Με θετικό πρόσημο αποχαιρετά η ελληνική οικονομία το 2023 σε επίπεδο αξιολογήσεων, καθώς μετά τη Scope, τη DBRS, και τη S&P ήρθε και η Fitch να «επισφραγίσει» την επίτευξη του οροσήμου του «investment grade». Το «ταξίδι» φυσικά συνεχίζεται για την ελληνική οικονομία που στοχεύει πλέον στην περαιτέρω αναρρίχηση στον «τοίχο» των αξιολογήσεων.
Η Fitch αναβάθμισε την ελληνική οικονομία στο «BBB-» από «BB» με σταθερό outlook.
Μάλιστα, οι κινήσεις - αναβάθμισης από το αμερικανικό «ιππικό» των S&P, Moody's και Fitch είναι βαρύνουσας σημασίας καθώς σηματοδοτούν το πέρασμα των ελληνικών κρατικών τίτλων σε κορυφαίους δείκτες, ενώ οι θέσεις τους λαμβάνονται σημαντικά υπόψη από τους κορυφαίους διαχειριστές παγκοσμίως.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Bloomberg για αναβάθμιση Ελλάδας από Fitch: Διευρύνεται το ενδιαφέρον για τα ελληνικά ομόλογα
Συνεπώς, μετά και τη θετική έκβαση από τη Fitch, τα ελληνικά ομόλογα θα βρεθούν στους κορυφαίους δείκτες που παρακολουθούν οι διαχειριστές και χαρτοφυλάκια, καθώς για την ένταξη στον δείκτη Bloomberg Barclays, χρειάζονται δύο investment grade αξιολογήσεις από Moody's, Standard & Poor's και Fitch (ο στόχος επετεύχθη πλέον), για τον iBoxx χρειάζεται αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας κατά μέσο όρο από τους τρεις παραπάνω (επίσης) και για τον FTSE Russell χρειάζεται αναβάθμιση στη βαθμίδα «Α-» τόσο από τη Standard & Poor's όσο και από τη Moody’s (δεν έχει επιτευχθεί ακόμη).
Η αναβάθμιση αντικατοπτρίζεται στους ακόλουθους βασικούς «οδηγούς» αξιολόγησης με μια σχετική βαρύτητα:
Υψηλή στάθμιση έχει στα κριτήρια του οίκου η ευνοϊκή δυναμική του χρέους. Η Fitch αναμένει ότι το χρέος της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ θα παραμείνει σε μια απότομη πτωτική τάση, χάρη στη σταθερή ονομαστική ανάπτυξη, την υπερεκτέλεση του προϋπολογισμού και την ευνοϊκή δομή εξυπηρέτησης του χρέους. Ο οίκος αξιολογεί επίσης τους κινδύνους στο κομμάτι της πολιτικής ως σχετικά χαμηλούς, με βάση το σταθερό πολιτικό πλαίσιο και την καλά εδραιωμένη δημοσιονομική σταθερότητα και σύνεση.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Χατζηδάκης για την αναβάθμιση από την Fitch: Μεγάλη εθνική επιτυχία
Η Fitch εκτιμά ότι ο δείκτης δημόσιου χρέους θα μειωθεί στο 160,8% φέτος και στο 141,2% το 2027 από 171,4% το 2022. Η προβλεπόμενη πτώση του δείκτη χρέους κατά 65 ποσοστιαίες μονάδες από το υψηλό της πανδημίας του 205% του ΑΕΠ, συγκαταλέγεται στις καλύτερες επιδόσεις οποιασδήποτε κρατική οντότητας αξιολογεί η Fitch, αν και ο δείκτης χρέους εξακολουθεί να προβλέπεται να είναι κοντά στο τριπλάσιο επίπεδο του μέσου όρου της κατηγορίας «BBB». Από την άλλη, υπάρχουν παράγοντες που λειτουργούν αντισταθμιστικά όπως το χαμηλό κόστος εξυπηρέτησης, τη πολύ μεγάλη ωρίμανση (18 έτη) και το σημαντικά ρευστά διαθέσιμα (περίπου 16,5% του ΑΕΠ στα μέσα Νοεμβρίου) και που μειώνουν τους κινδύνους για τα δημοσιονομικά.
Δέσμευση για δημοσιονομική προσαρμογή
Σύμφωνα με τη Fitch, η Ελλάδα διατηρεί μια υψηλή δέσμευση για διατήρηση της δημοσιονομικής προσαρμογής, με το πρωτογενές πλεόνασμα να αναμένεται να αυξηθεί στο 1,1% του ΑΕΠ το 2023 και κατά μέσο όρο στο 2,2% το 2024-2025 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της. Με μέσο όρο 1,1% του ΑΕΠ το 2024-25, το ονομαστικό έλλειμμα θα είναι πολύ χαμηλότερο από τη μέσο επίπεδο του «BBB» (2,8%). Η δημοσιονομική σύνεση βασίζεται σε συντηρητικές υποθέσεις στο σκέλος των δαπανών στους πρόσφατους προϋπολογισμούς (και συμβαίνει επίσης στον προϋπολογισμό του 2024), με την υπέρβαση των εσόδων να προσφέρει δημοσιονομικό χώρο για προσωρινές δαπάνες: το 2023 περιελάμβανε μέτρα σχετικά με την ενεργειακή κρίση και την κλιματική αλλαγή.
