Οριακά χαμηλότερη ανάπτυξη από αυτή που αναμενόταν για φέτος (στο 2,1% από 2,2% προηγουμένως), αλλά ταχύτερη το 2025 στο 2,3% και στο 2,2% το 2026 βλέπει για την Ελλάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις φθινοπωρινές εκτιμήσεις της που δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, η ανάπτυξη παραμένει σε ρυθμό πολλαπλάσια από την επίδοση της Ευρωζώνης (0,8% φέτος με επιτάχυνση στο 1,3% το 2025 και στο 1,6% το 2026) και το χρέος θα σημειώσει τη μεγαλύτερη αποκλιμάκωση σε επίπεδο εξαετίας. Επίσης, προβλέπεται επιστροφή σε πλεονασματικό ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης το 2026, αλλά και πρωτογενή πλεονάσματα πολύ υψηλότερα και από τις κυβερνητικές εκτιμήσεις αλλά και από τις προηγούμενες προβλέψεις της Κομισιόν: Στο 2,9% του ΑΕΠ φέτος και το 2025 και στο 3,2% του ΑΕΠ το 2026 (2,3% ήταν η προηγούμενη πρόβλεψη για το 2024). Η καθαρή αύξηση δαπανών αναμένεται κατά 1,8% το 2024, κατά 3,1% το 2025 και κατά 2,8% το 2026.
Ο πληθωρισμός προβλέπεται ότι διαμορφωθεί στο 3% φέτος (στο 3,4% ο δομικός), στο 2,9% τον επόμενο χρόνο και στο 1,9% το 2026. Η ανεργία θα αποκλιμακωθεί σε μονοψήφια επίπεδα αλλά όχι κάτω από το 9% την προσεχή διετία. Και στα δυο παραπάνω πεδία γίνεται ειδική αναφορά για τους λόγους που εμποδίζουν περαιτέρω αποκλιμάκωση. Ένα αγκάθι είναι οι πιέσεις στο εξωτερικό ισοζύγιο: Θα παραμείνουν ισχυρές με το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών να διαμορφώνεται στο 7,1% του ΑΕΠ φέτος, στο 7,5% του ΑΕΠ το 2025 και στο 7,2% του ΑΕΠ το 2026.
Παράλληλα, η Επιτροπή σημειώνει ότι για κάποια κράτη, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδος, η αναθεώρηση στους εθνικούς λογαριασμούς θα φέρει αλλαγές στις προβλέψεις της ανάπτυξης. Στην περίπτωση της Ελλάδος, θα ανακοινωθούν στις 6 Δεκεμβρίου.
Επίσης, σε δημοσιονομικό επίπεδο ειδική μνεία γίνεται στη μεγάλη αποκλιμάκωση του χρέους στην Ελλάδα: Κατά 67% ανάμεσα στο 2020 και στο 2026. Ο λόγος και τη μεγαλύτερη απομείωση σε επίπεδο ΕΕ, με δεύτερη την Κύπρο στην οποία αναμένεται αποκλιμάκωση κατά 57%.
Η Επιτροπή εξηγεί στο ειδικό κεφάλαιο για την Ελλάδα πως οι δημοσιονομικές προοπτικές εξακολουθούν να υπόκεινται σε κινδύνους, που πηγάζουν από εκκρεμείς νομικές υποθέσεις, κυρίως τις δικαστικές υποθέσεις κατά της ΕΤΑΔ. Από την άλλη πλευρά, «οι προσπάθειες της κυβέρνησης να αυξήσει τη φορολογική συμμόρφωση μέσω της ψηφιοποίησης ενδέχεται να αποφέρουν υψηλότερα έσοδα το 2025», αναφέρει.
Το συνολικό έλλειμμα αναμένεται να μειωθεί από 1,3% του ΑΕΠ το 2023 σε 0,6% του ΑΕΠ το 2024, αντανακλώντας την αύξηση του πρωτογενούς πλεονάσματος από 2,1% του ΑΕΠ το 2023 σε 2,9% φέτος. «Η μείωση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη συγκρατημένη αύξηση των τρεχουσών δαπανών και στην αύξηση των εσόδων από φόρους εισοδήματος», αναφέρεται.
