Πολλαπλά μηνύματα προς διαφορετικούς αποδέκτες έχει η επίσκεψη του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ στην ΕΕ, την ώρα που οι διμερείς εμπορικές και οικονομικές σχέσεις είναι αναγκαίες περισσότερο από κάθε άλλη φορά, παρά την αντίθετη γραμμή που θέλει να περάσει η Ουάσιγκτον, μέσα στο σημερινό έκρυθμο γεωπολιτικό περιβάλλον. Στο πρώτο ταξίδι του στην ΕΕ μετά από πέντε έτη, ο Σι έρχεται με ξεκάθαρο μήνυμα: το Πεκίνο προσφέρει πολύ περισσότερες οικονομικές ευκαιρίες από αυτές που θέλουν να παραδεχθούν οι ΗΠΑ και συνεπώς θέλει την ΕΕ σύμμαχο και όχι αντίπαλο.
Ο Κινέζος πρόεδρος θα ξεκινήσει το πενθήμερο ταξίδι του στη Γαλλία για να συνεχίσει σε Σερβία και Ουγγαρία, σύμφωνα με το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών. Δεν θα μπορούσε να επιλέξει πιο κατάλληλη στιγμή, λίγο πριν από τις κρίσιμες Ευρωεκλογές, με τους Ευρωπαίους ηγέτες να προτάσσουν τις επενδύσεις για την τόνωση της εξασθενημένης ευρωπαϊκής οικονομίας εν μέσω της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Παρά την πληθώρα ερευνών που έχουν ανοίξει οι Βρυξέλλες για τις πολιτικές του Πεκίνου και τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις της Ουάσιγκτον για τους κινδύνους στην εθνική ασφάλεια, οι χώρες της ΕΕ θέλουν τις επενδύσεις από την Κίνα.
Όταν ο Σι είχε επισκεφθεί τελευταία φορά την Ευρώπη το 2019, οι δύο οικονομίες είχαν σχεδόν το ίδιο μέγεθος, σε όρους δολαρίου. Σήμερα, η Κίνα είναι 15% μεγαλύτερη και αυτό το χάσμα αναμένεται να διπλασιαστεί πριν από το τέλος της δεκαετίας. Παρότι το εμπορικό έλλειμμα της ΕΕ με την Κίνα μειώνεται, παραμένει μεγαλύτερο σε σχέση με τότε.
Γαλλική «επίθεση γοητείας»
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει δείξει ότι θέλει να εμβαθύνει τις προσωπικές του σχέσεις με τον Σι κατά τη διήμερη επίσκεψη του Κινέζου ηγέτη στη Γαλλία, καθώς προσβλέπει σε αυτόν για να πείσει τον Βλαντιμίρ Πούτιν να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, σύμφωνα με πηγές του Παρισιού. Ο Μακρόν φιλοδοξεί επίσης να προσελκύσει κινεζικά κεφάλαια στη γαλλική βιομηχανία μπαταριών, καθώς πλέον η τόνωση της οικονομίας γίνεται πολιτικό διακύβευμα ενόψει των εθνικών εκλογών.
Η γαλλική «επίθεση γοητείας» περιλαμβάνει και μία εξόρμηση των δύο ηγετών σε περιοχή των Πυρηναίων, όπου ο Γάλλος πρόεδρος συνήθιζε να πηγαίνει για να επισκέπτεται τη γιαγιά του στα παιδικά του χρόνια, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το Bloomberg. Από την πλευρά του ο Σι Τζινπίνγκ ζητά αντίβαρο στις γερμανικές πιέσεις μετά την πρόσφατη επίσκεψη του Γερμανού Καγκελάριο Όλαφ Σολτς στην Κίνα, ο οποίος επιδίωξε να βάλει περιορισμούς στην κινεζική βιομηχανία. Τα πρόσφατα σχόλια άλλωστε του Σι προς τον Καγκελάριο υποδηλώνουν ότι δεν σκοπεύει να ενδώσει στις πιέσεις Σολτς, καθώς, όπως είπε, η αύξηση των εξαγωγών σε εξοπλισμό πράσινης τεχνολογίας έχει συμβάλει στη συγκράτηση των πληθωριστικών πιέσεων.
Ο Εμανουέλ Μακρόν προσπαθεί να αναδείξει ένα ισχυρό προφίλ στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, επωφελούμενος από το κενό της Γερμανίας και δείχνοντας ότι μπορεί να ακολουθήσει έναν πιο ανεξάρτητο δρόμο. Η φιλοδοξία του "κουμπώνει" με την προσπάθεια του Πεκίνου να χρησιμοποιήσει την επίσκεψη του Σι προκειμένου να προσελκύσει τις περιοχές της Ευρώπης που είναι πιο φιλικά διακείμενες στις θέσεις του", αναφέρει στο Bloomberg ο Τσονγκ Τζα Ιαν, καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο National University της Σιγκαπούρης. Ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, Γουάνγκ Γι είπε στον διπλωματικό σύμβουλο του Μακρόν ότι ευελπιστεί πως το Παρίσι μπορεί να ωθήσει την ΕΕ σε μία πιο ρεαλιστική πολιτική απέναντι στο Πεκίνο. Μάλιστα, έχει προγραμματιστεί και τριμερής συνάντηση μεταξύ Σι, Μακρόν και φον ντερ Λάιεν.
