Η στεγαστική κρίση πλήττει όλο και περισσότερους Έλληνες, με το αίτημα για προσβάσιμη στέγαση (σε εύλογες τιμές ενοικίασης ή και αγοράς ακινήτων) να φαντάζει πιο επίκαιρο από ποτέ.
Οι τιμές των διαμερισμάτων, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) αυξήθηκαν κατά 10,4% το α΄ τρίμηνο του 2024, σημειώνοντας σωρευτική αύξηση 66,4% κατά την τελευταία 7ετία. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε από τα 586 ευρώ στα 830 ευρώ (μεικτά).
Η κυβέρνηση μετά την επιτυχημένη πορεία του Στεγαστικού προγράμματος «Σπίτι μου» δρομολογεί τη συνέχισή του (εντάσσοντας ένα ευρύτερο πλαίσιο δικαιούχων), ενώ στα σκαριά βρίσκεται και το πρόγραμμα κοινωνικής αντιπαροχής που αναμένεται να εκκινήσει στα τέλη του έτους. Με βελτιωμένα κριτήρια θα «τρέξει» και το πρόγραμμα «Ανακαινίζω- Ενοικιάζω» που αφορά κλειστά ακίνητα, την ίδια στιγμή που η ΠΟΜΙΔΑ ζητά 3ετή απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για τους ιδιοκτήτες τους, προκειμένου να τα διαθέσουν και πάλι στην αγορά.
Στην επιστολή της προς τον Πρωθυπουργό, η ΠΟΜΙΔΑ κάνει λόγο για αναγκαία νομοθετική ρύθμιση και πολλαπλά οφέλη που θα προκύψουν για όλους τους εμπλεκομένους και κυρίως τους νέους που αναζητούν κατοικία, αλλά και τους πυρόπληκτους της Αττικής.
Σε σχέση με τις κενές κατοικίες επισημαίνει ότι η αύξηση του αριθμού κενών κατοικιών οφείλεται κατά κύριο λόγο στην παλαίωση του κτιριακού δυναμικού και στην οικονομική αδυναμία των ιδιοκτητών τους να ανακαινίσουν, λειτουργικά και ενεργειακά, τα διαμερίσματα των προηγουμένων δεκαετιών, ώστε να μπορεί να προσφερθούν αξιοπρεπώς στην αγορά για νέες μισθώσεις κύριας κατοικίας.
Πάντως η Κύπρος που αντιμετωπίζει αντίστοιχο πρόβλημα με τις τιμές ενοικίασης ή αγοράς κατοικίας, αποφάσισε από 1ης Ιουλίου να εφαρμόσει για γενναία δέσμη κινήτρων προς την κατεύθυνση της προσιτής στέγης. Συγκεκριμένα πρόσφερε ειδικό στεγαστικό κίνητρο στους επιχειρηματίες της αγοράς ακινήτων, με αύξηση συντελεστή δόμησης μέχρι 45%.
Πρόθεση του Κυπριακού κράτους ήταν να δημιουργήσει συνθήκες win-win, αφού ο επιχειρηματίας ανάπτυξης γης θα επωφεληθεί από τον επιπλέον συντελεστή (παραγωγή περισσότερων μονάδων, μείωση κόστους με τις οικονομίες κλίμακας), ενώ παράλληλα οι δικαιούχοι προσιτής στέγης θα έχουν την ευκαιρία να αγοράσουν ή να ενοικιάσουν σπίτια σε προσιτές τιμές, σε μια περίοδο που τα ακίνητα σε πολλές περιοχές έχουν καταστεί απρόσιτα.
Οι κυβερνητικές παρεμβάσεις
Οι ανακοινώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη από το βήμα της 88ης ΔΕΘ για το στεγαστικό ζήτημα, αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον.
Μετά την ωρίμανση των διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για συνέχιση με άλλη μορφή του προγράμματος «Σπίτι μου», μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, ο πρωθυπουργός αναμένεται να ανακοινώσει και επίσημα την επανεκκίνησή του με διευρυμένα κριτήρια και στόχευση.
