Ανεβασμένα είναι τα οικονομικά μεγέθη του οργανισμού των αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας (ΟΑΣΑ), για τη χρήση 2022, όπως προκύπτει και από τις σχετικές οικονομικές καταστάσεις βάσει των οποίων τα έσοδα από πωλήσεις εισιτηρίων και καρτών το 2022 ήταν 210 εκατ. ευρώ έναντι 135 εκατ. ευρώ το 2021, ενώ στο πρώτο 7μηνο 2023 με θετικό ρυθμό κινείται το συγκοινωνιακό έργο, όπως αποτυπώθηκε προ ημερών στην οικονομική έκθεση β’ τριμήνου 2023 του Υπερταμείου, που αποτελεί μητρική του ΟΑΣΑ.
Αύξηση συγκοινωνιακού έργου
Ξεκινώντας από το δεύτερο, όπως αναφέρονταν στην έκθεση του Υπερταμείου, από τον Ιανουάριο έως και τον Ιούλιο (7μηνο) του 2023 το συγκοινωνιακό έργο της ΣΤΑΣΥ -μετρό, ηλεκτρικός, τραμ- αυξήθηκε κατά 2,9% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2022 και 7,0% σε σχέση με το 2021, με τη μεγαλύτερη αύξηση, κατά 10,2% στη Γραμμή 3 λόγω της λειτουργίας της επέκτασης Πειραιά. Αντίστοιχα για τα οδικά μέσα, ΟΣΥ (λεωφορεία και τρόλεϊ), συμπεριλαμβανομένων των ΚΤΕΛ, την ίδια περίοδο (7μηνο), το συγκοινωνιακό έργο συγκρατήθηκε κατά 4,3% σε σχέση με το 2022, και κατά 4,0% σε σχέση με το 2021, κυρίως λόγω των σταδιακών αποχωρήσεων οδηγών, παρόλο που τα ΚΤΕΛ το ίδιο διάστημα παρουσίασαν αύξηση του έργου κατά 1,4% σε σχέση με το 2022.
Ως προς τη ζήτηση, το διάστημα Ιανουαρίου – Ιουλίου 2023 παρουσίασε σημαντική αύξηση στις επικυρώσεις 15,6% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2022, ως αποτέλεσμα της εγγενούς αύξησης της επιβατικής κίνησης αλλά και της σημαντικής αύξησης των ελέγχων εισιτηρίων (130% και 21% σε ΣΤΑΣΥ και ΟΣΥ αντίστοιχα). Αποτέλεσμα των ανωτέρω, καθώς και από την ένταξη από αρχές Οκτωβρίου 2022 των τριών νέων σταθμών της Γραμμής 3 Μετρό προς Πειραιά, έχουν αυξηθεί τα ποσοστά πληρότητας των συρμών σε όλο το δίκτυο. Για τη Γραμμή 1 του Μετρό, είναι σε εξέλιξη η σύμβαση για την πλήρη ανακαίνιση 14 συρμών 8ης παραλαβής με επέκταση του ωφέλιμου χρόνου λειτουργίας τους κατά 25 έτη, ενώ παράλληλα πραγματοποιούνται και έργα λειτουργικής αποκατάστασης της σιδηροδρομικής υποδομής στο τμήμα Φάληρο – Πειραιάς. Επιπρόσθετα, σε εξέλιξη βρίσκεται το έργο τοποθέτησης εξοπλισμού για την παροχή σήματος κινητής τηλεφωνίας και δεδομένων στους επιβάτες, τόσο στους σταθμούς όσο και στις σήραγγες του Μετρό, με την πρώτη πιλοτική εφαρμογή σε 5 σταθμούς της Γραμμής 2 να αναμένεται.
Επιστρέφουν οι επιβάτες στα μέσα μεταφοράς
Προς… επιβεβαίωση της τάσης, τον Σεπτέμβριο, και μιλώντας σε σχετικό συνέδριο, ο κ. Αθανάσιος Κοτταράς, Διευθύνων Σύμβουλος της ΣΤΑ.ΣΥ. (σταθερές συγκοινωνίες), έκανε λόγο για αύξηση 20% της επιβατικής κίνησης στα μέσα σταθερής τροχιάς (μετρό, τραμ) το πρώτο 8μηνο 2023, σε σχέση με πέρυσι. «Ύστερα από δύο δύσκολα χρόνια, το κοινό επιστρέφει στα μέσα σταθερής τροχιάς. Πλησιάζουμε τα επίπεδα του 2019, την τελευταία χρονιά προ Covid», υπογράμμιζε.
