Η «πόρτα άνοιξε» ακόμη περισσότερο για μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ τον Ιούνιο μετά τα ενθαρρυντικά στοιχεία της Ευρωζώνης για τον πληθωρισμό Μαρτίου. Λίγη ώρα όμως μετά τη δημοσιοποίηση των στοιχείων, ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ, με την τακτική «ζεστού-κρύου», πατούσε ξανά το φρένο, λέγοντας ότι «χρειαζόμαστε περισσότερα στοιχεία για να αξιολογήσουμε την πορεία του πληθωρισμού», κρατώντας κρυφό το χρονοδιόγραμμα των επιτοκιακών μειώσεων. Την ώρα που στην αγορά παραμονεύει η «μεγάλη ανατροπή» με τις τιμές πετρελαίου να απέχουν μία «ανάσα» από τα 90 δολάρια το βαρέλι και με το γεωπολιτικό κίνδυνο να ανοίγει δρόμους προς τα 95 και τα 100 δολάρια. «Ανάφλεξη» των τιμών πετρελαίου θα πυροδοτούσε νέο πληθωριστικό «κύμα», παρότι οι τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχουν, προς το παρόν, «ανάχωμα» τα υψηλά ποσοστά πληρότητας των αποθηκευτικών χώρων στην Ε.Ε., χάρη στον ήπιο χειμώνα. Και το μεγάλο ερώτημα είναι ποιός θα κάνει την πρώτη κίνηση μείωσης των επιτοκίων.
Η ΕΚΤ επιμένει ότι δεν θα επηρεαστεί από την Fed καθώς προετοιμάζεται να ξεκινήσει τις επιτοκιακές μειώσεις τον Ιούνιο, παρότι οι επόμενες κινήσεις της εκτιμάται ότι θα μπορούσαν να επηρεαστούν από τις αποφάσεις της ομοσπονδιακής κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ. Συνήθως, οι τάσεις στην κορυφαία οικονομία του πλανήτη διαχέονται τάχιστα στις υπόλοιπες περιοχές του πλανήτη, επηρεάζοντας τις χρηματοοικονομικές συνθήκες και τις συναλλαγματικές ισοτιμίες σχεδόν άμεσα, όπως επίσης τον πληθωρισμό και το εμπόριο.
Οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ αναμένεται να διατηρήσουν ξανά αμετάβλητα τα επιτόκια στη συνεδρίαση της επόμενης Πέμπτης, ανοίγοντας ωστόσο τη συζήτηση για το πόσο γρήγορα και σε ποιο βαθμό θα μειώσουν τα επιτόκια, με το βλέμμα στραμμένο στις κινήσεις στις ΗΠΑ. Οι απόψεις των αξιωματούχων της ΕΚΤ διίστανται αυτή τη στιγμή. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας, έχει χαρακτηρίσει πιθανή τη μείωση των επιτοκίων τέσσερις φορές φέτος κατά 25 μονάδες βάσης έκαστη - δύο μειώσεις των επιτοκίων πριν από τις καλοκαιρινές διακοπές της ΕΚΤ, για να ακολουθήσουν δύο ακόμη έως τα τέλη του έτους. Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλα τα μέλη του δ.σ. με τέσσερις επιτοκιακές μειώσεις.
«Η ΕΚΤ μπορεί να κινηθεί πριν από την Fed. Φανταστείτε όμως τις πολιτικές να αποκλίνουν για καιρό - για παράδειγμα εννέα μήνες και άνω - θα κάνουν πιο δύσκολη την κατάσταση, επειδή οι παράγοντες που θα καθοδηγούν τις αποφάσεις της Fed θα επεκταθούν στην Ευρώπη και θα επηρεάσουν την Ευρωζώνη», αναφέρει ο Πιτ Κρίστιανσεν, στρατηγικός αναλυτής της Danske Bank.
