Στους στόχους αλλά και τις προκλήσεις που προκύπτουν από το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2025-2028 που παρουσίασε προ ημερών ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης και ο Υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς και «αποσκοπεί στη διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης», αναφέρεται η τελευταία έκθεση της Eurobank «7 Ημέρες Οικονομία».
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurobank, η ελληνική οικονομία αναμένεται να εμφανίσει θετικούς ρυθμούς μεγέθυνσης, μείωση της ανεργίας αλλά και σημαντική αποκλιμάκωση του πληθωρισμού συμβάλλοντας στην ευθυγράμμιση με τον στόχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Με βάση τα παραπάνω και μετά την διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το μέγεθος της αύξησης των πρωτογενών δαπανών, ο Πίνακας 2 παρακάτω από το ΜΠΔΣ 2025-2028 καθορίζει τους στόχους που πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα για τον έλεγχο του ρυθμού αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών από το 2024 έως το 2028. Η αύξηση των δαπανών απαιτείται να είναι ίση η μικρότερη από τους ετήσιους στόχους της περιόδου 2024-2028 ώστε να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα του χρέους και να τηρούνται οι κανόνες του νέου δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ.
Η δημοσιονομική πολιτική της Ελλάδας για την περίοδο 2025-2028 επικεντρώνεται στη διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας, στη σταδιακή μείωση του δημόσιου χρέους και στην τήρηση των κανόνων του νέου δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ. Παράλληλα, εφαρμόζονται μέτρα για την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος, την ενίσχυση της απασχόλησης και την αντιμετώπιση των δημογραφικών και στεγαστικών προκλήσεων, εντός των ορίων που θέτει το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ.
Σύμφωνα με το Προσχέδιο Προϋπολογισμού 2025, η στρατηγική δανεισμού για το 2025 θα είναι περιορισμένη, με έμφαση στη μείωση του κόστους δανεισμού και την ενίσχυση της αξιοπιστίας της χώρας στις διεθνείς αγορές.
Οι δεσμεύσεις της Ελλάδας για την περίοδο 2025 - 2028
- Ετήσιοι Ρυθμοί Αύξησης: Οι ετήσιοι ρυθμοί αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών εκτιμώνται σε 2,6% για το 2024 και αναμένονται σε 3,7%, 3,6%, 3,1% και 3,0% για το 2026, το 2027 και το 2028. Το συγκεκριμένο μονοπάτι αύξησης των πρωτογενών δαπανών αποσκοπεί στο να διασφαλιστεί ότι αυτές δεν θα υπερβούν δυνητικό ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ της χώρας, υποστηρίζοντας μια συνετή δημοσιονομική πορεία. Να σημειωθεί ότι στα πλαίσια του νέου δημοσιονομικού πλαισίου δεν είναι δυνατή η υπέρβαση των παραπάνω στόχων στην περίπτωση που ο διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος το επιτρέπει. Για παράδειγμα, επίτευξη σημαντικά υψηλότερου πρωτογενούς πλεονάσματος (σε σχέση με τον αντίστοιχο ετήσιο στόχο) δεν θα οδηγήσει στην χρήση των εν λόγω κεφαλαίων για μέτρα κοινωνικής στήριξης ή άλλα ανάλογα μέτρα. Τα εν λόγω κεφάλαια θα χρησιμοποιηθούν για την δημιουργία αποθεματικού που με τη σειρά του θα χρησιμοποιηθεί σε χρονιές που το πραγματικό πρωτογενές αποτέλεσμα υστερεί έναντι του ετήσιου στόχου.
- Σωρευτικός Έλεγχος Αύξησης: Μέχρι το 2028, η συνολική σωρευτική αύξηση των δαπανών περιορίζεται στο 17,1%. Σύμφωνα με την ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η εν λόγω σωρευτική αύξηση των δαπανών αποτρέπει την υπερβολική αύξηση του χρέος υπονομεύοντας τη δημοσιονομική σταθερότητα.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών Πίνακα 2, η μέση ετήσια αύξηση των καθαρών δαπανών της γενικής κυβέρνησης (ΓΚ) εκτιμάται σε περίπου 3,6 δισ. για το 2025, ή 3,6% (< από το όριο 3,7% του Πίνακα 2 παραπάνω)περίπου αν λάβουμε υπόψιν ότι οι καθαρές πρωτογενείς δαπάνες ανέρχονται σε περίπου 100 δισ. ευρώ.
