Τους τέσσερις σημαντικότερους κινδύνους, οι οποίοι απειλούν σήμερα το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα επισημαίνει ο γερμανικός τύπος, την επαύριο της Παγκόσμιας Επενδυτικής Συνόδου Κορυφής Χρηματοοικονομικών Ηγετών, την οποία διοργάνωσε η Νομισματική Αρχή του Χονγκ Κονγκ.
Σύμφωνα με την Handelsblatt, αυτοί είναι:
- Ενδεχόμενη γεωπολιτική κλιμάκωση
- Οι «σκιώδεις» τράπεζες μπορεί να το επόμενο επίκεντρο της παγκόσμιας κρίσης
- Πιθανές νέες αυξήσεις επιτοκίων
- Το διαρκώς αυξανόμενο αμερικανικό κρατικό χρέος
Κορυφαία στελέχη, όπως ο διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank Κρίστιαν Ζέβινγκ, ο Κολμ Κέλεχερ, πρόεδρος της ελβετικής UBS, και ο Μπομπ Πρινς από το hedge fund Bridgewater περιέγραψαν μια μάλλον ζοφερή εικόνα.
Ο κατάλογος των κινδύνων είναι μακρύς. Η Handelsblatt επισημαίνει τους τέσσερις μεγαλύτερους κινδύνους που απασχολούν σήμερα τη διεθνή οικονομική ελίτ.
1. Ενδεχόμενη γεωπολιτική κλιμάκωση
Για τον Ζέβινγκ, η συγκρατημένη αντίδραση των κεφαλαιαγορών στις τελευταίες γεωπολιτικές κρίσεις δεν αποτελεί λόγο καθησυχασμού - το αντίθετο μάλιστα.
Οι επενδυτές δεν θα πρέπει να βασίζονται στο γεγονός ότι η επόμενη σύγκρουση δεν θα οδηγήσει σε βίαιες αντιδράσεις των τιμών, προειδοποίησε ο Ζέβινγκ στην οικονομική σύνοδο κορυφής στην Ασία.
«Ο μεγαλύτερος φόβος μου είναι ότι θα υπάρξει άλλη μια γεωπολιτική κλιμάκωση, και αυτό μπορεί να συμβεί αρκετά γρήγορα, και οι αγορές θα εγκαταλείψουν πραγματικά την ηρεμία τους σε κάποιο σημείο, και τότε θα υπάρξει ένα γεγονός στην αγορά», υποστήριξε ο Γερμανός τραπεζίτης.
Τα σχόλια έρχονται σε μια εποχή που οι παγκόσμιες αγορές έχουν παραμείνει σχετικά ήρεμες τις τελευταίες εβδομάδες μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου και την επακόλουθη επίθεση του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας. Ο κορυφαίος γερμανικός δείκτης Dax έχει χάσει μόλις 1,7% από την έναρξη του πολέμου στη Μέση Ανατολή, ενώ το αμερικανικό χρηματιστηριακό βαρόμετρο S&P 500 σημειώνει ακόμη και μικρή άνοδο.
Αν και πολλοί στρατηγικοί αναλυτές της αγοράς θεωρούν τη γεωπολιτική ως παράγοντα κινδύνου, δεν της αποδίδουν αποφασιστική σημασία. Η Landesbank Baden-Württemberg (LBBW) τοποθετεί σήμερα την πιθανότητα μιας «γεωπολιτικής κλιμάκωσης» που θα οδηγήσει σε σοβαρή ύφεση στο 15%.
Η Dekabank και η LBBW αναμένουν ότι ο δείκτης S&P 500 θα φτάσει τις 4.700 μονάδες μέχρι το τέλος του 2024. Αυτό αντιστοιχεί σε ένα δυναμικό τιμών λίγο κάτω από το οκτώ τοις εκατό. Οι τράπεζες βλέπουν έναν στόχο τιμών 17.000 μονάδων για τον Dax, ο οποίος έχει σημαντικά χαμηλότερη αποτίμηση, και συνεπώς μια αύξηση άνω του δώδεκα τοις εκατό.
Παρ' όλους τους γεωπολιτικούς κινδύνους, πολλές άλλες τράπεζες βλέπουν επίσης περιθώρια βελτίωσης των χρηματιστηριακών αγορών κατά τους επόμενους έξι μήνες ή ακόμη και κατά το επόμενο έτος.