Οι αρχές σχεδιάζουν φορολογικές μεταρρυθμίσεις για την αύξηση των εσόδων το 2024 για να συγκεντρώσουν επιπλέον 600 εκατ. ευρώ για κοινωνικές δαπάνες. Σε συνδυασμό με τις προσπάθειες για τη βελτίωση της ψηφιοποίησης και τη μείωση της φοροδιαφυγής, αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει τη βάση των φορολογικών εσόδων και να προσφέρει περαιτέρω δημοσιονομικό χώρο για πρόσθετες επενδύσεις κεφαλαίου για την τόνωση της ανάπτυξης.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Γεωργιάδης για επενδυτική βαθμίδα από Fitch: «Η περιπέτεια της Ελλάδας έληξε σήμερα επισήμως»
Αναβαθμίζει τον πήχη της ανάπτυξης για φέτος στο 2,4%
Μεσαία στάθμιση έχει το σκέλος της ανθεκτικής ανάπτυξης. Η Fitch αναμένει πλέον ότι η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 2,4% το 2023, που αποτελεί μια ήπια ανοδική αναθεώρηση από την τελευταία της εκτίμηση και αξιολόγηση. Αυτό αντανακλά μια καλύτερη από την αναμενόμενη απόδοση του σκέλος της κατανάλωσης τα τελευταία τρίμηνα και την προσδοκία του οίκου για μια συνεχιζόμενη ισχυρή απόδοση των επενδύσεων. «Αναμένουμε ότι η ανάπτυξη το 2024-2025 θα παραμείνει σε παρόμοια επίπεδα (κατά μέσο όρο 2,4%), υποστηριζόμενη από τον χαμηλότερο πληθωρισμό, τη συνεχιζόμενη απορρόφηση των πόρων της ΕΕ και τη βελτίωση της οικονομικής εμπιστοσύνης. Τα downside risks αφορούν κυρίως εξωτερικούς παράγοντες και τις εξελίξεις, αν και η Ελλάδα έχει αποδειχθεί γενικά ανθεκτική στην αποδυνάμωση της ζήτησης σε βασικούς εμπορικούς εταίρους, εν μέρει χάρη στις σταθερές επιδόσεις στους τομείς των υπηρεσιών.
Οι κίνδυνοι στο πολιτικό σκηνικό έχουν εκτονωθεί μετά τη σαφή νίκη της κεντροδεξιάς Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές στα τέλη Ιουνίου, η οποία της παρέχει μια σαφή πλειοψηφία για να εφαρμόσει το μεταρρυθμιστικό της πρόγραμμα τα επόμενα πέντε χρόνια. Μεταρρυθμίσεις σε τομείς όπως το περιβάλλον των επιχειρήσεων, το κράτος δικαίου και η αγορά εργασίας, βρίσκονται στα σκαριά και θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη μεσοπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική και να αντιμετωπίσουν ορισμένες διαρθρωτικές αδυναμίες.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Παπαθανάσης για επενδυτική βαθμίδα από Fitch: Αποτέλεσμα συστηματικής δουλειάς - Μπορούμε να πετύχουμε τους στόχους
Βλέπει μεγαλύτερη βελτίωση του ενεργητικού των τραπεζών
Ο δείκτης του εγχώριου τραπεζικού κλάδου βελτιώθηκε σε «bb» από «b» μετά τις αναβαθμίσεις της Fitch για τις αξιολογήσεις βιωσιμότητας των τεσσάρων συστημικών τραπεζών τον Σεπτέμβριο του 2023. Οι αναβαθμίσεις αντανακλούσαν κυρίως διαρθρωτικές βελτιώσεις στην κερδοφορία των τραπεζών, με αποτέλεσμα την κεφαλαιακή ενίσχυση και τις συνεχείς βελτιώσεις της ποιότητας του ενεργητικού. Η κεφαλαιοποίηση του τραπεζικού τομέα ήταν στο 17,3% τον Ιούνιο, ενώ σε συνολικό επίπεδο το μερίδιο των μη εξυπηρετούμενων δανείων είχε μειωθεί ελαφρώς στο 8,6% στο β' τρίμηνο του έτους που συγκρίνεται με 8,7% στα τέλη του 2022 και με το υψηλό του 46% το 2017.