Το 2025, το ονομαστικό έλλειμμα αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 0,1% του ΑΕΠ, «κυρίως λόγω της μείωσης των δαπανών για τόκους λόγω της μείωσης των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων το 2025». Αυτή η πρόβλεψη «επηρεάζει την καλύτερη εκτέλεση του 2024, καθώς και ένα σύνολο νέων δημοσιονομικών μέτρων που ανακοινώθηκαν φέτος με καθαρό αντίκτυπο 0,2% του ΑΕΠ» επισημαίνεται.
Από την πλευρά των δαπανών, η Κομισιόν εξηγεί πως «οι μισθοί του δημόσιου τομέα αναμένεται να αυξηθούν τον Απρίλιο του 2025, προκειμένου να ευθυγραμμιστεί ο βασικός μισθός στον δημόσιο τομέα με τον κατώτατο μισθό στον ιδιωτικό τομέα. Στο σκέλος των εσόδων προβλέπεται μείωση του συντελεστή ασφαλιστικών εισφορών κατά 1% και ανακοινώθηκε αύξηση του φόρου διαμονής στα ξενοδοχεία». Ο δημοσιονομικός προσανατολισμός προβλέπεται επεκτατικός το 2025, μετά από συσταλτικό δημοσιονομικό προσανατολισμό το 2024.
Πλεονασματικό ισοζύγιο το 2026
Το 2026, το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να γίνει πλεονασματικό με επίδοση 0,2% του ΑΕΠ, «εν μέσω ευνοϊκών μακροοικονομικών εξελίξεων». Επισημαίνεται πως «αυτή η βελτίωση αναμένεται να προέλθει από την αύξηση των φορολογικών εσόδων και των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης που αντισταθμίζουν τις αυξημένες δαπάνες για συνταξιοδοτικές παροχές και μισθούς του δημοσίου».
Ο δημοσιονομικός προσανατολισμός προβλέπεται να παραμείνει επεκτατικός το 2026. Ο λόγος δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ μειώνεται τα τελευταία χρόνια και προβλέπεται να φθάσει στο 153,1% το 2024, πριν μειωθεί περαιτέρω στο 146,8% του ΑΕΠ το 2025 και στο 142,7% το 2026. «Η μείωση οφείλεται στα πρωτογενή πλεονάσματα, στην ονομαστική ανάπτυξη και στη μείωση των ταμειακών αποθεμάτων το 2024» επισημαίνεται κάνοντας αναφορά και στη σταδιακή απομείωση του «μαξιλαριού διαθεσίμων».
Η οικονομία
Η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να επεκταθεί κατά 2,1% το 2024 και να διατηρήσει μια γενικά παρόμοια ανάπτυξη το 2025 και το 2026, υποστηριζόμενη από την εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRP). Η ανεργία, θα πέσει κάτω από το 10% και αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται «αλλά πιο αργά από ό,τι στο παρελθόν».