2. Οι «σκιώδεις» τράπεζες μπορεί να το επόμενο επίκεντρο της παγκόσμιας κρίσης
Ο πρόεδρος της UBS, Κέχελερ έχει μια αρκετά σαφή ιδέα για το πού θα μπορούσε να είναι το επίκεντρο του επόμενου σεισμού στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ανησυχεί «πραγματικά» για τις σκιώδεις τράπεζες, γνωστές ως μη τραπεζικοί χρηματοπιστωτικοί διαμεσολαβητές (NBFI). Ουσιαστικά, πρόκειται για παίκτες στις χρηματοπιστωτικές αγορές που ασκούν παρόμοιες δραστηριότητες με τις τράπεζες, αλλά δεν ρυθμίζονται τόσο αυστηρά.
Σε αυτούς περιλαμβάνονται τα αμοιβαία κεφάλαια χρηματαγοράς και τα αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου, οι εταιρείες ιδιωτικών κεφαλαίων, τα πιστωτικά ταμεία και οι ασφαλιστές πιστώσεων.
«Νομίζω ότι η επόμενη κρίση, όταν ξεσπάσει, θα αφορά αυτόν τον τομέα», δήλωσε ο Κέχελερ σε ένα από τα πάνελ στο Χονγκ Κονγκ. Οι ρυθμιστικές αρχές είναι πλέον πολύ επικεντρωμένες σε αυτό το πρόβλημα και υπάρχουν προειδοποιήσεις από το 2019. Ο Κέχελερ εκτιμά ότι οι «σκιώδεις» τράπεζες αντιπροσωπεύουν πλέον περίπου το ήμισυ του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού όγκου.
Αυτό συμφωνεί με τα στοιχεία του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (FSB), το οποίο παρακολουθεί το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα για τις 20 σημαντικότερες βιομηχανικές και αναδυόμενες χώρες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του FSB, ο όγκος των σκιωδών τραπεζών υπερτριπλασιάστηκε μεταξύ του 2004 και του τέλους του 2021 σε λίγο κάτω από 240 τρισεκατομμύρια δολάρια, αντιπροσωπεύοντας το 47% των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων.
Στην ευρωζώνη, ο τομέας των «σκιωδών» τραπεζών έχει υπερδιπλασιαστεί σε περίπου 31 τρισεκατομμύρια ευρώ μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο ο Λούις ντε Γκίντος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ζητά πολύ αυστηρότερη ρύθμιση των «σκιωδών» τραπεζών.
Ειδικότερα, η ταχέως αναπτυσσόμενη δραστηριότητα με τα ιδιωτικά πιστωτικά ταμεία, τα οποία χρηματοδοτούν μικρότερες εταιρείες καθώς και εξαγορές εταιρειών, προκαλεί πλέον ανησυχία στους οικοναομικούς διευθυντές και τις εποπτικές αρχές. Σύμφωνα με την υπηρεσία πληροφοριών Bloomberg, η επιχείρηση αυτή έχει τριπλασιαστεί σε 1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια από το 2015. «Πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση, οι κίνδυνοι ήταν μέσα στις τράπεζες, τώρα είναι έξω», προειδοποίησε πριν από λίγες ημέρες ο Τζέιμι Γουάινστιν από τον διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων Pimco.
3. Πιθανές νέες αυξήσεις επιτοκίων
Στις πιο πρόσφατες αποφάσεις τους για τη νομισματική πολιτική, τόσο η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ όσο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έκαναν παύση των επιτοκίων.
Καθώς τα ποσοστά πληθωρισμού έχουν μειωθεί σημαντικά λόγω των ταχέων και μαζικών αυξήσεων των επιτοκίων τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην ευρωζώνη, όλο και περισσότεροι επενδυτές πιστεύουν ότι η κορύφωση των επιτοκίων έχει επιτευχθεί ή αναμένουν ακόμη και ταχείες μειώσεις το επόμενο έτος.
Η Fed είχε προηγουμένως αυξήσει τα επιτόκια έντεκα φορές από τον Μάρτιο του 2022 σε ένα σημερινό εύρος από 5,25 έως 5,0%. Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ κορυφώθηκε τον Ιούνιο του περασμένου έτους σε ποσοστό άνω του εννέα τοις εκατό- τον Σεπτέμβριο ο πληθωρισμός εξακολουθούσε να βρίσκεται στο 3,7%, ενώ η Fed βλέπει τη σταθερότητα των τιμών στο 2%.
Τα στοιχεία από το εργαλείο Fed Watch του χρηματιστηρίου συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης CME δείχνουν ότι πάνω από το 80% των επενδυτών υποθέτουν ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ δεν θα αυξήσει περαιτέρω τα επιτόκια. Περίπου το 40 τοις εκατό αναμένει ότι τα επιτόκια θα μειωθούν έως τα μέσα του 2024.