«Αναμένουμε περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα, αλλά με πιο ήπιο ρυθμό, με τις εκποιήσεις περιουσιακών στοιχείων να διαδραματίζουν μικρότερο ρόλο. Η πιστωτική επέκταση συνέχισε να αποδυναμώνεται το 2023, συμπεριλαμβανομένων των στεγαστικών και των καταναλωτικών, αλλά αναμένουμε ότι θα επιταχυνθεί το 2024 εν μέρει καθώς οι διάφοροι παράγοντες προσαρμόζονται σε ένα περιβάλλον υψηλότερων επιτοκίων», αναφέρει η Fitch.
Θεμελιώδεις κινητήριες δυνάμεις: Οι αξιολογήσεις της Ελλάδας αντικατοπτρίζουν τα επίπεδα κατά κεφαλήν εισοδήματος και τους δείκτες διακυβέρνησης που είναι σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από τον μέσο όρο του «BBB», καθώς και την αξιοπιστία της πολιτικής που υποστηρίζεται από το ότι αποτελεί μέλος της Ευρωζώνης. Αυτά τα πλεονεκτήματα αντιπαραβάλλονται με τις κληρονομιές της κρίσης δημόσιου χρέους, που περιλαμβάνουν μεγάλα αποθέματα δημόσιου και εξωτερικού χρέους, καθώς και χαμηλό μεσοπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό και ορισμένες επίμονες ευπάθειες στον τραπεζικό τομέα.
Μέτριοι κίνδυνοι πληθωρισμού: Η Fitch προβλέπει ότι ο ετήσιος εναρμονισμένος πληθωρισμός θα είναι κατά μέσο όρο στο 4,4% το 2023 και θα υποχωρήσει σταδιακά στο 2,9% το 2024 και στο 2% το 2025. Η δυναμική της αγοράς εργασίας θα υποστηρίξει αύξηση των μισθών της τάξης του 7% φέτος, εκτιμά ο οίκος και πιθανότατα σε παρόμοια επίπεδα το επόμενο έτος, με την ανεργία να πλησιάζει σταδιακά τα επίπεδα του 2019 (και ορισμένοι κλάδοι να αντιμετωπίζουν τώρα ελλείψεις εργατικού δυναμικού). Αυτό θα διατηρήσει ορισμένους ανοδικούς κινδύνους σε ότι αφορά τον πληθωρισμό.
Έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών: Η Fitch συνεχίζει να αναμένει μια σταδιακή βελτίωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (CAD) κατά την προβλεπόμενη περίοδο χάρη στη βελτίωση των όρων εμπορίου και την έντονη αύξηση των εξαγωγών υπηρεσιών. Με μέσο όρο 6,1% το 2023-2025, το CAD θα παραμείνει μεταξύ των υψηλότερων στην Ευρωζώνη, αλλά θα χρηματοδοτηθεί από τις αυξανόμενες καθαρές εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων και τις μεταβιβάσεις πόρων της ΕΕ. Αυτό θα βοηθήσει στη μείωση των εξωτερικών κινδύνων. Η Fitch προβλέπει ότι η θέση του καθαρού εξωτερικού χρέους θα βελτιωθεί κάπως χάρη στην απομόχλευση του δημόσιου τομέα, αν και στο προβλεπόμενο 108,3% του ΑΕΠ θα είναι πολύ πάνω από την τρέχουσα μέση τιμή «BBB» του 2,6%.
Παράγοντες που θα μπορούσαν, μεμονωμένα ή στο σύνολό τους, να οδηγήσουν σε μια αρνητική αξιολόγηση - υποβάθμιση
- Δημοσιονομικά: Ανανεωμένη ανοδική τάση του χρέους της γενικής κυβέρνησης/ΑΕΠ, για παράδειγμα, λόγω διαρθρωτικής δημοσιονομικής χαλάρωσης, παρατεταμένης ασθενούς ανάπτυξης ή υλοποίησης σημαντικών πιθανών υποχρεώσεων.
-Μακροοικονομικά: Σοβαρό δυσμενές σοκ που θα επηρεάσει τη μεσοπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική της χώρας και θα επιδεινώσει την εξωτερική ανταγωνιστικότητα.
Παράγοντες που θα μπορούσαν, μεμονωμένα ή στο σύνολό τους, να οδηγήσουν σε μια θετική αξιολόγηση- αναβάθμιση
- Δημοσιονομικά: Επίμονη και σημαντική μείωση του χρέους της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ, που οφείλεται, για παράδειγμα, στη δημοσιονομική προσαρμογή μεσοπρόθεσμα.
Μακροοικονομικά: Βελτίωση της μεσοπρόθεσμης αναπτυξιακής δυναμικής και των επιδόσεων, για παράδειγμα, λόγω της υψηλότερης επενδυτικής δυναμικής ή - και της εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
