Τις επιχειρηματικές ευκαιρίες που δημιουργούν τα σχέδια απανθρακοποίησης των βαλκανικών χωρών για την ανάπτυξη νέων ενεργειακών υποδομών, αλλά και τις συνέργειες με τα χαρτοφυλάκια σε ΑΠΕ και θερμοηλεκτρική παραγωγή που διαθέτουν στην Ελλάδα, σπεύδουν να αξιοποιήσουν σχεδόν όλοι οι μεγάλοι εγχώριοι ενεργειακοί Όμιλοι, προχωρώντας σε σημαντικές επενδύσεις στις γειτονικές αγορές.
Βασικός πυλώνας αυτών των επενδύσεων αποτελούν αναμφίβολα κινήσεις για την ενίσχυση του «πράσινου» χαρτοφυλακίου τους εκτός συνόρων. Μάλιστα, αυτές οι κινήσεις επικεντρώνονται κατά κύριο λόγο στη Ρουμανία. Ωστόσο, από το κάδρο δεν απουσιάζει και η εμπλοκή ελληνικών εταιρειών στον κλάδο της θερμοηλεκτρικής παραγωγής στα Βαλκάνια – είτε με την ανάληψη υλοποίησης νέων μονάδων, είτε με την κατασκευή και εκμετάλλευση ανάλογων έργων.
Κοινό παρονομαστή σε όλες τις παραπάνω πρωτοβουλίες αποτελεί το υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα των ενεργειακών μιγμάτων των περισσότερων βαλκανικών χωρών, οι οποίες καλύπτουν σημαντικό μέρος των ενεργειακών τους αναγκών «επιστρατεύοντας» γηρασμένες μονάδες άνθρακα, που πρόκειται να αποσυρθούν τα επόμενα χρόνια. Το γεγονός αυτό δημιουργεί την ανάγκη τόσο για καινούρια θερμοηλεκτρική ισχύ, όπως και για μαζική επέλαση των ΑΠΕ.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ηλεκτρισμός: Συμμαχία Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας για ΝΑ Ευρώπη – Σχέδιο για τηλεδιάσκεψη εντός μήνα
Μονάδες αερίου
Όσον αφορά το πρώτο σκέλος, «ατού» των ελληνικών εταιρειών αποτελεί κατ΄ αρχάς η πολύ μεγάλη τεχνογνωσία που διαθέτουν στην ανάπτυξη υποδομών αυτής της κατηγορίας. Ενδεικτική περίπτωση αποτελεί ο Όμιλος ΑΒΑΞ, ο οποίος έχει αναλάβει στη Ρουμανία την κατασκευή του Mass Mintia Power Plant, μίας μονάδας αερίου συνολικής ισχύος 1750 MW, η οποία αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα σε ισχύ ενεργειακά έργα που εκτελούνται αυτή την στιγμή στην Ευρώπη.
Η ενίσχυση όμως της διείσδυσης του φυσικού αερίου στα ενεργειακά μίγματα των γειτονικών χωρών δημιουργεί και συνέργειες με τη δραστηριοποίηση στην εμπορία φυσικού αερίου, στην οποία εγχώριοι «παίκτες» κατέχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Σε αυτό το πλαίσιο, εξηγείται η σύμπραξη της ΔΕΠΑ Εμπορίας με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στην κατασκευή και την εκμετάλλευση μίας μονάδας ισχύος 174 MW στην Αλβανία. Στο πρότζεκτ συμμετέχει επίσης η αλβανική Cener2, με τη ΔΕΠΑ Εμπορίας να είναι επίσης βασικός προμηθευτής της μονάδας σε φυσικό αέριο.
Στη διείσδυση του αερίου στα δυτικά Βαλκάνια ποντάρει και η Metlen (πρώην Mytilineos), η οποία αποτελεί «παίκτη» ευρωπαϊκής εμβέλειας στην εμπορία του καυσίμου. Σε αυτό το πλαίσιο, ωριμάζει στη Βόρεια Μακεδονία την κατασκευή μονάδας συμπαραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας. Η επένδυση αποτελείται από μονάδα ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος 90-105 MW και θερμικής ενέργειας ισχύος 135-150 MW.
