Τις επιπτώσεις για τις οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης από ένα κακό σενάριο για την εξέλιξη της σύρραξης στη Μέση Ανατολή περιγράφει σε ειδική ενότητα το πακέτο των φθινοπωρινών εκτιμήσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα. Εκτιμά ότι ο πόλεμος έχει ήδη προκαλέσει επιπτώσεις: ενώ τον Μάρτιο υπολογίζονταν οι προοπτικές της οικονομίας με μέση τιμή Brent στα 61,6 δολάρια το βαρέλι το 2024 και με 63,9 δολάρια φέτος, πλέον η βασική πρόβλεψη έχει «ανέβει» σε 84,1 δολάρια φέτος, σε 84,5 το 2024 και σε 79,6 δολάρια το 2025.
Υπάρχουν όμως και τα... «χειρότερα». Στο δυσμενές σενάριο λοιπόν που αναπτύσσεται, εκτιμάται όπως αν η κρίση επεκταθεί, η μέση ετήσια τιμή του πετρελαίου μπορεί να είναι 92 δολάρια το βαρέλι φέτος, 114 δολάρια το 2024 και 106 δολάρια το βαρέλι το 2025. Ο λόγος για μία άνοδο κατά 30% που θα συνοδευθεί από ανάλογη άνοδο κατά 30% στις τιμές του φυσικού αερίου.
Μαζί με την αυξημένη αβεβαιότητα εκτιμάται πως στο ίδιο «κακό» σενάριο, μπορεί να οδηγηθούμε σε επιβράδυνση του ΑΕΠ κατά 0,7%, σε επιτάχυνση του πληθωρισμού κατά 1,2% και σε άλλες επιπτώσεις που, όπως γίνεται σαφές, δεν περιλαμβάνονται στις εν λόγω μετρήσεις.
- Η Ευρωζώνη θα αποφύγει την ύφεση φέτος, αλλά πολύ αδύναμο το αναπτυξιακό momentum
- Κομισιόν: Τα κέρδη των επιχειρήσεων και οι φόροι βασική πηγή ανατιμήσεων στην Ελλάδα έως και το 2025
Σε άλλο σημείο των φθινοπωρινών προβλέψεων επισημαίνεται επίσης ότι πέρα από το μέτωπο της Μέσης Ανατολής συνεχίζει να βράζει το μέτωπο της Ουκρανίας αλλά και άλλες πηγές κινδύνου οι οποίες ενδεχομένως θα μπορούσαν να οδηγήσουν την ΕΚΤ ακόμη και σε απόφαση για νέα άνοδο των επιτοκίων ή στη διατήρηση της σφιχτής νομισματικής πολιτικής για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, με πολλαπλές συνέπειες σε οικονομικό και σε κοινωνικό επίπεδο. Αλλά και για το κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους υπερχρεωμένων κρατών, όπως αναφέρεται...
Αναλυτικά, στο κεφάλαιο για τις πιθανές οικονομικές επιπτώσεις που μπορεί να προκαλέσουν ευρύτερες εντάσεις στη Μέση Ανατολή, επισημαίνεται πως η σύγκρουση «προσθέτει μεγάλο ποσοστό αβεβαιότητας στην εκτίμηση για τις οικονομικές προοπτικές». Εκτός από τον καταστροφικό του αντίκτυπο σε ανθρώπινες ζωές, η σύγκρουση έχει σημαντικές πιθανές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία, κυρίως μέσω των αγορών ενέργειας. Ενώ, μέχρι στιγμής, ο αντίκτυπος στις τιμές του πετρελαίου ήταν μέτριος, καθώς η περιοχή φιλοξενεί σημαντικούς παραγωγούς πετρελαίου και κρίσιμους δρόμους μεταφοράς πετρελαίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου μέσω του Κόλπου του Σουέζ, μια επέκταση της σύγκρουσης ή των πολιτικών της επιπτώσεων στην ευρύτερη περιοχή η οποία θα προκαλούσε διακοπές στη ροή των ενεργειακών διαδρομών, θα είχε ισχυρό αντίκτυπο στις τιμές της ενέργειας, στην παγκόσμια παραγωγή και στο συνολικό επίπεδο τιμών.
