Ελάχιστες πληροφορίες έχουν προκύψει έως και αυτή τη στιγμή σχετικά με το τι διημείφθη στη χθεσινή πολύωρη σύσκεψη στη Λευκωσία για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου, καθώς Αθήνα και Λευκωσία επιδιώκουν να κρατήσουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας τα θέματα που έπεσαν στο τραπέζι και τις λύσεις που συζητήθηκαν, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την υλοποίηση του έργου.
Σε συνδυασμό με τις λακωνικές δηλώσεις που έγιναν στο τέλος της πολύωρης σύσκεψης -και οι οποίες όλες συνέκλιναν στο ότι η συζήτηση ήταν εποικοδομητική- το γενικό «σιωπητήριο» καταδεικνύει ότι αν μη τι άλλο υπάρχει μία κοινή βάση διαπραγμάτευσης ανάμεσα στις δύο πλευρές. Ωστόσο, φαίνεται πως χρειάζεται να διανυθεί σημαντική απόσταση ακόμη για να επέλθει συμφωνία, με συνέπεια Αθήνα και Λευκωσία να θέλουν να αποφύγουν ένα μπαράζ δημοσιευμάτων στις δύο χώρες, το οποίο θα δυναμίτιζε το κλίμα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, από την κυπριακή πλευρά βασικό επίδικο της χθεσινής συνάντησης ήταν να υπάρξουν περισσότερες διασαφήσεις αναφορικά με βασικές οικονομικές και νομικές πτυχές του έργου. Οι διασαφήσεις αυτές αφορούν την επικαιροποιημένη μελέτη κόστους οφέλους που πραγματοποίησε η εταιρεία Exergia και το ΕΜΠ.
Υπενθυμίζεται ότι o Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος συμμετείχε στο μεγαλύτερο μέρος της σύσκεψης, χαρακτήρισε πολύ καλή επιλογή την απόφαση να γίνει εκ του σύνεγγυς συζήτηση για το έργο. Επίσης, οι υπουργοί Ενέργειας των δύο χωρών, Γιώργος Παπαναστασίου και Θόδωρος Σκυλακάκης, δήλωσαν πως η συζήτηση θα συνεχιστεί - «προφανώς και σε πολιτικό επίπεδο», όπως ανέφερε ο κ. Σκυλακάκης.
Διαφορετικές αφετηρίες
Δημοσιεύματα από την Κύπρο φέρουν τη Nexans, κατασκευάστρια του έργου, να έχει δώσει άτυπη παράταση μέχρι τις 19 Σεπτεμβρίου για την επίτευξη συμφωνίας ανάμεσα στην Αθήνα και την Κύπρο. Η κοινή διαπίστωση για την ανάγκη περαιτέρω διαβουλεύσεων σημαίνει ότι στη χθεσινή σύσκεψη αποφεύχθηκαν προς ώρας τα χειρότερα – δηλαδή να διαπιστωθεί αγεφύρωτο χάσμα, με συνέπεια να μπει επ΄ αόριστον στον «πάγο» η υλοποίηση της διασύνδεσης.
Από την άλλη πλευρά, όμως, η συνέχιση των διαβουλεύσεων περισσότερο υποδηλώνει πως υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία για να βρεθεί χρυσή τομή στην πορεία, χωρίς σε καμία περίπτωση να προεξοφλεί πως θα υπάρξει όντως «λευκός καπνός».
Εξάλλου, οι έως τώρα διαπραγματεύσεις δείχνουν πως Αθήνα και Λευκωσία προσεγγίζουν το θέμα από διαφορετικές αφετηρίες, θέτοντας διαφορετικές προϋποθέσεις για να δεσμευθούν στη συνέχιση της υλοποίησης της διασύνδεσης. Από την πλευρά της Αθήνας, το ζητούμενο είναι να διασφαλιστεί πως το έργο θα είναι οικονομικά βιώσιμο και στο στάδιο κατασκευής του – με την ανάκτηση εσόδου και στην Κύπρο πριν από την έναρξη λειτουργίας.
Στον αντίποδα, εκτός από μία καλύτερη οικονομική και νομική «ακτινογραφία» του έργου, η Λευκωσία επιδιώκει να υπάρξουν εξαρχής περαιτέρω διασφαλίσεις και για το γεωπολιτικό ρίσκο, ώστε να συναινέσει και στο θέμα της ανάκτησης εσόδου. Κι αυτό γιατί στόχος της είναι, σε περίπτωση μακρόχρονης καθυστέρησης ή ματαίωσης του πρότζεκτ εξαιτίας αντιδράσεων της Τουρκίας, να έχει αποκλεισθεί εκ των προτέρων πως δεν θα επιβαρυνθούν οι Κύπριοι καταναλωτές για ένα έργο που δεν θα είναι πλέον βέβαιο αν και πότε θα λειτουργήσει.
Ανοικτά τα τεχνικά ζητήματα
Οι δηλώσεις μετά το τέλος της σύσκεψης, στις οποίες δεν έγινε καμία αναφορά σε συγκεκριμένες επιμέρους συγκλίσεις, δείχνουν πως η Αθήνα δεν κατάφερε να αποσπάσει το «ναι» της Λευκωσίας στο ζήτημα της ανάκτησης εσόδου και στην Κύπρο για τη διασύνδεση, κατά την κατασκευαστική περίοδο. Επομένως, τα τεχνικά ζητήματα παραμένουν ανοικτά, παρά το γεγονός ότι επιδίωξη της ελληνικής κυβέρνησης ήταν αυτά να κλείσουν άμεσα, για να ξεμπλοκάρει η κατασκευή του καλωδίου.
Στον αντίποδα, με βάση ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες η Κύπρος φέρεται να έβαλε στο τραπέζι την ανάγκη για περισσότερες διασφαλίσεις ως προς τα οφέλη για τους Κύπριους καταναλωτές – ξεκινώντας κατ΄ αρχάς από το οικονομικό σκέλος του έργου. Έτσι, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, έθεσε ζήτημα αύξησης της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης από τα 657 εκατομμύρια ευρώ, που είναι τώρα.
Το επιχείρημα της Λευκωσίας είναι πως ο προϋπολογισμός της διασύνδεσης έχει πλέον αυξηθεί, συγκριτικά με το εκτιμώμενο κόστος όταν η Κομισιόν ενέκρινε την επιχορήγηση. Τότε, το απαιτούμενο μπάτζετ έφτανε στα 1,4 δισ. ευρώ, το οποίο τώρα έχει αναθεωρηθεί στα 1,9 δισ. ευρώ.
Όσον αφορά το ζήτημα του γεωπολιτικού ρίσκου, και πάλι σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, από την πλευρά της Αθήνας έχει υπάρξει μία συμβιβαστική πρόταση που θα μπορούσε να κατασιγάσει τις ανησυχίες της κυπριακής κυβέρνησης. Πιο συγκεκριμένα, η Ελλάδα φέρεται να έχει δηλώσει διατεθειμένη να αναλάβει το πλήρες κόστος του έργου, στην περίπτωση που αυτό ανασταλεί με παρέμβαση της Τουρκίας στη θαλάσσια ζώνη που υποτίθεται ότι περιλαμβάνεται στο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Αν η πόντιση ολοκληρωθεί έως αυτή τη ζώνη χωρίς προβλήματα, τότε θα «ενεργοποιηθεί» εκ νέου ο επιμερισμός του γεωπολιτικού ρίσκου σε Ελλάδα και Κύπρο, κατ΄ αναλογία με τον επιμερισμό ανάκτησης εσόδου στις δύο χώρες.
