Ροή
Αναπροσαρμογή των προτεραιοτήτων του ΥΠΕΝ, αναφορικά με τη «φόρμουλα» ενίσχυσης του μεριδίου ΑΠΕ στο εγχώριο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής, φέρνει η σημαντική αύξηση των «πράσινων» ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας που μένουν εκτός συστήματος. Έτσι, πλέον ψηλά στην ατζέντα του υπουργείου τίθεται η συγκράτηση των περικοπών ΑΠΕ, με ένα σχέδιο προώθησης όλων των εφαρμογών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας (standalone μπαταρίες, μπαταρίες «πίσω από τον μετρητή» σε μονάδες ΑΠΕ, αλλά και μπαταρίες σε καταναλωτές).
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, φαίνεται να μπαίνει τουλάχιστον «στον πάγο» η επανέναρξη του διαγωνιστικού σχήματος, για την ένταξη σε καθεστώς λειτουργικής ενίσχυσης νέων μονάδων ανανεώσιμων πηγών που διαθέτουν όρους σύνδεσης. Η «τύχη» του σχήματος -δηλαδή το κατά πόσο πρέπει αυτό τελικά να συνεχίσει να υλοποιείται και πώς- τοποθετείται σε δεύτερο χρόνο, όταν θα ξεκαθαρίσει η αύξηση της διείσδυσης της αποθήκευσης που θα επιτευχθεί με την πλήρη «απελευθέρωση» της αξιοποίησής της από παραγωγούς και καταναλωτές.
Όσον αφορά το «άνοιγμα» της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, οι έως τώρα ενδείξεις συγκλίνουν στο ότι η συγκεκριμένη δυνατότητα θα δοθεί «οριζόντια» σε όλους τους επενδυτές που θέλουν να εγκαταστήσουν standalone μπαταρίες και σε όλους τους παραγωγούς με εν λειτουργία έργα ΑΠΕ – ανεξάρτητα από την τεχνολογία και το μέγεθος του σταθμού. Επίσης, «οριζόντια» θα είναι εφαρμογή και στην περίπτωση όσων καταναλωτών θελήσουν να αξιοποιήσουν τη διακύμανση των χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη διάρκεια του 24ωρου.
Απευθείας στην αγορά
Το επικρατέστερο σενάριο είναι να ενεργοποιηθεί η συγκεκριμένη δυνατότητα για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα -π.χ. 12 μήνες- εντός του οποίου οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να λάβουν όρους σύνδεσης για μπαταρίες με απόλυτη προτεραιότητα. Μπαταρίες που θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι θα συμμετέχουν απευθείας στην αγορά -δηλαδή θα αποκομίζουν έσοδα πουλώντας ενέργεια την οποία έχουν αποθηκεύσει- χωρίς να έχουν κάποιου είδους εγγυημένο έσοδο.
Η άμεση ενίσχυση της διείσδυσης θεωρείται απόλυτη προτεραιότητα από το ΥΠΕΝ, ώστε να συγκρατηθούν οι περικοπές ΑΠΕ, οι οποίες ήδη παρουσιάζουν ανησυχητική αυξητική τάση. Οι απορρίψεις «πράσινων» Μεγαβατώρων καταγράφονται τις ώρες όπου η παραγωγή των ΑΠΕ υπερβαίνει την εγχώρια κατανάλωση και τις όποιες εξαγωγές – κατά κανόνα τις μεσημεριανές ώρες, όταν κορυφώνεται η παραγωγή των φωτοβολταϊκών.
Επομένως, με την αποθήκευση θα δοθεί η δυνατότητα ένα μέρος από την «πράσινη» παραγωγή -που σήμερα απλώς μένει στα… αζήτητα- να εγχυθεί στο σύστημα άλλες ώρες του 24ωρου, όταν υπάρχει ζήτηση για να καλύψει.