Παράλληλα, έθεσε ως προτεραιότητα την αντιμετώπιση της εισιτηροδιαφυγής, εξηγώντας ότι η ΣΤΑΣΥ έχει προχωρήσει σε σημαντική αύξηση των ελέγχων σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Ο κ. Κοτταράς εστίασε, επίσης, στο εγχείρημα της ανάταξης των συρμών της γραμμής 1 του μετρό της Αθήνας. «Έχει υπογραφεί η σύμβαση από τον Δεκέμβριο του 2022 για την ανάταξη 14 συρμών και εκτιμούμε ότι στα τέλη του 2024 θα κυκλοφορήσει ο πρώτος αναβαθμισμένος συρμός», είπε, προσθέτοντας ότι η εταιρεία έχει προχωρήσει και στην αναβάθμιση 15 συρμών του μετρό στις γραμμές 2 και 3 που βρίσκονταν σε ακινησία.
Ο CEO της εταιρείας αναφέρθηκε, ακόμη, στις ενέργειες της ΣΤΑΣΥ για τη μείωση του λειτουργικού κόστους και του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Μεταξύ αυτών, ξεχώρισε το έργο ανάκτησης ενέργειας μέσω της πέδησης των συρμών στη γραμμή 1. Πρόκειται για το έργο της ανακαίνισης δύο υποσταθμών έλξης της γραμμής του ηλεκτρικού σε Νέο Φάληρο και Ηράκλειο, με την προσθήκη σε αυτούς, συστήματος ανάκτησης ενέργειας από την ηλεκτροπέδηση των συρμών και διάθεσής της στο δημόσιο δίκτυο. Όπως είπε ο κ. Κοτταράς, με το έργο αυτό υπολογίζεται ότι μπορεί να ανακτηθεί το 12,5% της συνολικής ετήσιας κατανάλωσης στη γραμμή 1 του μετρό.
Επανασχεδιασμός δρομολογίων
Από την πλευρά του, ο Διευθύνων Σύμβουλος συνολικά του ΟΑΣΑ, Γιώργος Σπηλιόπουλος, είχε αναφέρει ότι ο ΟΑΣΑ προχωράει σε επανασχεδιασμό των δρομολογίων στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής. Οι μετακινήσεις, στην περιοχή αρμοδιότητας του ΟΑΣΑ, εξυπηρετούνται σήμερα από 1.400 λεωφορεία και τρόλεϊ, 50 συρμούς του μετρό και 24 συρμούς του τραμ. Η μελέτη / συλλογή στοιχείων για το «Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών Αττικής» θα ξεκινήσει τον Οκτώβριο, με στόχο την ανάπτυξη ενός σχεδίου που θα λαμβάνει υπόψη την ανακατάταξη του πληθυσμού και την εξέλιξη των οικισμών της Αττικής, όπως για παράδειγμα τα παραθεριστικά θέρετρα σε αστικές περιοχές. «Η μελέτη θα μας δείξει πού είναι ο κόσμος, πώς μετακινείται και πώς μπορεί να εξυπηρετηθεί, με σύγχρονο τρόπο», εξήγησε ο κ. Σπηλιόπουλος. Στην αναδιάταξη των δρομολογίων, ο ΟΑΣΑ σχεδιάζει να αξιοποιήσει τις τεχνολογίες της «Τεχνητής Νοημοσύνης», προκειμένου, για παράδειγμα, να προσθέσει οχήματα σε δρομολόγια με αυξημένη κίνηση, αφαιρώντας οχήματα από περιοχές, όπου η ζήτηση είναι περιορισμένη.