Οι χώρες της ΕΕ «κοιτάζουν» προς Κίνα
Η επίσκεψη Σι λαμβάνει χώρα την ώρα που η ΕΕ φαίνεται να ενδίδει στις πιέσεις της Ουάσιγκτον για μία πιο ενιαία φωνή αντίθεσης απέναντι στην υπερβάλουσα παραγωγική ικανότητα της Κίνας που έχει πλημμυρίσει και τις δύο πλευρές του Ατλαντικού με φθηνές εξαγωγές, εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για την εθνική ασφάλεια. «Θεωρώ ότι πρόκειται για μία προσπάθεια να πεισθούν οι Ευρωπαίοι ότι υπάρχουν καλύτερες επιλογές και ότι είναι εφικτή η βελτίωση των σχέσεων», αναφέρει ο Ντάνκαν Φρίμαν, λέκτωρ στο Brussels Management School του Βελγίου.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η επίσκεψη Σι πραγματοποιείται λίγες μόλις εβδομάδες μετά το ταξίδι της υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζάνετ Γέλεν, στο Πεκίνο, χαρακτηρίζοντας πρόβλημα την υπερπαραγωγικότητα της Κίνας, θέση που επανέλαβε λίγες ημέρες αργότερα και ο Όλαφ Σολτς.
Ο Κινέζος ηγέτης θα κάνει και μία συμβολική στάση στο Βελιγράδι, με αφορμή την 25η επέτειο από τους βομβαρδισμούς των ΗΠΑ στην κινεζική πρεσβεία της σερβικής πρωτεύουσας, ένα γεγονός που έφερε το Πεκίνο πιο κοντά στη Μόσχα.
Ο Σι επισκέπτεται χώρες «όπου η δυσαρέσκεια στην παγκόσμια αρχιτεκτονική ασφάλειας των ΗΠΑ είναι μεγαλύτερη και μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω¬, δήλωσε η Ούνα Αλεξάντρα Μπερζίνα-Τσερένκοβα, διευθύντρια του Κέντρου Μελετών Κίνας στο Πανεπιστήμιο Riga Stradins. Η τακτική αυτή θα βοηθήσει το Πεκίνο να στείλει το μήνυμα ότι «η Ευρώπη είναι στο πλευρό της Κίνας, ανεξάρτητα από το τι λένε οι Βρυξέλλες», σημειώνει, και κατά προέκταση η Ουάσιγκτον.
Γιατί ο Σι επέλεξε να επισκεφθεί την Ουγγαρία
Την ίδια στιγμή, η Ουγγαρία αποτελεί δυνητικά σημαντικό στρατηγικό «ενεργητικό» για το Πεκίνο, καθώς έχει τη δύναμη να μειώνει ή ακόμη και να εμποδίζει την πολιτική της ΕΕ. Το Δεκέμβριο, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν ήταν ο μοναδικός που άσκησε βέτο σε πακέτο βοήθειας της ΕΕ για την Ουκρανία, καθυστερώντας τις κρίσιμες προμήθειες για περίπου έξι εβδομάδες. Επίσης, η Ουγγαρία ήταν μεταξύ μιας ομάδας χωρών που αρχικά αντιτάχθηκαν σε σχέδιο της ΕΕ για μαύρη λίστα ορισμένων κινεζικών εταιρειών αναφορικά με την προμήθεια τεχνολογίας που χρησιμοποιείται σε ρωσικά όπλα.
Η Ουγγαρία αναμένεται να λάβει κάποιες ανταμοιβές για την πίστη στο Πεκίνο. Ο Σι και ο Όρμπαν πρόκειται να ανακοινώσουν ότι η κινεζική αυτοκινητοβιομηχανία Great Wall Motor θα κατασκευάσει εργοστάσιο στην Ουγγαρία, σύμφωνα με το Radio Free Europe. Επίσης, η κινεζική Contemporary Amperex Technology Co. έχει ήδη δεσμευτεί να κατασκευάσει εκεί μια εγκατάσταση 7,6 δισ. δολαρίων σε συνεργασία με τη Mercedes-Benz, η οποία προαναγγέλλεται ως η μεγαλύτερη άμεση ξένη επένδυση στην Ουγγαρία που θα δημιουργήσει περίπου 9.000 θέσεις εργασίας.
Η Ουγγαρία χρησιμοποιεί δάνεια από την Κίνα, υπεργολάβους και τεχνολογία για την κατασκευή νέων σιδηροδρομικών δικτύων, σύμφωνα με την Ιβάνα Καράσκοβα, ερευνήτρια στο think tank Association for International Affairs στη Πράγα.