Hedging για τις «πράσινες» επενδύσεις
Όσον αφορά τις ΑΠΕ, η «έξοδος» στις βαλκανικές αγορές φαντάζει σχεδόν μονόδρομος για τους μεγάλους εγχώριους ενεργειακούς Ομίλους, με δεδομένα τα φιλόδοξα πλάνα που έχουν καταστρώσει για την εγκατάσταση μεγάλων χαρτοφυλακίων ανανεώσιμων πηγών. Ένας σημαντικός λόγος για αυτό είναι οι φυσικοί περιορισμοί που τίθενται για την εγκατάσταση του συνόλου αυτών των χαρτοφυλακίων στην Ελλάδα.
Τέτοιοι φυσικοί περιορισμοί έχουν να κάνουν με τις διαθέσιμες γεωγραφικές εκτάσεις στην ελληνική επικράτεια για την εγκατάσταση των έργων, όπως και για τον διαθέσιμο ηλεκτρικό «χώρο» για τη σύνδεση των μονάδων στο ηλεκτρικό σύστημα. Επίσης, η επέλαση των ΑΠΕ στη χώρα μας τα προηγούμενα χρόνια, τη στιγμή που όλες οι προβλέψεις δείχνουν πως η ζήτηση δεν πρόκειται να αυξηθεί πάνω από 10% μέχρι το 2030, καθιστούν τις νέες επενδύσεις ευάλωτες σε απώλειες εσόδων – λόγω της «πύκνωσης» τόσο των μηδενικών ή αρνητικών χονδρεμπορικών τιμών, όσο και των περικοπών.
Ωστόσο, εκτός από τα ολοένα και πιο περιορισμένα εγχώρια περιθώρια για «πράσινη» ανάπτυξη, η εγκατάσταση ΑΠΕ εκτός συνόρων μεταφράζεται για τις εταιρείες σε μίας μορφής φυσικό hedging (αντιστάθμιση κινδύνου) για τις σχεδιαζόμενες επενδύσεις τους. Έτσι, με τη διαφοροποίηση των καιρικών συνθηκών και τη λειτουργία σε μία διαφορετική χονδρεμπορική αγορά, για ένα μέρος του «πράσινου» χαρτοφυλακίου τους οι εταιρείες διασφαλίζουν ότι θα είναι λιγότερο ευάλωτες σε τυχόν δυσμενείς μετεωρολογικές παραμέτρους στη χώρα μας, όπως και οποιοδήποτε «κλυδωνισμό» της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
«Βάση» της ΔΕΗ η Ρουμανία
Όπως έχει γράψει το Insider.gr, σε αυτό το πλαίσιο δημοφιλής «πράσινος» προορισμός για τις ελληνικές εταιρείες έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια η Ρουμανία. Κι αυτό γιατί πρόκειται για μία μεγάλη ενεργειακή αγορά, με μεγάλους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης και σημαντική βιομηχανική, διασύνδεση με τη χώρα μας και την κεντρική Ευρώπη, καθώς και εύκολη αδειοδότηση νέων έργων ΑΠΕ.
Η Ρουμανία παίζει κομβικό ρόλο στην «έξοδο» της ΔΕΗ εκτός συνόρων, καθώς με την εξαγορά της PPC Romania, η εταιρεία έχει αποκτήσει μία «μικρή ΔΕΗ» στη χώρα – με παρουσία στη λιανική και τα δίκτυα διανομής, εκτός από τις ΑΠΕ. Όσον αφορά το ανανεώσιμο αποτύπωμα η επιχείρηση δεν περιορίζεται στην οργανική ανάπτυξη του χαρτοφυλακίου της ρουμανικής θυγατρικής της στη Ρουμανία -το οποίο περιλαμβάνει έργα 5.000 MW σε πορεία υλοποίησης, μαζί με τις εν λειτουργία μονάδες- αλλά προχωρά παράλληλα σε σημαντικές εξαγορές.
