Στον «πάγο» αναμένεται να κρατήσει τα επιτόκιά της η ΕΚΤ στη συνεδρίαση της Πέμπτης, με τις βελτιωμένες ωστόσο προοπτικές για τον πληθωρισμό να κρατούν ανοικτή την πόρτα για περαιτέρω μείωση τους επόμενους μήνες.
Ο βασικός πληθωρισμός περιορίστηκε στο 2,5% τον Ιούνιο από 2,6% το Μάιο, με την οικονομία της Ευρωζώνης να είναι ελαφρώς πιο εξασθενημένη απ΄ό,τι αναμενόταν, καθώς οι βασικές εξαγωγικές αγορές της σε Κίνα και ΗΠΑ παρουσιάζουν σημάδια επιβράδυνσης. Την ίδια στιγμή, η επενδυτική εμπιστοσύνη στη Γερμανία επιδεινώθηκε τον Ιούλιο για πρώτη φορά εδώ και ένα χρόνο, ενώ έρευνα της ΕΚΤ έδειξε ότι η ζήτηση για επιχειρηματικά δάνεια στην Ευρωζώνη μειώθηκε στο δεύτερο τρίμηνο, καθώς περιορίστηκαν οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου από τον επιχειρηματικό κόσμο. Επιπλέον, η επιχειρηματική δραστηριότητα στην περιοχή παρουσίασε απρόσμενα απότομη επιβράδυνση τον Ιούνιο και ο κλάδος υπηρεσιών δεν κατάφερε να αντισταθμίσει την περαιτέρω συρρίκνωση της μεταποίησης. Το τοπίο αυτό έχει κάνει τις αγορές να στοιχηματίζουν ότι θα ακολουθήσει περαιτέρω μείωση των επιτοκίων το Σεπτέμβριο, οδηγώντας το βασικό επιτόκιο καταθέσεων στο 3,5%, ενώ δίδουν μία πιθανότητα 80% για μία ακόμη μείωση το Δεκέμβριο.
Επίμονος ο πληθωρισμός υπηρεσιών
Ωστόσο, η πρόεδρος Κριστίν Λαγκάρντ ενδεχομένως να αποφύγει να δώσει ξεκάθαρη κατευθυντήρια γραμμή, τη στιγμή που ο πληθωρισμός υπηρεσιών παραμένει επίμονα υψηλός, στο 4,1% και ορισμένοι διαμορφωτές νομισματικής πολιτικής εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για τη μείωση του Ιουνίου, θεωρώντας ότι τα μέχρι τότε διαθέσιμα στοιχεία δεν προσέφεραν την απαιτούμενη εμπιστοσύνη για επιστροφή του πληθωρισμού στο στόχο του 2% έως το 2025 και συνεπώς η επιτοκιακή μείωση δεν ήταν πλήρως ευθυγραμμισμένη με την αρχή της εξάρτησης από τα στοιχεία. Οι υπηρεσίες εκπροσωπούν το 50% του καλαθιού του πληθωρισμού, επομένως οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ θέλουν να δουν μια μείωση προτού βεβαιωθούν ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει στο στόχο του 2%. Ορισμένοι ανησυχούν ότι οι ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό και η αύξηση των μισθών, που αναμένεται να κορυφωθεί φέτος ενδεχομένως να τροφοδοτήσουν νέα άνοδο στον πληθωρισμό υπηρεσιών.
Σε μία σιωπηρή υπενθύμιση προς την Λαγκάρντ να αποφύγει την όποια δέσμευση, η Μπούντεσμπανκ υπογράμμισε την Τρίτη τη σημασία οι όποιες αποφάσεις να λαμβάνονται με βάση τα στοιχεία, λόγω των επίμονων ανοδικών τάσεων του πληθωρισμού υπηρεσιών. Από τη συνεδρίαση του Ιουνίου όμως και εφεξής μεσολάβησαν κάποια στοιχεία που θα μπορούσαν να ανοίξουν το δρόμο για περαιτέρω μειώσεις: στις ΗΠΑ ο πληθωρισμός και η αγορά εργασίας έχουν αποθερμανθεί, πυροδοτώντας φημολογίες ότι η Federal Reserve θα κάνει κίνηση μείωσης το Σεπτέμβριο. Κορυφαίοι αξιωματούχοι της Fed ανέφεραν σήμερα ότι οι επιτοκιακές μειώσεις έρχονται ένα βήμα πιο κοντά χάρη στη βελτιωμένη εικόνα για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ - οι τιμές αγαθών υποχωρούν και το κόστος στέγης αυξάνεται με πιο αργό ρυθμό. Παρότι η Fed αναμένεται να διατηρήσει αμετάβλητη τη νομισματική πολιτική της στη συνεδρίαση στις 30/31 Ιουλίου, οι αγορές έχουν προεξοφλήσει πλήρως την αλλαγή πλεύσης το Σεπτέμβριο. Επιπλέον, το ευρώ έχει ενισχυθεί σε υψηλό τετραμήνου έναντι του δολαρίου, ενώ η κινεζική οικονομία αναπτύχθηκε με βραδύτερο του αναμενομένου ρυθμό στο δεύτερο τρίμηνο.
Ο ρόλος της παραγωγικότητας
Η προσοχή επικεντρώνεται τώρα στην παραγωγικότητα, σύμφωνα με τον οικονομολόγο της BNP Paribas, ο οποίος βλέπει τις αυξήσεις των μισθών να ευθυγραμμίζονται με τις προσδοκίες της ΕΚΤ. Η ΕΚΤ στηρίζεται αρκετά στην αύξηση της παραγωγικότητας ώστε να μετριαστούν οι πιέσεις στο κόστος εργασίας, εάν όμως δεν συμβεί αυτό, δεν θα είναι μόνο μία κυκλική επιβράδυνση της παραγωγικότητας, αλλά κάτι πιο διαρθρωτικό, που θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στον πληθωρισμό. Ορισμένοι αναλυτές χαρακτηρίζουν την άποψη της ΕΚΤ ότι η παραγωγικότητα θα αυξηθεί κατά 1% το 2025 και το 2026 - ταχύτερα από το 0,6% που είχε κατά μέσο όρο κυμανθεί τις δύο δεκαετίες πριν από την πανδημία, υπερβολικά αισιόδοξη.
