Η αυξανόμενη ένταση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ έχει καταστεί ένας από τους πιο προβληματικούς γεωπολιτικούς παράγοντες της σύγχρονης εποχής, με ενδεχόμενες συνέπειες που εκτείνονται πολύ πέρα από τα στενά όρια της Μέσης Ανατολής. Ένα από τα σημαντικότερα ερωτήματα που προκύπτει αφορά στον κίνδυνο μιας διεθνούς κρίσης στα τρόφιμα, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά παγκόσμιες αγορές και να αυξήσει την ανασφάλεια σε πολλές χώρες, μεταξύ αυτών και στη χώρα μας, όπου ο πληθωρισμός των τροφίμων δε λέει να υποχωρήσει.
Τι μπορεί όμως να συμβεί από μια ενδεχόμενη παρατεταμένη σύρραξη μεταξύ των δύο αυτών χωρών (ελπίζοντας να μην προκύψει μια πιο γενικευμένη σύρραξη) στη Μέση Ανατολή;
Η Ενεργειακή Πτυχή
Καταρχήν, η Μέση Ανατολή, ως κεντρικός παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση των παγκόσμιων ενεργειακών τιμών. Αυτό σημαίνει πως μια σύρραξη μεταξύ Ιράν και Ισραήλ θα μπορούσε να διακόψει την προμήθεια κρίσιμων ενεργειακών πόρων, προκαλώντας έτσι ακαριαία αύξηση στις τιμές αυτών των πόρων (πετρέλαιο, αέριο, κλπ).
Αυτή η αύξηση στο κόστος της ενέργειας είναι πιθανό να μεταφραστεί σε αυξημένο κόστος παραγωγής αλλά και μεταφοράς τροφίμων, επιδρώντας άμεσα στις τιμές τους στις αγορές.
Επίσης, αύξηση του κόστους ενέργειας αυτομάτως μεταφράζεται και σε αύξηση του κόστους παραγωγής εισροών (λιπασμάτων κυρίως), κάτι που βιώσαμε και μετά την έναρξη του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, όταν και οι τιμές των λιπασμάτων εκτοξεύτηκαν και μαζί τους και τα τελικά προϊόντα (τρόφιμα), οι τιμές των οποίων μέχρι και σήμερα παραμένουν σε πολύ υψηλά επίπεδα σε σχέση με τις προ κρίσης τιμές.
Διαταραχές στις Αλυσίδες Εφοδιασμού
Οι αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες σε γεωπολιτικές αναταραχές. Μια στρατιωτική σύγκρουση θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικές διακοπές στην παραγωγή και τη μεταφορά τροφίμων, ενώ θα είναι πιθανή η καταστροφή υποδομών και η παρεμπόδιση των εξαγωγικών διαδρομών.
- Διαβάστε ακόμα - Ισραήλ: «Πλήγματα στο Ιράν χωρίς γενικευμένο πόλεμο» - Τι αποφάσισε το πολεμικό συμβούλιο
Δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε πως ήδη υπάρχουν διαταραχές λόγω των επιθέσεων των Χούθι σε πλοία που διασχίζουν την Ερυθρά Θάλασσα. Αυτές οι επιθέσεις έχουν επιφέρει σημαντικές διαταραχές στην παγκόσμια ναυτιλία, προκαλώντας αύξηση του κόστους και αναγκάζοντας πολλά πλοία να ακολουθούν πιο μακριές και ακριβότερες διαδρομές γύρω από το Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας αντί για την πιο κοντινή διαδρομή μέσω της Διώρυγας του Σουέζ.
Οικονομικές Επιπτώσεις - Πληθωρισμός
Η άνοδος των τιμών των τροφίμων μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του πληθωρισμού σε πολλές χώρες, ιδιαίτερα του πληθωρισμού τροφίμων, ασκώντας πίεση στα νοικοκυριά και επιδεινώνοντας τις οικονομικές ανισότητες. Οι χώρες που εξαρτώνται από τις εισαγωγές τροφίμων θα είναι ιδιαίτερα ευάλωτες, καθώς οι διαταραχές μπορεί να οδηγήσουν σε ελλείψεις βασικών αγαθών.
Είμαστε σε μια εποχή που τα τρόφιμα βρίσκονται σε τιμές πολύ υψηλές και φαίνεται πως ο πληθωρισμός τροφίμων έχει «καρφωθεί» ψηλά. Αν η σύγκρουση μεταξύ Ιράν – Ισραήλ γενικευθεί, το μόνο σίγουρο είναι πως όσοι ήλπιζαν σε μία πτώση του πληθωρισμού τροφίμων μάλλον θα πρέπει να το ξεχάσουν.
Στη χώρα μας, σήμερα ο πληθωρισμός τροφίμων έχει υποχωρήσει από τα επίπεδα του 14,3% πριν ένα χρόνο σε 5,3% τον Μάρτιο (2024), σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, με γενικό πληθωρισμό από 4,6% σε 3,2% αντίστοιχα.
Είναι κρίσιμο για τις κυβερνήσεις και τις διεθνείς οργανισμούς να εντείνουν τις προσπάθειες για τη διασφάλιση των αλυσίδων εφοδιασμού και την αποτροπή της εκτόξευσης των τιμών των τροφίμων. Η δημιουργία αποθεματικών τροφίμων και η ενίσχυση της τοπικής παραγωγής μπορεί να αποτελέσει μέρος της λύσης σε μία εποχή που πολλοί άλλοι παράγοντες, όπως η ΚΑΠ, η ξηρασία και γενικότερα η κλιματική αλλαγή, δυσχεραίνουν την παραγωγική διαδικασία στην ΕΕ αλλά και στη χώρα μας ειδικότερα.