Σειρά «παρενεργειών»
Προς την ίδια κατεύθυνση, αλλά με διαφορετική αφετηρία, θα συνέβαλε και η «μεταφορά» μέρους της ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια, στις ώρες μέγιστης παραγωγής των ΑΠΕ – με κίνητρο το γεγονός ότι τις ώρες αυτές οι χονδρεμπορικές τιμές κυριολεκτικά καταρρέουν, κινούμενες κοντά στα 0 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ΥΠΕΝ σχεδιάζει επίσης να δρομολογήσει άμεσα τα δυναμικά τιμολόγια ρεύματος, τα οποία θα μπορούν να αξιοποιήσουν όσοι καταναλωτές έχουν «έξυπνο» μετρητή (προς το παρόν οι καταναλωτές μέσης τάσης και οι μεγάλες επιχειρήσεις στη χαμηλή τάση). Επίσης, δρομολογεί τη μεταφορά του «νυχτερινού τιμολογίου» το μεσημέρι, όπως αποκάλυψε πρώτο το insider.gr.
Η ανάγκη για περιορισμό των περικοπών στην παραγωγή ΑΠΕ έγινε ιδιαίτερα αισθητή τον προηγούμενο μήνα -όταν κορυφώθηκαν οι απορρίψεις για το 2024- αναδεικνύοντας παράλληλα μία σειρά από «παρενέργειες» που προκαλούνται στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Τέτοιες «παρενέργειες» είναι ότι δεν υπάρχει η τεχνική δυνατότητα περιορισμού της παραγωγής μεγάλου αριθμού έργων ΑΠΕ, με συνέπεια οι ΦΟΣΕ να παραβιάζουν τον προγραμματισμό της αγοράς Επομένης Ημέρας. Επίσης, οι ώρες με μεγάλη συμμετοχή των ΑΠΕ συχνά μεταφράζονται σε οικονομική «αιμορραγία» του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ, καθώς οι χονδρεμπορικές τιμές διαμορφώνονται ελάχιστα πάνω από το μηδέν, με συνέπεια ο Λογαριασμός να πρέπει να συμπληρώσει με μεγάλο ποσά το εγγυημένο έσοδο των έργων που έχουν κλειδώσει «ταρίφα» μέσω διαγωνισμών.
Επιδοτήσεις τέλος
Οι περικοπές ΑΠΕ αναμένεται να ενισχυθούν τα επόμενα χρόνια, με δεδομένο ότι η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια δεν αναμένεται να ενισχυθεί σημαντικά, ενώ είναι δρομολογημένο να προστεθούν στο σύστημα ακόμη περισσότεροι «πράσινοι» σταθμοί. Σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, αυτή τη στιγμή αναπτύσσονται νέα έργα 2 GW με ταρίφες μέσω διαγωνισμών, και άλλα 2 GW «μικρών» φωτοβολταϊκών που έχουν κλειδώσει διοικητικά οριζόμενες τιμές αναφορές. Συγκριτικά, τα εν λειτουργία έργα αθροίζουν αυτή τη στιγμή 14 GW.
Επομένως, στη δεδομένη συγκυρία μπαίνει σε δεύτερη μοίρα η διεύρυνση του ηλεκτρικού «χώρου», στην οποία στόχευε η επανεκκίνηση του διαγωνιστικού σχήματος, για την κατακύρωση ταρίφας από έργα ΑΠΕ τα οποία διαθέτουν όρους σύνδεσης. Σε αυτό συνηγορεί και το γεγονός ότι η προσθήκη μπαταριών behind the meter σε εν λειτουργία έργα ΑΠΕ, που προωθείται από το ΥΠΕΝ, έτσι κι αλλιώς θα αποδεσμεύσει δυναμικότητα στο σύστημα. Κάτι που σημαίνει πως οι αποφάσεις για τους διαγωνισμούς θα μετατεθούν σε πιο εύθετο χρόνο.
Ανεξάρτητα πάντως από την «τύχη» του υφιστάμενου σχήματος στήριξης, κατεύθυνση του υπουργείου είναι να περιοριστεί δραστικά η ανάπτυξη νέων έργων ΑΠΕ με λειτουργική ενίσχυση, δηλαδή με επιδοτήσεις. Χαρακτηριστικές ήταν οι δηλώσεις του κ. Σκυλακάκη την περασμένη εβδομάδα στο Balkan Energy Forum στην Κοζάνη: «Η περίοδος των επιδοτήσεων στις ΑΠΕ έχει τελειώσει. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως αυτή της Δυτικής Μακεδονίας».
