποιήσαμε για να παρέχουμε αναπτυξιακές συνεργασίες στο πλαίσιο του προηγούμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ (MFF).
Στο πλαίσιο του τρέχοντος MFF δημιουργήσαμε διάφορα χρηματοδοτικά όργανα. Τώρα έχουμε ένα καινούργιο εργαλείο για τις Διεθνείς Σχέσεις, το NDICI (Neighbourhood, Development and International Cooperation instrument – Global Europe).
Το μέγεθος αυτού του εργαλείου είναι περίπου 80 δισ. ευρώ και αποτελεί ένα όργανο για την γειτονία, την ανάπτυξη και την διεθνή συνεργασία. Όλες οι διεθνείς αναπτυξιακές συνεργασίες «περνούν» μέσα από αυτό. Επιπλέον, το Global Gateway είναι η νέα στρατηγική μας, την οποία υιοθετήσαμε τον Δεκέμβριο 2021. Βασίζεται στην ιδέα πως μέσα από αυτή τη στρατηγική προσπαθούμε να κινητοποιήσουμε επενδύσεις μέχρι 300 δισ. ευρώ από το 2021 έως το 2027. Φυσικά όλα αυτά τα κεφάλαια δεν προέρχονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Χρησιμοποιούμε τα 80 δισ. ευρώ του NDICI για να παρέχουμε εγγυήσεις στα διεθνή αναπτυξιακά ιδρύματα, όπως η EIB, τα οποία με την σειρά τους χρηματοδοτούν μέσω δανείων τις ιδιωτικές εταιρείες για να επενδύσουν στις αναπτυσσόμενες χώρες. Άρα το δημόσιο χρήμα χρησιμοποιείται ως μόχλευση προκειμένου να αναπτυχθούν ιδιωτικές επενδύσεις στον Παγκόσμιο Νότο.
Τα 150 από τα 300 δισ. ευρώ συνολικά προορίζονται για την Αφρική, και τα άλλα μισά για τις υπόλοιπες περιοχές ανά τον κόσμο. Πρωταρχικός στόχος αυτής της πολιτικής είναι η επιτάχυνση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης, οπότε είμαστε κυρίως προσανατολισμένοι σε ενεργειακές επενδύσεις, σε μεταφορές και υποδομές όπως λιμάνια, αλλά και σε ψηφιακές υποδομές. Eπιπλέον, επενδύουμε και σε υποδομές «μαλακής» συνδεσιμότητας όπως εκπαίδευση, υγεία και έρευνα.
Θα έλεγα ότι φέτος είναι το πρώτο έτος εφαρμογής της στρατηγικής μας. Eπί του παρόντος έχουμε πάνω από 40 πρωτοβουλίες για φέτος και αυτή τη στιγμή διαπραγματευόμαστε με τα κράτη-μέλη για το ποιες θα είναι οι «ναυαρχίδες» για το επόμενο έτος. Αυτό ήταν κάτι το οποίο συζήτησα με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, γιατί βεβαίως η Ελλάδα ήδη συνεισφέρει σε κάποιους από αυτούς τους στόχους αλλά θέλουμε να εμπλακεί ακόμη περισσότερο σε αυτές τις πρωτοβουλίες του Team Europe. Άλλωστε, το Global Gateway βασίζεται στην ιδέα πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μαζί με τα 27 κράτη-μέλη, όπως και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και ο ιδιωτικός τομέας δουλεύουν σαν ομάδα. Αυτός είναι και ο σκοπός της επίσκεψής μου στα κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, έτσι ώστε να συζητήσουμε για αυτά τα ζητήματα. Επίσης μετά από τη συνέντευξή μας θα έχω μία συνάντηση με τον Οργανισμό Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων καθώς και ιδιωτικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων κάποιων λιμανιών, για να δούμε τους τρόπους μέσα από τους οποίους μπορούν να συνεισφέρουν στο Global Gateway.
Ερ: Δεδομένων των καταστροφικών συνεπειών της κλιματικής κρίσης που είναι πλέον ορατές και στην Ελλάδα και αλλού, θα θέλαμε να μας πείτε σε ποιο βαθμό οι προαναφερθέντες πόροι κατευθύνονται σε αμιγώς κλιματικές επενδύσεις.
