Την επιστροφή των επιβατών στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς του ΟΑΣΑ (ΟΣΥ – Λεωφορεία, ΣΤΑΣΥ – Μετρό, Ηλεκτρικός, Τραμ) καταδεικνύουν τα στοιχεία που καταγράφονται τόσο στην οικονομική κατάσταση του ΟΑΣΑ για το 2023, όσο και στην τριμηνιαία αναφορά του Υπερταμείου (β’ τρίμηνο – 6μηνο 2024) για τις θυγατρικές του, μέρος των οποίων είναι και οι αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας.
Ωστόσο, όπως προκύπτει από τα οικονομικά πεπραγμένα του 2023, τα οποία και «φιλοδοξούν» να αλλάξουν στον Οργανισμό και στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, αφενός μειώθηκαν τα δρομολόγια πέρυσι, αφετέρου, ο ΟΑΣΑ εμφάνισε ζημίες σχεδόν 30 εκατ. ευρώ, με την «τρύπα» αυτή να μην είναι και αμελητέα.
Βέβαια, έχουν έκτοτε γίνει σημαντικές κινήσεις ενίσχυσης και αναβάθμισης, κυρίως ως προς την ανανέωση του στόλου λεωφορείων (με νέα και «πράσινα» οχήματα), πλην όμως, μένει να φανεί πώς και πόσο θα επηρεαστούν τα –επιδοτούμενα και από το δημόσιο– έσοδα του ΟΑΣΑ.
Η εικόνα στο 6μηνο 2024
Ξεκινώντας από τα πιο «φρέσκα» επίσημα στοιχεία, όπως αναφέρεται στην έκθεση – αναφορά του Υπερταμείου «συγκριτικά με το πρώτο εξάμηνο του 2023, το επιβατικό έργο στο 2024, παρέμεινε σταθερό σε λεωφορεία / τρόλεϊ και ελαφρά μειωμένο -3,4% σε μετρό και τραμ, κυρίως λόγω της αλλαγής του τρόπου υπολογισμού του έργου από τις αρχές του 2024, αλλά και των έργων στο Ελληνικό που επηρεάζουν το Τραμ. Στο τραμ, το πρώτο εξάμηνο παρουσιάζει συνολικά πτώση -27% κυρίως λόγω της προγραμματισμένης αύξησης της συχνότητας από 9 σε 12 λεπτά τον 2ο 2004, καθώς και από τη διακοπή των δρομολογίων μετά το Καλαμάκι, λόγω των έργων στο Ελληνικό.
Παράλληλα, η επιβατική κίνηση όπως καταγράφεται από τις επικυρώσεις, μετά από σημαντική αύξηση το 2023 κατά 120% σε σχέση με το 2022, η τάση συνεχίζεται και το 2024, με το πρώτο εξάμηνο να παρουσιάζει αντίστοιχη αύξηση κατά 8,7% σε σχέση με το 2023. Σημαντική είναι και η αύξηση των ελέγχων εισιτηρίων το ίδιο διάστημα κατά 85,3% στη ΣΤΑΣΥ και 12,2% στην ΟΣΥ, λόγω προσλήψεων ελεγκτών εισιτηρίων από τη ΔΥΠΑ στη ΣΤΑΣΥ, καθώς και η αντίστοιχη αύξηση των επιβληθέντων προστίμων κατά 85,1% για τη ΣΤΑΣΥ και 28,4% για την ΟΣΥ».
Οι έλεγχοι για την εισιτηριοδιαφυγή
Σχετικά με τους ελέγχους, προ ημερών μόλις το υπουργείο, δια του αρμόδιου για τις Μεταφορές υφυπουργού, Βασίλη Οικονόμου, ανακοίνωνε ότι «η εντατικοποίηση των ελέγχων και η καμπάνια, υπέρ της Δημόσιας Συγκοινωνίας και των μέσων σταθερής τροχιάς αρχίζει και αποδίδει καρπούς.