Τελευταίο τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η εξαγορά του χαρτοφυλακίου ΑΠΕ στη Ρουμανία από την Macquarie Asset Management, στο οποίο συγκαταλέγονται έργα συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 629MW σε λειτουργία (με ένα τεράστιο χερσαίο αιολικό πάρκο 600 MW) και περίπου 145 MW υπό ανάπτυξη. Την ίδια στιγμή, πάντως, στο στόχαστρο της ΔΕΗ για «πράσινες» επενδύσεις δεν βρίσκεται μόνο το Βουκουρέστι, όπως δείχνει το deal με τη Metlen για 90 φωτοβολταϊκά συνολικής ισχύος έως 2 GW σε Ιταλία, Κροατία και Βουλγαρία, εκτός από το Βουκουρέστι.
Καθετοποίηση της Metlen
Το παραπάνω deal δείχνει πως τα Βαλκάνια δίνουν το «παρών» στη δραστηριοποίηση της Metlen εκτός συνόρων – σε 40 κράτη κυρίως μέσω της M Renewables και του αυτοχρηματοδοτούμενου μοντέλου που έχει ακολουθήσει η εταιρεία στον κλάδο των ΑΠΕ, δηλαδή το Asset Rotation Plan (εναλλαγή περιουσιακών στοιχείων). Παράλληλα, βαλκανικές αγορές δίνουν επίσης το «παρών» στις έξι χώρες στην περιοχή όπου η Metlen επιδιώκει τον ρόλο καθετοποιημένης εταιρείας παροχής ενέργειας και λύσεων.
Στόχος της Metlen είναι να επεκταθεί εκτός συνόρων ως καθετοποιημένη εταιρεία παροχής ενέργειας και λύσεων σε τελικούς πελάτες – όχι κατά ανάγκην σε νοικοκυριά, αλλά σε εμπορικούς, επαγγελματικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές. Δεύτερη «βάση» για τη δραστηριοποίηση στην ευρύτερη περιοχή (μετά την Ελλάδα), με ένα μοντέλο integrated utility, αποτελεί η Ιταλία.
Στις υπόλοιπες 5 αγορές περιλαμβάνονται η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Κροατία, η Ουγγαρία και η Αυστρία. Πρόκειται για χώρες στις οποίες η Metlen έχει παρουσία, μέσω της M Renewables και μέσω του trading φυσικού αερίου. Επομένως διαθέτει τοπικά γραφεία, ενώ παράλληλα οι εν λόγω αγορές είναι συνδεδεμένες με την Ελλάδα και σε επίπεδο φυσικής διασύνδεσης αλλά και σε επίπεδο τιμών.
Οι υπόλοιποι παίκτες
Την ίδια στιγμή, μετά την Κύπρο, τη Ρουμανία επέλεξε η Helleniq Energy για τις πρώτες «πράσινες» επενδύσεις εκτός συνόρων. Το πρώτο deal στη Ρουμανία αφορά καταρχήν συμφωνία με developer για την ανάπτυξη χαρτοφυλακίου φωτοβολταϊκών πάρκων συνολικής ισχύος έως 600 MW στη Ρουμανία. Η δεύτερη συμφωνία «κλείδωσε» με τη Metlen, για την κατασκευή και απόκτηση (με την επίτευξη εμπορικής λειτουργίας) 4 φωτοβολταϊκών πάρκων 211 MW.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα Βαλκάνια αποτελούν μία από τις αγορές όπου η Helleniq Energy εξετάζει για τη γεωγραφική επέκταση στην εμπορία καυσίμων. Επίσης, ένα deal στο Βουκουρέστι αποτελεί επίσης την πρώτη κίνηση της Motor Oil στην ανάπτυξη ΑΠΕ εκτός συνόρων. Ο ενεργειακός Όμιλος απέκτησε δύο φωτοβολταϊκά ισχύος 86 MW (με μπαταρίες χωρητικότητας 18 MWh), μέσω κοινοπραξίας με Premier Energy.