Αν δείτε το νέο εργαλείο για τις Διεθνείς Σχέσεις, NDICI, το 35% των 80 δισ. ευρώ κατευθύνεται σε επενδύσεις που σχετίζονται με το κλίμα, καθώς για εμάς είναι η νούμερο ένα προτεραιότητα. Το 20% αφορά στο human development, δηλαδή στην εκπαίδευση, υγεία, ασφάλεια κλπ., ένα 10% αφορά στους διαδρόμους της μετανάστευσης και στον έλεγχο των συνόρων, και το τελευταίο 10% αφορά στην ψηφιοποίηση. Αν παρακολουθήσετε τις χρηματοδοτήσεις για το κλίμα διεθνώς, το Team Europe είναι ο μεγαλύτερος κλιματικός χρηματοδότης στον κόσμο, καθώς το 2021 παρείχαμε πάνω από 20 δισ. ευρώ σε όλον τον κόσμο. Αν μιλήσουμε πιο ειδικά για την Ελλάδα, και αυτό ήταν κάτι που επίσης συζήτησα με τον Πρωθυπουργό, όπως έχει ήδη προτείνει η Κομισιόν, η χώρα θα λάβει 400 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ και φυσικά υπάρχει δέσμευση για 2,25 δισ. ευρώ από διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα, έτσι ώστε να βοηθήσουμε την Ελλάδα πρώτα από όλα να επιβιώσει από τις φωτιές, τις πλημμύρες και όλες τις φυσικές καταστροφές. Και φυσικά ο Πρωθυπουργός ήταν πάρα πολύ αφοσιωμένος στο να ενισχύσει την ανθεκτικότητά της Ελλάδας, γιατί δυστυχώς δεν έχουμε τελειώσει με τις φυσικές καταστροφές. Πρέπει να ενισχύσουμε τις υποδομές και την ανθεκτικότητά της.
Ερ: Σε έναν κόσμο που ταλανίζεται από γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς και εντάσεις, πώς επηρεάζεται η διεθνής επενδυτική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Με ένα τρόπο την επηρεάζει γιατί όπως είπατε ζούμε μέσα σε γεωπολιτικό ανταγωνισμό όπου αφενός αντιμετωπίζουμε έναν «πόλεμο των αφηγημάτων» αλλά και έναν «πόλεμο των προσφορών», δηλαδή τι μπορούν να προσφέρουν οι διάφοροι διεθνείς παράγοντες στον Παγκόσμιο Νότο. Ξέρουμε ότι η Κίνα παρέχει τη δική της προσφορά μέσα από την πρωτοβουλία Belt and Road, η πρωτοβουλία της Ρωσίας είναι σε μεγάλο βαθμό προσανατολισμένη σε υπηρεσίες ασφαλείας όπως η Βάγκνερ που αφορούν ιδιαίτερα την Αφρική.
Η ευρωπαϊκή προσφορά είναι το Global Gateway, μία στρατηγική ως επί το πλείστον αφιερωμένη στην βιώσιμη ανάπτυξη και στο βιώσιμο αναπτυξιακό πλαίσιο που έχει υιοθετηθεί και από τα Ηνωμένα Έθνη. Την ίδια στιγμή, όμως, μόνο με τα λεφτά των Ευρωπαίων φορολογουμένων δεν μπορούμε να λύσουμε όλα τα προβλήματα και να πετύχουμε τους βιώσιμους στόχους. Έτσι, χρειαζόμαστε επιπλέον και τις ιδιωτικές επενδύσεις και αυτό κάνουμε δια μέσου του Global Gateway: Ενθαρρύνουμε τις ευρωπαϊκές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών που έχουν μεγάλη εμπειρία στους τομείς της ανοικοδόμησης όπως είπαμε και με τον Πρωθυπουργό, ή φαρμακευτικές εταιρείες που θα μπορούσαν επίσης να έχουν ένα όφελος από αυτό.
Άρα θέλουμε να δημιουργήσουμε κίνητρα για αυτές τις ιδιωτικές εταιρείες να συμμετάσχουν στις επενδύσεις στο Νότο και να γίνουν μέρος του Team Europe. Πολύ συχνά όταν μιλάω με εταιρείες σε διάφορα κράτη-μέλη λένε πως τα ρίσκα είναι πολύ μεγάλα, όχι μόνο τα οικονομικά αλλά και τα πολιτικά. Τους λέμε ότι αν λειτουργήσουν μαζί με άλλα κράτη μέλη και μαζί με την Κομισιόν μπορούμε να μειώσουμε τα πολιτικά ρίσκα. Και από αυτή τη σκοπιά θα μπορούσαμε να τους προσελκύσουμε να δουλέψουμε μαζί. Ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός επιδρά σε εμάς, αλλά επίσης την ίδια στιγμή έχει σημασία οι Ευρωπαίοι να έχουμε τη δική μας θετική προσφορά η οποία θα βασίζεται στις αξίες μας, στη Δημοκρατία, στο Δίκαιο και στα ανθρώπινα δικαιώματα και επίσης να δείξουμε σεβασμό στα υψηλά ποιοτικά στάνταρ όσον αφορά το περιβάλλον και την κοινωνία.