Τι «λένε» τα πρακτικά της ΕΚΤ
Τα πρακτικά από τη συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 6/7 Μαρτίου έδειξαν ότι υπάρχει αυξανόμενη εμπιστοσύνη πως ο πληθωρισμός οδεύει στο στόχο του 2%, εξέλιξη που ανοίγει το δρόμο για την πρώτη μείωση των επιτοκίων τον Ιούνιο. Οι κεντρικές τραπεζίτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο ρυθμός αύξησης των μισθών υποχωρεί σύμφωνα με τις προβλέψεις, οι μισθολογικές πιέσεις μετριάζονται και οι επιχειρήσεις απορροφούν ολοένα και περισσότερο την αύξηση των μισθών. «Ενώ είναι ορθό να περιμένουμε τα νέα στοιχεία, εξετάζουμε ολοένα και πιο πολύ τις επιτοκιακές μειώσεις», αναφέρεται στα πρακτικά.
Παρότι όμως οι διαμορφωτές νομισματικής πολιτικής βλέπουν Ιούνιο, είναι απίθανο να δεσμευθούν στην όποια επόμενη κίνηση και αυτό, επειδή ο πληθωρισμός μπορεί ανά πάσα στιγμή να εκπλήξει ανοδικά. «Παραμένουν τα ερωτήματα ως προς τη σταθερότητα της σημερινής διαδικασίας αποκλιμάκωσης, ειδικά στον κλάδο υπηρεσιών», σημειώνει η ΕΚΤ για τις τιμές. Μία ακομη αβεβαιότητα είναι ο χρόνος που η Fed θα αρχίσει να μειώνει τα επιτόκια φέτος το καλοκαίρι, σύμφωνα με τα πρακτικά. Να σημειωθεί ότι οι αγορές δεν πιστεύουν πλέον ότι η Fed θα μειώσει τα επιτόκια τρεις φορές φέτος, όπως έχει σηματοδοτήσει η ίδια η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τον Φρεντερίκ Ντικροζέ, επικεφαλής του τμήματος μακροοικονομικών ερευνών της Pictet Wealth Management, υπήρξαν αρκετές ενδείξεις στο πρώτο τρίμηνο ότι η διαδικασία αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού παραμένει ισχυρότερη στην Ευρώπη σε σχέση με τις ΗΠΑ. Οι τιμές στις ΗΠΑ παραμένουν υψηλές εν μέσω της δυναμικής ανάπτυξης που παρουσιάζει η μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, καθώς το αμερικανικό ΑΕΠ αυξήθηκε πέρυσι 2,5%. Αντίθετα, η Ευρωζώνη βρίσκεται σε ύφεση, αφότου το ΑΕΠ της αυξήθηκε μόλις 0,5% πέρυσι, γεγονός που έχει αυξήσει τις φωνές για χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής και τόνωση της ανάπτυξης. «Με την οικονομία της Ευρωζώνης υποτονική, βλέπουμε την ΕΚΤ να κάνει μείωση τον Ιούνιο και την Federal Reserve τον Ιούλιο», αναφέρει ο Κάσπαρ Χένς, διαχειριστής χαρτοφυλακίου της RBC Bluebay Asset Management.
Βέβαια, υπάρχουν λόγοι που η ΕΚΤ παραμένει επιφυλακτική και περιμένει έως τον Ιούνιο. Ο βασικός είναι η επιμονή του πληθωρισμού υπηρεσιών, που εκπροσωπεί το 45% του δείκτη τιμών καταναλωτή της Ευρωζώνης και ο οποίος παραμένει εδώ και πέντε μήνες στάσιμος στο 4%. Ακόμη ένας είναι η επιθυμία να αποφύγει μία απόκλιση με την Fed, που θα προκαλούσε αναστάτωση στην αγορά συναλλάγματος και ομολόγων.