Οι δράσεις με την υποστήριξη του Υπερταμείου
Ο ΟΑΣΑ, με την υποστήριξη του Υπερταμείου συνεχίζει την εκπόνηση δράσεων για τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των ΑμεΑ, οι οποίες μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν την εγκατάσταση προεξοχών σε 156 στάσεις λεωφορείων, αξιολόγηση προσβασιμότητας και αναγνώριση βελτιώσεων σε σταθμούς μετρό με ολοκλήρωση τον Μάιο του 2023 πιλοτικού προγράμματος στον σταθμό Μοναστηράκι (σήμανση, ευκολίες ΑμεΑ σε ανελκυστήρες, κ.α.), αλλά και άλλες δράσεις που αφορούν στο περιβάλλον, στη διακυβέρνηση και στο κοινωνικό αποτύπωμα (ESG) του Ομίλου. Ο ΟΑΣΑ και οι θυγατρικές του εταιρείες, εντός του δεύτερου τριμήνου 2023, συνέχισαν την εφαρμογή μέτρων για τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των επιβατών, στα οποία περιλαμβάνονται η αξιοποίηση του συνόλου του πρόσθετου στόλου μέσω χρηματοδοτικής μίσθωσης, η επέκταση της σύμβασης με ΚΤΕΛ για την ενίσχυση περιφερειακών λεωφορειακών γραμμών, οι προσλήψεις σταθμαρχών και άλλων ειδικοτήτων στη ΣΤΑΣΥ, η επέκταση του συστήματος τηλεματικής και πληροφόρησης στις λεωφορειακές γραμμές που λειτουργούν τα ΚΤΕΛ και η λειτουργία της επέκτασης του Μετρό προς Πειραιά.
Προμήθεια 25 mini ηλεκτρικών λεωφορείων
Όπως αναφέρεται σε οικονομικές καταστάσεις του ΟΑΣΑ δεδομένου ότι η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση αποτελεί στρατηγική επιλογή για την Ελλάδα για λόγους περιβάλλοντος, ανταγωνιστικότητας, μείωσης της εξάρτησης από εισαγόμενα καύσιμα και του υψηλού κόστους συντήρησης των αστικών λεωφορείων, ο ΟΑΣΑ υποστηρίζει και σχεδιάζει την ανανέωση του στόλου της ΟΣΥ Α.Ε μέσα από την προμήθεια 25 (22 και 3 εφεδρικά) mini αστικών ηλεκτρικών λεωφορείων τα οποία θα αξιοποιηθούν σε τέσσερις (4) υποψήφιες λεωφορειακές γραμμές της κεντρικής Αθήνας. Σχετικά με τη χρηματοδότηση του έργου ζητείται η ένταξη του έργου στο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης του 2022 με συνολικό προϋπολογισμό 11.160.000 ευρώ.
Επίσης, γίνεται αναφορά και στα «πράσινα» λεωφορεία όπου «τρέχουν» σχετικοί διαγωνισμοί από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Σε εξέλιξη βρίσκεται η προμήθεια 1300 λεωφορείων και των παρελκομένων τους με σκοπό την ανανέωση του στόλου αστικών λεωφορείων για τις μείζονες περιοχές Αθήνας και Θεσσαλονίκης η οποία θα πραγματοποιηθεί σε δύο (2) φάσεις: Στο πλαίσιο της πρώτης επένδυσης, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών (ΥΠΥΜΕ) προχωρά με την προμήθεια 650 λεωφορείων αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, περιλαμβανομένων των απαραίτητων συνοδευτικών στοιχείων για την εξυπηρέτηση ηλεκτρικών λεωφορείων. Ο διαγωνισμός είναι σε εξέλιξη και αφορά: 200 λεωφορεία φυσικού αερίου 12 μέτρων, 100 λεωφορεία φυσικού αερίου 18 μέτρων, 100 ηλεκτρικά λεωφορεία 12μ. με αυτονομία 135 χλμ., 250 ηλεκτρικά λεωφορεία 12μ με αυτονομία 180 χλμ. (υπεγράφη ήδη η σύμβαση και αναμένονται από τον Απρίλιο 2024). Στο διαγωνισμό δεν κατατέθηκαν προσφορές για υβριδικά λεωφορεία, όπως αρχικά είχε σχεδιαστεί και η αξιολόγηση προχωρά για τις υπόλοιπες κατηγορίες οχημάτων.