Βλέπω πολύ ενδιαφέρον στις συνεργαζόμενες χώρες ειδικά στην Αφρική, οι ηγέτες τους δείχνουν να ενδιαφέρονται πάρα πολύ γιατί θέλουμε να επενδύσουμε σε αυτές τις χώρες χωρίς να δημιουργήσουμε εξαρτήσεις όπως με το Belt and Road της Κίνας, που σε μεγάλο βαθμό δεν αφορά μόνο σε project υποδομών αλλά έχει αυξήσει ραγδαία και τα επίπεδα χρέους αυτών των αφρικανικών χωρών, καθώς χρηματοδοτούνται μέσω δανείων. Αυτό δεν είναι το δικό μας concept, θέλουμε να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα και τη στρατηγική αυτονομία των αφρικανικών χωρών χωρίς να δημιουργούμε εξαρτήσεις. Την ίδια στιγμή θέλουμε να προσελκύσουμε τις δικές μας εταιρείες να επενδύσουν σε αυτές τις χώρες, γιατί βλέπουμε πολλές ευκαιρίες από την σκοπιά των αγορών και της οικονομίας. Προσωπικά θεωρώ πως είναι μία win-win συνεργασία.
Ερ: Πώς αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις τελευταίες εξελίξεις αναφορικά με τα BRICS; Αποτελούν ανησυχία η επέκταση της συμμαχίας και το ενδεχόμενο μιας νομισματικής ένωσης;
Δεν θεωρώ πως το ενδεχόμενο μιας νομισματικής ένωσης των BRICS είναι ιδιαίτερα πιθανό. Είναι πολύ δύσκολο να το δω να συμβαίνει στο άμεσο μέλλον.
Από την άλλη, η επέκταση των BRICS δείχνει ότι οι χώρες του Παγκόσμιου Νότου αναζητούν πλατφόρμες όπου θα μπορούσαν να ασκήσουν κάποια επιρροή.
Ήμουν στη Νέα Υόρκη την προηγούμενη εβδομάδα και ακούγοντας τους ηγέτες των BRICS στο υψηλότερο επίπεδο καταλαβαίνω ότι υπάρχει πολλή αγανάκτηση. Αισθάνονται ότι υπομένουν τις συνέπειες του ουκρανικού πολέμου αν και ο πόλεμος λαμβάνει χώρα σε Ευρωπαϊκό έδαφος, καθώς οι επιπτώσεις του πολέμου από τη σκοπιά του υψηλού πληθωρισμού, των ενεργειακών τιμών και της ανασφάλειας πλήττουν ιδιαίτερα τις χώρες του παγκόσμιου Νότου. Την ίδια στιγμή αν ρίξεις μία ματιά στην παγκόσμια οικονομική αρχιτεκτονική και διακυβέρνηση, αισθάνονται ότι η φωνή τους δεν εισακούεται. Είναι αγανακτισμένοι γιατί νιώθουν ότι δεν έχουν καμία επιρροή και για αυτό η δική μου ανάγνωση της επέκτασης των BRICS είναι ότι πολλές χώρες του παγκοσμίου Νότου αναζητούν νέους χώρους και πλατφόρμες επιρροής. Αυτό που είναι ακόμα ασαφές σε μένα είναι αν υπάρχει κοινή στρατηγική και κοινό σχέδιο, γιατί μιλώντας με αρκετούς ηγέτες αυτών των χωρών δεν έγινε ξεκάθαρο ποια είναι η αποστολή τους και ποιος ο σκοπός τους, ο οποίος μπορεί να διαφέρει από χώρα σε χώρα.