Ο πληθωρισμός προβλέπεται σε 3% το 2024 και αναμένεται να μετριαστεί «μόνο σταδιακά» σε περίπου 1,9% έως το 2026. Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης προβλέπεται να συνεχίσει να μειώνεται λόγω της συγκρατημένης αύξησης των δαπανών. Μαζί με τη σταθερή αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ, αυτό συμβάλλει στη σταθερή μείωση του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ κοντά στο 140% του ΑΕΠ έως το 2026
Στο μέλλον, η ιδιωτική κατανάλωση πρόκειται να συνεχίσει να επεκτείνεται με έντονο ρυθμό, υποστηριζόμενη από τη σταθερή αύξηση του πραγματικού εισοδήματος, επισημαίνεται η Επιτροπή. Οι επενδύσεις προβλέπεται να επιταχυνθούν περαιτέρω, φτάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο κοντά στο 9% το 2025, καθώς η εφαρμογή του RRP μετατοπίζεται όλο και περισσότερο από τις μεταρρυθμίσεις προς τις επενδύσεις και οι συνθήκες χρηματοδότησης βελτιώνονται. Η ανάκαμψη της εξωτερικής ζήτησης αναμένεται να ωφελήσει την ανάπτυξη των εξαγωγών, υποστηριζόμενη περαιτέρω από τα κέρδη ανταγωνιστικότητας κόστους που συσσωρεύτηκαν στο παρελθόν και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στη βελτίωση των εξαγωγικών επιδόσεων. Η αύξηση των εισαγωγών προβλέπεται να παραμείνει ισχυρή, δεδομένου του υψηλού εισαγωγικού περιεχομένου των επενδύσεων. Συνολικά, η αύξηση του ΑΕΠ αναμένεται να παραμείνει πάνω από τη μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική.
Αγορά εργασίας - προκλήσεις
Το ποσοστό απασχόλησης αυξήθηκε στο 54,9% (άτομα ηλικίας 15-74 ετών) σε εποχικά προσαρμοσμένους όρους το δεύτερο τρίμηνο του 2024, αλλά παραμένει ένα από τα χαμηλότερα στην ΕΕ, αναφέρει η Επιτροπή. Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 9,5% τον Αύγουστο, αν και παραμένει ένα από τα υψηλότερα στην ΕΕ.
Τα ποσοστά κενών θέσεων αυξήθηκαν περαιτέρω το πρώτο εξάμηνο του 2024, ειδικά στους τομείς των κατασκευών, του τουρισμού και των τομέων υψηλής ειδίκευσης. Η αύξηση της απασχόλησης πρόκειται να συνεχιστεί, αν και με βραδύτερο ρυθμό, καθώς οι αναντιστοιχίες δεξιοτήτων και τα διαρθρωτικά θέματα (μεταξύ άλλων η έλλειψη λύσεων φροντίδας παιδιών και ηλικιωμένων ή το αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο για τη μερική απασχόληση), περιορίζουν την αύξηση της προσφοράς εργασίας.
Το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να μειωθεί σε περίπου 9,0% έως το 2026, στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας. Οι πραγματικοί μισθοί ανά εργαζόμενο αναμένεται να αυξηθούν κατά 1,1% κατά μέσο όρο ετησίως στον προβλεπόμενο ορίζοντα, υποστηριζόμενοι επίσης από τη μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης.
Οι τιμές αντιστέκονται – 3,4% φέτος ο δομικός
Ο πληθωρισμός θα συνεχίσει την αποκλιμάκωσή του, αν και με αργό ρυθμό: Ήταν κατά μέσο όρο 3,1% σε ετήσια βάση το τρίτο τρίμηνο του 2024, περίπου 1% πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης (εναρμονισμένος δείκτης). Η επιβράδυνση περιορίστηκε από την επιτάχυνση των τιμών των υπηρεσιών, τον αντίκτυπο των πλημμυρών του 2023 στις τιμές των τροφίμων και από την πρόσφατη άνοδο των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας.
Εκτιμάται πως ο πληθωρισμός αναμένεται να συνεχίσει μία πορεία επιβράδυνσης το τελευταίο τρίμηνο του 2024, αλλά οι μισθολογικές πιέσεις που τροφοδοτούνται από τις αυξανόμενες ελλείψεις εργατικού δυναμικού και από τις αυξήσεις του κατώτατου μισθού αναμένεται να ασκήσουν ανοδική πίεση στις τιμές στο μέλλον. Προβλέπεται στο 3%, 2,4% και 1,9% το 2024, το 2025 και το 2026, αντίστοιχα. Ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα (δομικός) προβλέπεται να παραμείνει υψηλότερος στον προβλεπόμενο ορίζοντα, στο 3,4%, 2,7% και 2,0% το 2024, το 2025 και το 2026, αντίστοιχα.