Η τυπική αύξηση δαπανών ΓΚ για το 2025 (και για τα επόμενα έτη) υπολογίζεται ως εξής:
- Περίπου 1 δισ. ευρώ αφορά την αύξηση λειτουργικών εξόδων της ΓΚ λόγω πληθωρισμού και άλλων υποχρεώσεων (π.χ. έξοδα ηλεκτρισμού, ενοικίασης, καυσίμων, συντήρησης, διεθνών συμφωνιών, φαρμακευτικών και νοσοκομειακών υλικών) για το 2025 (το ποσό αναμένεται να παραμείνει σταθερό ανά έτος για την περίοδο 2026-2028).
- Άλλο 1 δισ. αφορά την αύξηση των συνταξιοδοτικών δαπανών για το 2025 (ειδικά για το 2026 το συγκεκριμένο ποσό αναμένεται στο 1,4δισεκ. και περίπου στο 1 δισ. ευρώ ανά έτος για την περίοδο 2027-2028 ).
- Οι δαπάνες για στρατιωτικό εξοπλισμό αναμένονται στα 900 εκατ. ευρώ το 2025 (και 500 εκατ. ευρώ το 2026, 200 εκατ. ευρώ το 2027, και 200 εκατ. ευρώ το 2028).
- Με βάση τα παραπάνω, για το 2025 περίπου 800 εκατ. ετησίως (=3,6-1,0-1,0-0,9) αναμένονται να διατεθούν κυρίως σε μέτρα κοινωνικής πολιτικής, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα και ένα ισχυρό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα (σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών τα εν λόγω μέτρα στήριξης της οικονομίας ανέρχονται σε περίπου 1 δισ. κατ’ έτος για την περίοδο 2026-2028.)
Συνοπτικά τα μέτρα:
Οι πιθανοί κίνδυνοι που επισημαίνει η Eurobank
Οι παρακάτω παράγοντες ενδέχεται να αποτελέσουν πιθανούς κινδύνους για την ελληνική οικονομία μεσοπρόθεσμα, όπως παρουσιάστηκε και στην προσομοίωση Monte Carlo για το δημόσιο χρέος παραπάνω:
1. Η παράταση ή/και κλιμάκωση των συγκρούσεων στην ευρύτερη περιοχή: Η συνέχιση ή επιδείνωση του πολέμου στην Ουκρανία και/ή στη Μέση Ανατολή μπορεί να προκαλέσει νέο ενεργειακό σοκ προσφοράς και να αυξήσει την αβεβαιότητα στις αγορές.
2. Η καθυστέρηση στη μείωση επιτοκίων: Η μη έγκαιρη μείωση των επιτοκίων μπορεί να επιβαρύνει τον ρυθμό ανάπτυξης.
3. Οι αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας: Νέες αυξήσεις στις τιμές βασικών αγαθών ενδέχεται να επιδεινώσουν το κόστος ζωής και να επηρεάσουν αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη.
4. Οι πιθανές καθυστερήσεις στην εφαρμογή του ΤΑΑ και των μεταρρυθμίσεων: Καθυστερήσεις στην υλοποίηση των έργων του ΤΑΑ καθώς και των εθνικών μεταρρυθμίσεων θα προκαλέσουν αποκλίσεις από τους στόχους που έχουν τεθεί στο ΜΠΔΣ 2025-2028 ενώ παράλληλα δεν θα επιτρέψουν την περαιτέρω βελτίωση της ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
5. Τα πολιτικά ή / και διοικητικά εμπόδια: Καθυστερήσεις στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, λόγω πολιτικών ή διοικητικών εμποδίων, ενδέχεται να επιβαρύνουν την αποτελεσματική υλοποίηση των προγραμματισμένων έργων και δράσεων.
6. Οι εξωτερικές ανισορροπίες: Η διατήρηση ανισορροπιών στον εξωτερικό τομέα της οικονομίας μπορεί να αυξήσει την ευαισθησία σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς.
7. Οι κλιματικοί κίνδυνοι: Η ενίσχυση των κλιματικών κινδύνων και των φυσικών καταστροφών ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά την παραγωγικότητα και τις υποδομές.
Τέλος, η επίτευξη ρυθμών ανάπτυξης υψηλότερων από τις προβλέψεις του ΜΠΔΣ 2025-2028, ιδιαί-
τερα κατά την περίοδο 2026-2028, θα μπορούσε να διευρύνει τα περιθώρια για πρόσθετες δράσεις
ενίσχυσης των επενδύσεων και γενικότερα στήριξης της οικονομίας.