Το σενάριο της ΕΕ
Το σενάριο που αναπτύσσει η ΕΕ για τις πιθανές επιπτώσεις μιας κλιμάκωσης της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή βασίζεται σε μία σειρά από υποθέσεις:
1. Τιμές εμπορευμάτων: Το σενάριο υποθέτει ότι οι τιμές του Brent αυξάνονται κατά 30 δολάρια σε σχέση με το σενάριο βάσης (περίπου κατά 30%) για τέσσερα τρίμηνα και πως θα μειώνονται σταδιακά μετά. Υποθέτει ισοδύναμη ποσοστιαία αύξηση στις τιμές φυσικού αερίου (στο βασικό σενάριο υπολογίζονται το 2024 στα 55,1 ευρώ η μεγαβατώρα και το 2025 στα 47,7) και μεγάλες αναταραχές στις παγκόσμιες ροές εμπορευμάτων. Ωστόσο, οι τιμές θεωρείται ότι θα παραμείνουν χαμηλότερες από αυτές που παρατηρήθηκαν ιστορικά σε ανάλογες μεγάλες κρίσεις στις τιμές του πετρελαίου.
2. Αβεβαιότητα στις αγορές: Το σενάριο υποθέτει επιπλέον μια επίμονη αύξηση του ασφάλιστρου επενδυτικού κινδύνου κατά 50 μονάδες βάσης και πιέσεις στην ιδιωτική αποταμίευση κατά 0,3%.
Το σενάριο δεν περιλαμβάνει την παροχή έκτακτης στήριξης δημοσιονομικής ή νομισματικής. Έχει ως αποτέλεσμα σημαντική πτώση της οικονομικής δραστηριότητας και αύξηση του πληθωρισμού. Η αύξηση του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη το 2024 θα μπορούσε να είναι 0,7% πιο βραδεία από ό,τι η βασική πρόβλεψη. Οι οικονομικές συνέπειες θα είναι επίμονες και θα συνεχίσουν να επιβραδύνουν την ανάπτυξη το 2025, αν και με φθίνουσα δυναμική (επίπτωση κατά 0,1%).
Το σοκ στις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου θα είναι ο κύριος μοχλός του εν λόγω αντίκτυπου στην ανάπτυξη σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΕ: κατά 0,4%. Η υπόλοιπη επίπτωση κατά 0,3% συνδέεται με την αβεβαιότητα.
Στο πεδίο του πληθωρισμού, αναμένεται επιτάχυνση κατά 1,2% και κατά 0,2% το 2024 και το 2025 αντίστοιχα. Στο «τραπέζι» εισάγεται και μία επιπλέον αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής.
Ωστόσο, πέρα από το υπόδειγμα που οδηγεί στις παραπάνω προβλέψεις αναφέρεται και το εξής: Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή παραμένει εξαιρετικά ασταθής και η εξέλιξή της θα μπορούσε να προκαλέσει μια σειρά πρόσθετων κινδύνων. Ο πιθανός οικονομικός αντίκτυπος θα εξαρτηθεί, μεταξύ άλλων, από το κατά πόσο θα διακοπεί (σε αυτό το κακό σενάριο) η παραγωγή και η μεταφορά πετρελαίου και φυσικού αερίου. «Επομένως, οποιαδήποτε ανάλυση του σεναρίου υπόκειται σε εξαιρετική αβεβαιότητα και η ποσοτικοποίηση παραμένει ενδεικτική» αναφέρεται. Επιπλέον, δεν λαμβάνει υπόψη άλλες επιδράσεις οι οποίες θα μπορούσαν ενδεχομένως να αλλάξουν τα αποτελέσματα και τις επιπτώσεις της εξέλιξης της κατάστασης αναφέρεται.