Οι επενδυτές κάνουν λάθος για αυτό, φοβάται ο Μπομπ Πρινς, επικεφαλής επενδύσεων της Bridgewater. Στο Χονγκ Κονγκ, ο Πρινς επανέλαβε την προειδοποίησή του ότι οι αγορές «υποτιμούν πόσο καιρό θα πρέπει η Fed και η ΕΚΤ να σφίξουν τη νομισματική τους πολιτική προτού επιτευχθεί ισορροπία».
Την Τρίτη, ο Νιλ Κασκάρι, επικεφαλής της περιφέρειας της Minneapolis Fed, κατέστησε σαφές ότι η Fed ενδέχεται να χρειαστεί να κάνει ακόμη περισσότερα στη μάχη κατά του πληθωρισμού ενόψει της εύρωστης αμερικανικής οικονομίας.
Ο Πρινς δεν είναι ο μόνος επιφανής οικονομικός διευθυντής που βλέπει μια περαιτέρω αύξηση των βασικών επιτοκίων ως κίνδυνο για τις αγορές μετοχών και ομολόγων. Ο Τζέιμι Ντίμον, επικεφαλής της μεγαλύτερης αμερικανικής τράπεζας JP Morgan, πιστεύει ότι η Fed θα μπορούσε να αυξήσει τα επιτόκια έως και κατά 0,75 περαιτέρω ποσοστιαίες μονάδες, επειδή ο πληθωρισμός είναι πιο επίμονος από ό,τι αναμένει η πλειοψηφία των συμμετεχόντων στην αγορά. Ο κορυφαίος τραπεζίτης προειδοποιεί για αναταραχή στις αγορές επειδή ο κόσμος δεν είναι προετοιμασμένος για ένα βασικό επιτόκιο των ΗΠΑ της τάξης του 7%.
4. Το διαρκώς αυξανόμενο αμερικανικό κρατικό χρέος
Ο Ντέιβιντ Σόλομον είχε τουλάχιστον ένα καλό νέο να ανακοινώσει στο Χονγκ Κονγκ. Ο επικεφαλής της αμερικανικής τράπεζας Goldman Sachs πιστεύει ότι η κατάσταση στις κεφαλαιαγορές θα σταθεροποιηθεί και ότι η υποτονική δραστηριότητα με τις δημόσιες εγγραφές και τις εξαγορές εταιρειών θα ανακάμψει και πάλι το επόμενο έτος. Ωστόσο, θα χρειαστεί ακόμη χρόνος για να συνηθίσει η αγορά σε σημαντικά υψηλότερες αποδόσεις της κεφαλαιαγοράς της τάξης του 5%, παραδέχθηκε ο τραπεζίτης.
Στις ΗΠΑ, η απόδοση του δεκαετούς κρατικού ομολόγου έχει αυξηθεί κατά μία ολόκληρη ποσοστιαία μονάδα από τον Ιούλιο και κατά καιρούς ξεπέρασε το πέντε τοις εκατό. Καθώς η απόδοση των αμερικανικών κρατικών ομολόγων χρησιμοποιείται ως σημείο αναφοράς για μεγάλο αριθμό άλλων χρηματοπιστωτικών μέσων, η αύξηση επιδεινώνει το κόστος χρηματοδότησης για ολόκληρη την οικονομία, από τα επιχειρηματικά δάνεια έως τα ενυπόθηκα δάνεια.
Αν και οι αποδόσεις έχουν υποχωρήσει προς το 4,6% από το υψηλό τους επίπεδο, αυτό δεν σημαίνει ότι έχει δοθεί άριστα, όπως δείχνουν οι πρόσφατες δηλώσεις του Κρίστοφερ Γουόλερ, μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου της Fed: «Για τις κεντρικές τράπεζες, για τις χρηματοπιστωτικές αγορές, πρόκειται για σεισμό», δήλωσε την Τρίτη ο κεντρικός τραπεζίτης αναφορικά με την άνοδο των αποδόσεων.
Εκτός από τη σημαντική άνοδο των βασικών επιτοκίων, υπεύθυνο γι' αυτό είναι και το διαρκώς αυξανόμενο εθνικό χρέος. «Πρέπει οπωσδήποτε να ανησυχούμε για το τι θα συμβεί με το έλλειμμα στις ΗΠΑ», τόνισε ο Σόλομον. Το δωδεκάμηνο έως τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους, το δημοσιονομικό έλλειμμα των ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 23% σε περίπου 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο από το 2021 και ο οικονομολόγος της UBS Μπράιαν Ρόουζ προειδοποίησε ότι αυξάνονται οι αμφιβολίες για το κατά πόσον το εθνικό χρέος των ΗΠΑ εξακολουθεί να είναι βιώσιμο.