Οι επιχειρήσεις από τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη επενδύουν στο εξωτερικό με τον ταχύτερο ρυθμό σε διάρκεια οκτώ ετών, καθώς ανοίγουν μονάδες στο εξωτερικό, μία κίνηση που θα μπορούσε να αμβλύνει τις εμπορικές εντάσεις. Για παράδειγμα, η κινεζική αυτοκινητοβιομηχανία BYD ανακοίνωσε πέρυσι τα σχέδιά της για κατασκευή εργοστασίου στην Ουγγαρία, ενώ η Chery Automobile υπέγραψε συμφωνία να αγοράσει παλαιό εργοστάσιο της Nissan στην Ισπανία για την κατασκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
«Η Κίνα θέλει να δώσει ένα ξεκάθαρο μήνυμα στην Ευρώπη ότι εξακολουθεί να είναι αξιόπιστος εταίρος. Και πώς θα το πράξει αυτό; Παρέχοντας πιο ευνοϊκές πολιτικές στις ευρωπαϊκές χώρες και στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις», αναφέρει ο Κουι Χονγκτζιαν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Εξωτερικών Σπουδών του Πεκίνου και πρώην διπλωμάτης.
Πίσω από την «επίσημη γραμμή» της Κομισιόν
Ως γνωστόν, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει υιοθετήσει δημοσίως αυστηρή γραμμή κατά της Κίνας. Όμως, η δυσαρέσκεια απέναντι στις τεράστιες επιδοτήσεις του Πεκίνου έρχεται σε αντίθεση με την ανάγκη των μεγάλων βιομηχανικών ομίλων της Ευρώπης για φθηνότερο εξοπλισμό για την πράσινη μετάβαση. Και εν όψει εκλογών, οι κινήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής γίνονται πιο ήπιες από τη λεκτική της.
Από τη μία πλευρά, η Κομισιόν θα συνεχίσει τις έρευνες για τις κινεζικές επιδοτήσεις σε ιατρικό εξοπλισμό και εξοπλισμό ασφαλείας, απειλώντας με δασμούς σε ηλεκτρικά αυτοκίνητα και μπαταρίες, ενώ θα χρησιμοποιήσει τις έρευνες στον κλάδο ηλιακής και αιολικής ενέργειας ως "όπλο" στις διαπραγματεύσεις με το Πεκίνο. Από την άλλη, έχει θέσει ως στόχο μηδενικές εκπομπές ρύπων έως το 2050. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ θα πρέπει να επωφεληθεί από τις φθηνές κινεζικές μπαταρίες και ηλιακά πάνελ αντί να προσπαθήσει να σταματήσει τις εισαγωγές τους μέσω της επιβολής δασμών.
Η Κίνα αποτελεί τον τρίτο μεγαλύτερο προορισμό για τις εξαγωγές ευρωπαϊκών αγαθών μετά τις ΗΠΑ και τη Βρετανία και η μεγαλύτερη πηγή εισαγωγών, σύμφωνα με τη Eurostat. Οι εξαγωγές της ΕΕ στην Κίνα ανήλθαν σε 224 δισ. ευρώ πέρυσι, επίπεδο που παραμένει σταθερό εδώ και μία δεκαετία. Οι εισαγωγές ανήλθαν στα 514 δισ.ευρώ το 2023 και είναι οι δεύτερες υψηλότερες στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας.
Η Γερμανία αύξησε τις άμεσες επενδύσεις της στην Κίνα κατά 4,3% πέρυσι στο επίπεδο ρεκόρ των 11,9 δισ.ευρώ, σύμφωνα με το Ινστιτούτο IW. Στοιχεία του έδειξαν επίσης ότι οι γερμανικές επιχειρήσεις επένδυσαν στην Κίνα τα τελευταία τρία έτη τα ίδια κεφάλαια που επένδυσαν τα προηγούμενα έξι χρόνια, παρότι η πανδημία, η κρίση στην αγορά ακινήτων και οι δημογραφικές αλλαγές φρέναραν τον ρυθμό ανάπτυξης της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη.
Η φον ντερ Λάιεν μπορεί να μετρά αλλεπάλληλες έρευνες μόνο και μόνο για να τις αφήσει να ατονήσουν, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ανάλυση του Reuters. Αυτή τη στιγμή, τα ηλεκτρικά οχήματα που εισάγονται από την Κίνα υπόκειται στους καθιερωμένους δασμούς για τα αυτοκίνητα της τάξης του 10%. Ακόμη και εάν η ΕΕ τους διπλασιάσει, και πάλι κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως BYD, θα μπορούν να εξάγουν αυτοκίνητα από την Ασία πιο φθηνά απ΄ό,τι εάν τα κατασκεύαζαν στην Ευρώπη. Αναλυτές εκτιμούν ότι οι δασμοί θα πρέπει να πλησιάσουν το 50% για να κάνουν τη διαφορά.