Φυσικά, η νέα αναπτυξιακή τράπεζα που ιδρύθηκε από τα BRICS είναι σημαντική από την σκοπιά της δημιουργίας νέων τρόπων χρηματοδότησης επενδύσεων στον παγκόσμιο Νότο, οπότε αυτό είναι ένα βήμα μπρος όσον αφορά τις προοπτικές της συμμαχίας. Αλλά πιστεύω είναι σημαντικό και να προσπαθούμε να εμπλακούμε και ταυτόχρονα να καταλάβουμε γιατί αυτοί οι άνθρωποι είναι αγανακτισμένοι. Πιστεύω ότι η διεθνής κοινότητα πρέπει να είναι έτοιμη να κάνει κάτι για αυτό και πιστεύω στην μεταρρύθμιση των διεθνών πολυμερών τραπεζών όπως είναι η Παγκόσμια Τράπεζα και θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να δούμε πώς θα παρέχουμε περισσότερους πόρους.
Να λάβουμε υπόψη επίσης τις ανησυχίες του παγκόσμιου Νότου όσον αφορά στη κλιματική προσαρμογή αλλά και για την άμβλυνση των επιπτώσεων των πολιτικών για αναδιάρθρωση χρέους, δημιουργία δημοσιονομικού χώρου κλπ. Για αυτό και η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν εξ αρχής μεγάλος υποστηρικτής της συμμετοχής της αφρικανικής ένωσης στους G20 στους οποίους πλέον αποτελεί μέλος. Επίσης, στηρίζουμε την μεταρρύθμιση της NDB και την αναδιάρθρωση του χρέους για τον παγκόσμιο Νότο, γιατί πιστεύουμε ότι δεν πρέπει να αγνοούμε ότι είναι μία ήπειρος 1,3 δισ. πολιτών και πάνω από το 60% είναι κάτω από τα 25 έτη, άρα είναι μία νέα και δυναμική ήπειρος. Την ίδια στιγμή αισθάνομαι την αυξανόμενη αγανάκτηση και ο υπόλοιπος κόσμος θα πρέπει να το λάβει σοβαρά υπόψη.
Ερ: Ποια άλλα ζητήματα τέθηκαν στο τραπέζι της συζήτησης με τον Κυριάκο Μητσοτάκη;
Εξήγησα νωρίτερα στον Πρωθυπουργό και θα εξηγήσω και στον Υπουργό Εξωτερικών αργότερα, τους στόχους του Global Gateway, μιας πρωτοβουλίας που λαμβάνει χώρα σε τέσσερις αφρικανικές χώρες υποστηρίζοντάς τες για να παράγουν τα δικά τους εμβόλια στο έδαφος τους, γιατί αυτό το οποίο μάθαμε στο μέσο της πανδημίας είναι ότι η Αφρική ακόμη εισάγει το 99% των εμβολίων και των φαρμάκων τα οποία χρησιμοποιεί. Μαζί με διάφορα κράτη-μέλη και εταιρείες αποφασίσαμε να στηρίξουμε την Αφρική σε αυτή την προσπάθεια και αυτή η πρωτοβουλία βρίσκεται εν εξελίξει και όλοι θα δούμε τα αποτελέσματα. Ο Πρωθυπουργός έδειξε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και επίσης ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει ισχυρή φαρμακοβιομηχανία η οποία θα είχε συμφέρον να εμπλακεί σε αυτό.
Συζητήσαμε τη συνεργασία μεταξύ της Ελλάδας και της Ινδίας, γιατί αυτή τη στιγμή η Ινδία έχει την προεδρία των G20 και η Ευρωπαϊκή Ένωση επίσης εμβαθύνει τη σχέση μαζί της. Προσωπικά, βλέπω ότι υπάρχουν μεγάλες ευκαιρίες μεταξύ άλλων και λόγω των νέων «διαδρόμων» τους οποίους ανακοίνωσε η Πρόεδρος Φον Ντερ Λάιεν μαζί με τον Πρόεδρο Biden στη σύνοδο των G20 στην Ινδία. Η ιδέα είναι να έχουμε αυτούς τους στρατηγικούς διαδρόμους από την Ινδία στη Μέση Ανατολή και στην Ευρώπη και μπορώ να πω ότι η Ελλάδα έχει πολύ καλή γεωγραφική θέση από την σκοπιά αυτών των διαδρόμων. Συζητήσαμε πολλά ζητήματα διασυνδεσιμότητας και φυσικά το πώς θα εμπλακεί πιο ενεργά όλη η ελληνική κυβέρνηση στην εφαρμογή του Global Gateway. Επίσης ο πρωθυπουργός υπογράμμισε τον ρολό της Αφρικής και από την πλευρά της μετανάστευσης ενώ ακόμα ανέφερε πως παρουσιάζονται πολλές ευκαιρίες για την Ελλάδα αλλά και για τα άλλα κράτη-μέλη.