Πάντως, η ΕΚΤ έχει αποδείξει και στο παρελθόν ότι μπορεί να αποκλίνει της Fed, όταν μείωσε τα επιτόκια το Δεκέμβριο του 2015 και ξανά το Μάρτιο του 2016 και η Φέντεραλ Ριζέρβ βρισκόταν σε μία τριετή περίοδο αυξήσεων.
Οι επιπτώσεις μίας απόκλισης
Οικονομολόγοι διαφωνούν ως προς τον αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει μία απόκλιση της νομισματικής πολιτικής μεταξύ ΕΚΤ και Fed. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι μία πιο επιθετική πολιτική χαλάρωσης στην Ευρωζώνη θα μπορούσε να πυροδοτήσει μεγαλύτερες πληθωριστικές πιέσεις - χαμηλότερο κόστος δανεισμού συγκριτικά με τις ΗΠΑ θα αποδυνάμωνε το νόμισμα και θα συνιστούσε έναν επιπλέον κίνδυνο μέσω υψηλότερων εισαγόμενων τιμών, δεδομένου ότι η Ευρώπη έχει αντικαταστήσει την ρωσική ενέργεια με την αμερικανική.
Ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, Πέτερ Πρετ, προειδοποιεί ότι μία απόκλιση από μία πιο σφιχτή του προβλεπομένου νομισματική πολιτική της Fed θα είχε πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή οικονομία και θα ανάγκαζε τους διαμορφωτές πολιτικής της Φρανκφούρτης να μειώσουν τα επιτόκια περισσότερο απ΄ ό,τι θα τα μείωναν σε διαφορετική περίπτωση, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την ισοτιμία ευρώ/δολαρίου. Εκτός από το υψηλότερο κόστος εισαγόμενων αγαθών από τις ΗΠΑ, ένα αδύναμο ευρώ θα ωθούσε επενδυτές να μεταφέρουν τα επενδυτικά χαρτοφυλακιά τους στις ΗΠΑ, που με τη σειρά του θα αποδυνάμωνε τον αντίκτυπο των επιτοκιακών μειώσεων.
Οι επενδυτές έχουν ήδη αρχίσει να προετοιμάζονται για δυνητικές απώλειες του ευρώ. Στην αγορά οψιόν, τα συμβόλαια που στοιχημάτισαν σε πτώση του ευρώ ήταν διπλάσια την προηγούμενη εβδομάδα από τα αντίστοιχα που πόνταραν σε άνοδο, σύμφωνα με στοιχεία της Depository Trust & Clearing Corporation. Ορισμένοι traders στοιχηματίζουν ότι το νόμισμα θα υποχωρήσει στο 1,05 έναντι του δολαρίου από το σημερινό 1,08. Εάν όμως διολισθήσει κάτω από το 1,05, τότε ανοίγει αυτομάτως ο δρόμος προς την απόλυτη ισοτιμία 1 προς 1, κάτι που θα συμβεί για πρώτη φορά από το 2022.
«Η ΕΚΤ ενδεχομένως να γίνει πιο περιστέρι όχι μόνο έναντι της Fed αλλά και των υπόλοιπων κεντρικών τραπεζών της Ομάδας του G10», αναφέρει ο Βαλεντίν Μαρινόφ της Credit Agricole, επικαλούμενος τις πολύ πιο εξασθενημένες προοπτικές ανάπτυξης της Ευρωζώνης και τα στοιχεία για αποκλιμάκωση του πληθωρισμού.
Και ενώ οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ μπορεί να εκφράζουν ανησυχίες για την πτώση του ευρώ, η Λένα Κομίλεβα, επικεφαλής οικονομολόγος της G Plus Economics, θεωρεί ότι η Ευρωζώνη θα το «αγκαλιάσει».
Πόση εξασθένηση όμως θα μπορούσε να ανεχθεί; Γιατί ένα πολύ εξασθενημένο ευρώ θα μπορούσε να οδηγήσει την Ευρωζώνη σε αυτό ακριβώς που ήθελε να αποφύγει μειώνοντας τα επιτόκια, την ύφεση.