Συγκεκριμένα, τον Σεπτέμβριο του 2024 καταγράφηκε 15% αύξηση των εσόδων της εταιρείας, φτάνοντας τα 14,2 εκατομμύρια ευρώ, σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο του 2023, που ήταν 12,3 εκατομμύρια. Αυτό οφείλεται στην εντατικοποίηση των ελέγχων όπου, τον Σεπτέμβριο του 2024, είχαμε 488.904 ελέγχους, αυξημένους κατά 32% σε σχέση με τους αντίστοιχους του Σεπτεμβρίου του 2023.
Η αντιμετώπιση της εισιτηριοδιαφυγής παραμένει προτεραιότητα, καθώς πρόκειται για ένα ζήτημα που πλήττει πρώτα απ’ όλα τα μέσα της Δημόσιας Συγκοινωνίας και για αυτό το λόγο η προσπάθεια μας θα είναι πιο εντατική και πιο σταθερή. Ήδη, οι προσπάθειές μας φέρνουν καρπούς και αναμένονται εισπράξεις προστίμων ύψους άνω των 2,4 εκατομμυρίων ευρώ για το 2024, οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν για την περαιτέρω ανάπτυξη του μετρό».
Περισσότεροι επιβάτες, λιγότερα δρομολόγια και ζημίες το 2023
Όσον αφορά στο 2023, βάσει όσων αναφέρονται στην οικονομική έκθεση του ΟΑΣΑ, η εικόνα ήταν κάπως… περίεργη, πλην όμως ζημιογόνα.
Κατ’ αρχάς, το 2023 καταγράφηκαν συνολικά 451,34 εκατομμύρια επιβιβάσεις (215,12 εκατ. στις οδικές συγκοινωνίες και 236,22 εκατ. σε Μετρό και Τραμ), όταν το 2022 οι συνολικές επικυρώσεις ανήλθαν σε 414,25 εκατ. (στα οδικά μέσα 211,47 εκατ. και τα σταθερής τροχιάς 202,78 εκατ.), ήτοι, έχουμε μια άνοδο λίγο κάτω του 10%. Παρά την αύξηση των επιβιβάσεων, μειώθηκαν τα δρομολόγια. Όπως προκύπτει από την οικονομική έκθεση του ΟΑΣΑ για το 2023, τα εκτελεσθέντα δρομολόγια ΟΣΥ-ΚΤΕΛ ήταν 4,89 εκατ. και της ΣΤΑΣΥ 525.939, ενώ το 2022 ήταν αντίστοιχα σε ΟΣΥ-ΚΤΕΛ στα 5,17 εκατ. και σε ΣΤΑΣΥ 526.930. Να σημειωθεί ότι το 2023 είχαμε και την λειτουργία της επέκτασης της Γραμμής 3 προς Πειραιάς.
Σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις του ΟΑΣΑ, ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε στα 243,91 εκατ. ευρώ έναντι 217,26 εκατ. ευρώ το 2022. Όμως, το EBITDA ήταν αρνητικό κατά 29,27 εκατ. ευρώ από θετικό 6,52 εκατ. ευρώ το 2022. Ο όμιλος κατέγραψε ζημιές προ φόρων ύψους 29,6 εκατ. και μετά φόρων 30,5 εκατ., έναντι κερδών 4,42 εκατ. και 3,31 εκατ. ευρώ αντίστοιχα το 2022. Ενδεχομένως, τα λειτουργικά και ενεργειακά κόστη, τα προβλήματα με την εισιτηριοδιαφυγή (χαμηλή στο Μετρό, σχεδόν 15% στα λεωφορεία), το leasing οχημάτων και οι συμβάσεις με τα ΚΤΕΛ να επιβάρυναν τα μεγέθη του ΟΑΣΑ, που επιπρόσθετα είχε και αρνητικές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες κατά 18 εκατ. ευρώ και ταμειακά διαθέσιμα 85,4 εκατ. ευρώ.