Το νέο «Σπίτι μου 2» θα προβλέπει υψηλότερα ηλικιακά όρια (για δικαιούχους έως 50 ετών), καθώς και διευρυµένα εισοδηµατικά κριτήρια (έως 40.000 ευρώ) ώστε να περιλαµβάνουν περισσότερους δικαιούχους. Ταυτόχρονα, αναµένεται να αρθεί και το σκέλος της παλαιότητας κτιρίων που ήταν µέχρι 15 χρόνια και να διευρυνθεί στα 30 χρόνια, λόγω της αδυναµίας της αγοράς ακινήτων να καλύψει τις ανάγκες.
Ετσι, με συμμετοχή από τον κρατικό προϋπολογισμό ύψους 300 εκατ. ευρώ και 1,7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, θα χρηματοδοτηθεί η συνέχεια του προγράμματος με 20.000 φτηνά δάνεια σε οικογένειες.
Έως το τέλος του έτους θα τρέξει και το πρόγραμμα «Κοινωνική Αντιπαροχή», με σκοπό την παροχή κατοικιών έναντι χαμηλού αντιτίμουαπό τη «δεξαμενή» της αδρανούς ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου. Σχεδιάζεται η ανέγερση περισσότερων από 2.500 κατοικιών οι οποίες θα διατεθούν σε πολίτες έως 39 ετών (με βάση εισοδηματικά και οικογενειακά κριτήρια), με πολύ χαμηλό ενοίκιο και δυνατότητα αγοράς τους μετά από μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο (rent to own).
Αλλαγές θα ανακοινωθούν και στο πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Νοικιάζω», ώστε να ανέβει το ποσό της επιδότησης από τα 4.000 στα 6.000 ευρώ για εργασίες επισκευής σε κλειστά διαμερίσματα, προκειμένου αυτά να μπουν στη συνέχεια στην αγορά προς ενοικίαση.
Το παράδειγμα της Κύπρου
Το πρόγραμμα του Κυπριακού Οργανισμού Ανάπτυξης Γης (ΚΟΑΓ) προκειμένου να παρέχει προσιτή στέγη για αγορά ή ενοικίαση στους δικαιούχους, κινείται σε τρεις άξονες, όπως δήλωσε πρόσφατα η Γενική Διευθύντριά του, Ελένη Συμεωνίδου.
1. Πώληση έτοιμων κατοικιών και διαμερισμάτων, με την κατασκευή και πώληση κατοικιών και διαμερισμάτων στους μέτρια και χαμηλά αμειβόμενους. Στη Λάρνακα βρίσκονται υπό ανέγερση διαμερίσματα, τα οποία αναμένεται να ολοκληρωθούν στις αρχές Φεβρουαρίου 2025, ενώ σχεδιάζονται έργα σε οικόπεδα στις επαρχίες Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας και Πάφου.
2. Διαμερίσματα με προσιτό ενοίκιο, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί σε κάποιον βαθμό από το κράτος ώστε να είναι τουλάχιστον 30% πιο κάτω από το ενοίκιο της αγοράς. Ήδη τον Οκτώβριο-Νοέμβριο ξεκινά η κατασκευή τέτοιων ακινήτων για ενοικίαση στη Λεμεσό.
3. Προσιτές κατοικίες προς πώληση από ιδιώτες, με μορφή «κοινωνικής αντιπαροχής». Το κράτος επιτρέπει στους επαγγελματίες ανάπτυξης γης ή σε ιδιώτες που θα αναπτύξουν τα τεμάχια τους, να επωφεληθούν από επιπρόσθετο συντελεστή δόμησης, με την προϋπόθεση ότι μέρος του επιπρόσθετου που θα πάρουν θα το πουλήσουν σε δικαιούχους που θα υποδείξει ο Κυπριακός Οργανισμός Ανάπτυξης, στην τιμή που θα καθορίσει ο ίδιος.
«Αν κάποιος επιχειρηματίας μπορούσε να κάνει 100 διαμερίσματα σε ένα τεμάχιο, τώρα θα μπορεί να κάνει 145 διαμερίσματα, από τα οποία τα 20 θα πρέπει να τα διαθέσει ως προσιτή στέγη» τόνισε η κα Συμεωνίδου.
