Ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική θα προσδώσουν οι επενδύσεις για την «πράσινη» μετάβαση και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2030, όπως δείχνει το επικαιροποιημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το οποίο κατατέθηκε χθες στη Βουλή. Μάλιστα, σύμφωνα με το ΕΣΕΚ, η ενεργειακή μετάβαση θα αποτελέσει εφαλτήριο ώστε να αλλάξει σημαντική η εγχώρια παραγωγική βάση.
«Οι επενδύσεις για την εκπλήρωση καθαρών μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αναμένεται να αλλάξουν το οικονομικό μοντέλο της Ελλάδας από οικονομία εντάσεως λειτουργικών δαπανών σε οικονομία εντάσεως κεφαλαιουχικών δαπανών», επισημαίνεται χαρακτηριστικά.
Υπενθυμίζεται ότι για την επίτευξη της κλιματικά ουδέτερης οικονομίας θα κινητοποιηθούν ιδιωτικά και δημόσια κεφάλαια συνολικού ύψους 435 δισ. ευρώ, επιμερισμένα σε 95,9 δισ. για την περίοδο 2025-2030 και σε 340,46 δισ. το διάστημα 2031-2050. Όπως είχε αναφέρει πριν από λίγες ημέρες στην παρουσίαση του Εθνικού Σχεδίου η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, και παρατίθεται στο κείμενο, οι εγχώρια υποστηριζόμενες επενδύσεις του ΕΣΕΚ καθώς και οι λειτουργικές επιδράσεις τους στην οικονομία θα συνεισφέρουν σε όρους ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας 6 δισ. ευρώ, σε ετήσια βάση καθ’ όλη την περίοδο 2025-50.
Ωφελημένες οι κατασκευές
Από τα 6 δισ. ευρώ ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, περίπου 2,4 δισ. οφείλονται στις άμεσες οικονομικές δραστηριότητες (direct effect) και περίπου 3,6 δισ. € στις αλληλεπιδράσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας και την προκαλούμενη συνεισφορά (indirect and induced effects). Από τους κλάδους που θα ωφεληθούν, τα πρωτεία έχουν οι κατασκευές.
Σε όρους Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (σε σχέση με το έτος βάσης 2023) ο συγκεκριμένος τομέας θα γνωρίζει αύξηση κατά 16 δισ. ευρώ από τις εγχώρια υποστηριζόμενες επενδυτικές δαπάνες του ΕΣΕΚ. Θα ακολουθήσει ο κλάδος των οχημάτων, με 15 δισ., και του ηλεκτρομηχανικού εξοπλισμού με 9 δισ.
Σημαντικό θα είναι το αποτύπωμα και στις επαγγελματικές υπηρεσίες με 6,5 δισ. (π.χ. υπηρεσίες μηχανικών και τεχνικών), όπως και την παραγωγή μεταλλικών προϊόντων.
Οι θέσεις εργασίας
«Παράλληλα, οι εγχώριες επενδύσεις και οι λειτουργικές επιδράσεις λόγω της ενεργειακής μετάβασης αποτυπώνονται και στην απασχόληση, καθώς εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν περίπου 210.000 θέσεις εργασίας σε ετήσια βάση οι οποίες διατηρούνται καθ’ όλη την περίοδο 2025-50, μια αύξηση της τάξεως του 5% σε σχέση με το σύνολο του εργατικού δυναμικού», τονίζεται στο Εθνικό Σχέδιο.
Πιο συγκεκριμένα, η κινητοποίηση υψηλών επενδυτικών κεφαλαίων για 25 χρόνια και το γεγονός ότι οι θέσεις απασχόλησης δημιουργούνται σε κλάδους εντάσεως εργασίας, όπως οι κατασκευές, οδηγούν σε αύξηση της απασχόλησης. Περίπου 116.000 θέσεις εργασίας οφείλονται άμεσα στις επενδύσεις και λειτουργία των έργων (direct effect) και περίπου 94.000 θέσεις εργασίας στις αλληλεπιδράσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας και την προκαλούμενη συνεισφορά (indirect and induced effects).
«Είναι φανερό πως η πράσινη μετάβαση θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας σε αναδυόμενες οικονομικές δραστηριότητες τα επόμενα έτη, οι οποίες θα λειτουργήσουν ως αντιστάθμισμα για θέσεις εργασίας που θα χαθούν σε συγκεκριμένους κλάδους, όπως των ορυκτών καυσίμων», τονίζεται.
Οι κίνδυνοι
Η μετάβαση σε οικονομία μηδενικών εκπομπών θα επιφέρει εξοικονόμηση λειτουργικού κόστους, όπως για παράδειγμα στο κόστος καυσίμων για θέρμανση λόγω της βελτιωμένης μόνωσης στα κτίρια και της χρήσης αποδοτικότερων τεχνολογιών θέρμανσης. Ωστόσο, σύμφωνα με το ΕΣΕΚ, η αναντιστοιχία μεταξύ του χρόνου της υλοποίησης των επενδύσεων σε σχέση με το όφελος από αυτές (λόγω του μετατοπισμένου στον χρόνο οφέλους ορισμένων δράσεων), η αβεβαιότητα και αστάθεια κατά τη μεταβατική περίοδο και η έλλειψη ώριμων τεχνολογιών σε κάποιες περιπτώσεις ενδέχεται να περιορίσει την επενδυτική δυναμική και να επιφέρει επιπλέον κόστη.
Συνεπώς, για την κινητοποίηση των απαιτούμενων επενδύσεων, πρέπει να υπάρξει ένα συντονισμένο πλαίσιο προώθησης και διευκόλυνσης των επενδύσεων. Οι νέες ειδικότητες, η ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων, οι επενδύσεις και η υποστήριξή τους που εμπλέκονται στην πράσινη μετάβαση αποτελούν μεγάλη πρόκληση και ευκαιρία για την απασχόληση, την επιχειρηματικότητα και τη μεγέθυνση της οικονομικής δραστηριότητας.
«Η βελτιστοποίηση του οφέλους για την οικονομία εξαρτάται εν πολλοίς από τη χρηματοδοτική ικανότητα της οικονομίας, ώστε να μοχλευτούν οι επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες και στην όλη εφοδιαστική αλυσίδα και έτσι να μεγεθυνθούν οι ευκαιρίες εγχώριας προστιθέμενης αξίας. Η μεγέθυνση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας είναι εφικτή με κατάλληλα στοχευμένη βιομηχανική πολιτική στήριξης της καινοτομίας και των νέων υπηρεσιών που συνδέονται με τις καθαρές τεχνολογίες», υπογραμμίζεται.