Η προσπάθεια αναβάθμισης
Επιστρέφοντας στις καταστάσεις του Υπερταμείου, σε σχέση με τα σημαντικά έργα στον Όμιλο Συγκοινωνιών Αθηνών, και ειδικότερα για τη Γραμμή 1 του Μετρό είναι σε εξέλιξη σύμβαση για την ανάταξη 14 συρμών 8ης, παραλαβής (1983-1985) και επέκταση του ωφέλιμου χρόνου λειτουργίας τους κατά 25 έτη, καθώς και έργα λειτουργικής αποκατάστασης της σιδηροδρομικής υποδομής στο τμήμα Φάληρο – Πειραιάς. Υπεγράφη επίσης το έργο για την παραγωγή / ανάκτηση ενέργειας από την πέδηση (επιβράδυνση) των συρμών, το οποίο αναμένεται να παράγει 4.500 MWh ετησίως, που αντιστοιχεί στο 12,5% της κατανάλωσης της Γραμμής 1. Σε εξέλιξη βρίσκεται το έργο τοποθέτησης εξοπλισμού για την παροχή σήματος κινητής τηλεφωνίας και δεδομένων στους επιβάτες, τόσο στους σταθμούς όσο και στις σήραγγες όλων των Γραμμών Μετρό, με την πρώτη πιλοτική εφαρμογή σε 5 σταθμούς της Γραμμής 2 να ξεκινάει σταδιακά από τον σταθμό του Αγίου Δημητρίου.
Επιπρόσθετα, προστέθηκαν στο στόλο των Συγκοινωνιών Αθηνών μετά από διαγωνισμό του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών 140 ηλεκτρικά λεωφορεία, ιδιοκτησίας ΟΑΣΑ, τα οποία παραχωρήθηκαν στην ΟΣΥ Α.Ε.. Σε αυτά περιλαμβάνονται ανανέωση του μέσω χρηματοδοτικής μίσθωσης και η ενίσχυση των περιαστικών λεωφορειακών γραμμών, με ολοκλήρωση τόσο του νέου διαγωνισμού μίσθωσης 300 νέων οχημάτων (100 εκ των οποίων ηλεκτρικά), όσο και του διεθνούς διαγωνισμού για δυο ομάδες γραμμών (Ανατολική και Δυτική Αττική, συνολικά 63 γραμμές για 8 έτη) με 211 καινούργια λεωφορεία.
Τέλος, σε λειτουργία βρίσκεται το σύστημα που επιτρέπει τη χρήση και τραπεζικών καρτών και κινητών συσκευών ως κόμιστρα στις λεωφορειακές γραμμές που εξυπηρετούν το Αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος. Η αναβάθμιση θα έχει πολλαπλά οφέλη για το επιβατικό κοινό και θα περιλαμβάνει υλοποίηση MaaS - Mobility as a Service και Account-based ticketing, δίνοντας μεταξύ άλλων τη δυνατότητα διασύνδεσης και συνδυαστικών πωλήσεων προϊόντων κομίστρου, με υπηρεσίες τρίτων μερών όπως ταξί, ενοικιαζόμενα ηλεκτρικά ποδήλατα, αεροπορικές και ακτοπλοϊκές εταιρείες, κ.α. Το σύστημα θα λειτουργήσει στις υπόλοιπες λεωφορειακές γραμμές, στο μετρό και το τραμ έως το τέλος του έτους.
Ο Όμιλος Συγκοινωνιών Αθηνών, με την υποστήριξη του Υπερταμείου συνεχίζει επίσης την εκπόνηση δράσεων για τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των ΑμεΑ: Ολοκληρωμένες δράσεις περιλαμβάνουν την εγκατάσταση προεξοχών σε 156 στάσεις λεωφορείων, αξιολόγηση προσβασιμότητας και αναγνώριση βελτιώσεων σε σταθμούς μετρό με ολοκλήρωση πιλοτικού προγράμματος στον σταθμό Μοναστηράκι (σήμανση, ευκολίες ΑμεΑ σε ανελκυστήρες, κ.α.) που θα επεκταθεί και στο σταθμό Καλλιθέα κ.α.