Τα μεγέθη 2022 και οι αποζημιώσεις 83 εκατ. ευρώ
Σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις 2022, το έσοδο από πωλήσεις εισιτηρίων και καρτών το 2022 ήταν 210 εκατ. ευρώ έναντι 135 εκατ. ευρώ το 2021. Οι πωλήσεις εισιτηρίων και καρτών (μαζί με την κοινωνική πολιτική) ξεπέρασαν την εποχή προ covid (2019) που ήταν 184,4 εκατ. ευρώ. Συνολικά ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 217,26 εκατ. ευρώ αν συνυπολογιστούν έσοδα από παροχή υπηρεσιών 1.673.596 ευρώ, έσοδα από μισθώματα 4.165.854 ευρώ κ.α. Τα ίδια κεφάλαια ανέρχονται σε 823.145.522 ευρώ, το σύνολο υποχρεώσεων σε 377.713.135 ευρώ (Σύνολο Bραχυπρόθεσμων Yποχρεώσεων 243.004.314 ευρώ). Κύρια δράση για τον περιορισμό του λειτουργικού κόστους του ΟΑΣΑ θεωρείται η μεταστέγαση του Οργανισμού (είτε σε άλλο κτήριο του Ομίλου είτε σε ενοικίαση κτηρίου με χαμηλότερο ενοίκιο είτε σε άλλο κτήριο που μπορεί να παραχωρηθεί στον ΟΑΣΑ από τον μέτοχο).
Τα αποτελέσματα προ φόρων, χρηματοοικονομικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA) του Ομίλου Ο.Α.Σ.Α. για το 2022 είναι 47.944.858 έναντι 32.591.742 ευρώ του 2021 (αύξηση 47,11%), ενώ ο κύκλος εργασιών για το 2022 είναι € 217.260.481 έναντι € 141.248.862 του 2021 (αύξηση 53,81%).
Ο ΟΑΣΑ αποζημιώθηκε το 2022 με ποσό ύψους 83,6 εκατ. ευρώ, πλέον του αναλογούντος ΦΠΑ. Για το 2023 το ποσό της αποζημίωσης θα ανέλθει επίσης στα 83,6 εκατ. ευρώ πλέον του αναλογούντος ΦΠΑ.
Α) Κοινωνικές ομάδες στις οποίες παρέχεται το δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης: ● Άνεργοι ● ΑμεΑ ● Παιδιά κάτω των 6 ετών ● Οπλίτες θητείας και έφεδροι αξιωματικοί ● Ανάπηροι πολέμου και ειρηνικής περιόδου ● Αστυνομικοί, Πυροσβέστες & Προσωπικό Λιμενικού Σώματος ● Μαθητές όλων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που κατοικούν σε απόσταση από τη σχολική τους μονάδα.
Β) Κοινωνικές ομάδες στις οποίες παρέχεται το δικαίωμα της μετακίνησης μειωμένου κομίστρου: ● Φοιτητές – Σπουδαστές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης ● Μαθητές Πρωτοβάθμιας & Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης άνω των 18 ετών ● Σπουδαστές Δημόσιων Ι.Ε.Κ. ● Φοιτητές Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης ή Πανεπιστημίων της αλλοδαπής ● Πολύτεκνοι και μέλη των οικογενειών τους ● Παιδιά ηλικίας 7 έως 12 ετών ● Νέοι ηλικίας 13 έως 18 ετών ● Άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών ● Φοιτητές αρμοδιότητας ΥΠΕΘΑ ● Πάνω από 280.000 εγκεκριμένες κάρτες ανέργων. ● Πάνω από 41.000 εγκεκριμένες κάρτες ΑμεΑ.
Οι συνήθεις χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι στους οποίους θεωρητικά εκτίθεται ο Όμιλος είναι οι κίνδυνοι αγοράς (συναλλαγματικός κίνδυνος και κίνδυνος επιτοκίων) σε μικρότερο βαθμό καθώς δεν έχει δανεισμό και περισσότερο στις τιμές αγοράς που λόγω της ενεργειακής κρίσης από τον πόλεμο Ρωσίας Ουκρανίας έχουν εκτοξευθεί επηρεάζοντας το κόστος παραγωγής λόγω αυξήσεως σε πετρέλαιο κίνησης, ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο, αλλά και γενικότερου πληθωρισμού που τον Μάιο του 2022 έχει φτάσει στο 11,3% επιβαρύνοντας σημαντικά το κόστος των εταιρειών του Ομίλου ΟΑΣΑ, κίνδυνος ρευστότητας λόγω αύξησης του βαθμού εξάρτησης των εσόδων του ΟΑΣΑ από τα Υπουργεία και των καθυστερήσεων στις ταμειακές ροές που προκύπτουν. Λόγω της φύσης της δραστηριότητας του Ομίλου, αυτός εκτίθεται και σε μη χρηματοοικονομικούς κινδύνους, όπως κόστος χρήσης του δικτύου και η εισητηριοδιαφυγή.