Παρότι επικρατεί η προσδοκία ότι τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων θα απορροφήσουν το επιπλέον κόστος, όπως συνέβη στο πρώτο τρίμηνο, δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι το σημερινό περιβάλλον θα παραμείνει σταθερό. Ο οικονομολόγος της Commerzbank, Μάρκο Βάγκνερ, αναφέρει ότι εάν η οικονομική δραστηριότητα επιταχυνθεί, η τιμολογιακή ισχύς των εταιρειών είναι πιθανό να αυξηθεί ξανά και αυτό υποδηλώνει μια ισχυρότερη επίδραση των κερδών που καθοδηγούν τις τιμές τα επόμενα χρόνια.
Επομένως, μία οποιαδήποτε αλλαγή στην αλληλεπίδραση μεταξύ μισθών, κερδών και παραγωγικότητας κινδυνεύει να εκτροχιάσει τις προοπτικές. Το ανησυχητικό είναι η πιθανότητα να έχουμε κάποιες σημαντικές διαρθρωτικές αλλαγές που τα μοντέλα δυσκολεύονται να πιάσουν και το γεγονός ότι ο πληθωρισμός μπορεί να είναι διαρθρωτικά υψηλότερος από ό,τι νομίζουμε, εξηγεί στο Bloomberg ο Μάρκο Βάλι, οικονομολόγος της UniCredit στο Μιλάνο. Ένα λάθος σε μία από αυτές τις διαρθρωτικές αλλαγές, θα μπορούσε να επηρεάσει την παραγωγικότητα, τους μισθούς και τα κέρδη ή όλα μαζί ταυτόχρονα.
Ο παράγοντας Γαλλία
Το μεγάλο ερώτημα και η μεγάλη ανησυχία ταυτόχρονα είναι οι πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία, η οποία εξακολουθεί να δέχεται πιέσεις από τις Βρυξέλλες να μειώσει τις δαπάνες. Το παράδειγμα της Γαλλίας εγείρει σοβαρή αβεβαιότητα για το πόσο γρήγορα το Παρίσι, η Ρώμη και άλλες πρωτεύουσες μπορούν να μειώσουν τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα, καθώς η αδυναμία τους να τα θέσουν υπό έλεγχο θα μπορούσε να πυροδοτήσει ανοδικούς κινδύνους για τον πληθωρισμό. Η ΕΚΤ έχει καλέσει επανειλημμένως τις κυβερνήσεις να αποσύρουν τα έκτακτα μέτρα στήριξης των τελευταίων ετών και ενδεχομένως να θεωρεί ότι έχει λιγότερα περιθώρια για περαιτέρω χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, εάν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα από τις εθνικές κυβερνήσεις.
Στην αυριανά της συνέντευξη, η Λαγκάρντ πιθανόν να δεχθεί καταιγισμό ερωτήσεων για το αβέβαιο πολιτικό μέλλον της Γαλλίας και για το πώς αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει τις αγορές κρατικών ομολόγων. Σε περίπτωση που η νέα κυβέρνηση ακολουθήσει επεκτατική δημοσιονομική πολιτική κόντρα στους κανόνες των Βρυξελλών, τότε το χρέος της Γαλλίας θα έμπαινε σε ένα μη βιώσιμο μονοπάτι και στο χειρότερο σενάριο θα μπορούσε να μεταδώσει κραδασμούς στις υπόλοιπες αγορές του ευρώ. Το χρέος της Γαλλίας επί του ΑΕΠ κυμαίνεται στο 110% και ήδη η χώρα βρίσκεται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος από τις Βρυξέλλες, μαζί με την Ιταλία και πέντε ακόμη χώρες της ΕΕ. Παρότι το χειρότερο σενάριο σχηματισμού ριζοσπαστικής κυβέρνησης με ακραίες θέσεις έχει αποφευχθεί, υπάρχουν έντονες ανησυχίες ότι η νέα κυβέρνηση δεν θα ανταποκριθεί στην αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή. Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Γαλλίας, Βιλερουά ντε Γκαλό, κάλεσε την όποια κυβέρνηση σχηματιστεί να αποφύγει να αυξήσει το έλλειμμα.
Προς το παρόν επικρατεί ηρεμία, με το spread των γαλλικών έναντι των γερμανικών 10ετών να έχει υποχωρήσει από τις 85 στις 65 μονάδες βάσης, παρά τις δηλώσεις του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε να δημιουργήσει νομικό ζήτημα εάν παρέμβει για να συγκρατήσει την άνοδο των γαλλικών αποδόσεων και spreads.
H Λαγκάρντ θα πρέπει να αποφύγει να πει οτιδήποτε θα μπορούσε να κλονίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών ως προς την ετοιμότητα της ΕΚΤ να παρέμβει, σημειώνουν αναλυτές. Την ίδια στιγμή ωστόσο, δεν θα ήθελε να δώσει την εντύπωση ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη να δράσει για να στηρίξει με κάθε τίμημα την γενέτειρά της. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν αναλυτές της ING, η Λαγκάρντ θα αποφύγει να πει κάτι διαφορετικό με βασικό στόχο να κρατήσει υπό έλεγχο τις αγορές την περίοδο του καλοκαιριού.