Οι ειδικές επιδοτήσεις και η ενεργειακή κρίση
Τα έσοδα από ειδικές επιχορηγήσεις – επιδοτήσεις εξόδων διαμορφώθηκαν σε 274.660.914 ευρώ το 2022 έναντι 257.756.930 ευρώ το 2021 (μεταβολή 6,56%) και αναλύονται, μεταξύ άλλων, ως εξής: ΟΑΣΑ-ΚΤΕΛ 25.831.331 ευρώ, ΟΑΣΑ-ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗ 4.366.068 ευρώ, ΟΑΣΑ-ΑΣΣΚ (Ενιαίου Αυτόματου Συστήματος Συλλογής Κομίστρου) 16.305.086 ευρώ, ΟΣΥ- ΕΚΤΑΚΤΗ ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ 16.792.835 ευρώ, ΟΣΥ-ΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ 113.619.053 ευρώ, ΣΤΑΣΥ-ΕΚΤΑΚΤΗ ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ 25.984.436 ευρώ, ΤΑΣΥ-ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΟΦΕΙΛΩΝ ΔΕΗ 25.892.189 ευρώ, ΣΤΑΣΥ-TAKTΙΚΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ 25.137.000 ευρώ κ.α.
Έκτακτη Επιχορήγηση Ενεργειακής πολιτικής ΟΣΥ
Εντός του 2023, προκειμένου να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία των αστικών συγκοινωνιών στο πλαίσιο των έκτακτων συνθηκών, ο ΟΑΣΑ και η θυγατρική της ΟΣΥ προχώρησαν σε συγκεκριμένες ενέργειες προς τα αρμόδια Υπουργεία:
- Την 21.02.2023 η ΟΣΥ αιτήθηκε εγγραφή πίστωσης για κάλυψη δαπανών της ΟΣΥ εξαιτίας της αύξησης του ενεργειακού κόστους ποσού 11.825.321,56 ευρώ.
- Την 20.2.2023 η ΟΣΥ αιτήθηκε εγγραφή πίστωσης για κάλυψη δαπανών της ΟΣΥ σχετικά με την πανδημία covid για τους μήνες Αύγουστος 2022 έως Δεκέμβριο 2022 ποσού 5.144.640,45 ευρώ.
- Την 31.5.2023 το Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών αιτήθηκε στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους εγγραφή πίστωσης για κάλυψη δαπανών της ΟΣΥ εξαιτίας της αύξησης του ενεργειακού κόστους (πετρελαίου κίνησης και φυσικού αερίου) για την περίοδο 01.07.2022 έως 31.12.2022 ποσού 7.618.308,93 ευρώ.
- Την 31.5.2023 το Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών αιτήθηκε στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους εγγραφή πίστωσης για κάλυψη δαπανών της ΟΣΥ εξαιτίας της αύξησης του ενεργειακού κόστους (ηλεκτρικού ρεύματος) για την περίοδο 01.01.2022 έως 31.08.2022 ποσού 2.864.407 ευρώ.
- Την 06.06.2023 το Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών αιτήθηκε στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους εγγραφή πίστωσης για κάλυψη δαπανών της ΟΣΥ εξαιτίας της αύξησης του ενεργειακού κόστους (ηλεκτρικού ρεύματος) για την περίοδο 01.09.2022 έως 31.12.2022 ποσού 1.276.917,14 ευρώ.
- Την 14.07.2023 με την Απόφαση του Υπουργού Οικονομικών εγκρίθηκαν οι πιστώσεις των 2.864.407 ευρώ.
- Την 20.07.2023 με την Απόφαση του Υπουργού Οικονομικών εγκρίθηκαν οι πιστώσεις των 7.618.308,93 ευρώ.
- Την 27.07.2023 με την Απόφαση του Υπουργού Οικονομικών εγκρίθηκαν οι πιστώσεις των 2.176.204 ευρώ.
- Την 01.08.2023 με την Απόφαση του Υπουργού Οικονομικών εγκρίθηκαν οι πιστώσεις των 3.336.324 ευρώ.
