Προϋπολογισμός υψηλών προσδοκιών είναι αυτός που κατατέθηκε χθες στη Βουλή από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Προβλέπει για μια ακόμη χρονιά υπεραπόδοση εσόδων, πρωτογενές πλεόνασμα 2,4%, έλλειμμα γενικής κυβέρνησης ακόμη πιο κοντά στο μηδέν και περαιτέρω μείωση του χρέους. Ο πήχης της ανάπτυξης μπαίνει στο 2,3% για την επόμενη χρονιά, με μείωση του επενδυτικού κενού με την Ευρώπη. Παράλληλα περιλαμβάνει μέτρα ενίσχυσης εισοδημάτων ύψους 1,1 δισ. ευρώ.
Τα βασικά σημεία του κρατικού προϋπολογισμού 2025 έχουν ως εξής:
- Ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να ανέλθει σε 2,2% το 2024 και 2,3% το 2025 έναντι 0,8% και 1,3%, αντίστοιχα, που εκτιμάται για την Ευρωζώνη, με βάση τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο πληθωρισμός αναμένεται στο 2,1% το 2025.
- Οι επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν κατά 6,7% το 2024 και 8,4% το 2025 και το ποσοστό ανεργίας να μειωθεί από 10,3% το 2024 σε 9,7% το 2025. Η αύξηση των επενδύσεων, προβλέπεται στο 8,4% το 2025 με τις επενδύσεις να φτάνουν στο 17,5% του ΑΕΠ έναντι 20,8% του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη. Έτσι, το επενδυτικό κενό θα διαµορφωθεί στο 3,3% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο ποσοστό από το 2010 έως σήμερα.
- Σημαντικό ρόλο αναμένεται να παίξουν οι δημόσιες επενδύσεις με τις επενδυτικές δαπάνες να αναμένονται στα 14,1 δισ. ευρώ την επόμενη χρονιά. Σε αυτό το πεδίο πρόκληση αποτελεί η εκτέλεση του Ταμείου Ανάκαμψης με τις πληρωμές του 2023 να κλείνουν χαμηλότερα του στόχου κατά 300 εκατ. ευρώ φέτος, ενώ ο πήχης για του χρόνου είναι ακόμη υψηλότερος στα 4,5 δισ. ευρώ περίπου. Στο κομμάτι των αποκρατικοποιήσεων αναμένονται έσοδα σχεδόν 1,9 δισ. ευρώ.
- Πέρα από τις επενδύσεις αναμένεται αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης 1,6% η οποία συντηρείται από τις θετικές τάσεις στην απασχόληση (+0,7%), στα ονομαστικά εισοδήματα από μισθωτή εργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα (+3,4%) και στα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών, υπό τη μειούμενη επίδραση του πληθωρισμού.
- Οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας αναμένεται να ενισχυθούν κατά 3,4% και οι αμοιβές ανά εργαζόμενο κατά 2,7% (σ.σ. η διαφορά οφείλεται στη μείωση της ανεργίας) ως αποτέλεσμα της περαιτέρω αύξησης του κατώτατου και του μέσου μισθού, με κυβερνητικό στόχο τα 950 ευρώ και τα 1.500 ευρώ, αντίστοιχα, το 2027. Η παραγωγικότητα της εργασίας αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,5% το 2025.
Μέτρα ενίσχυσης εισοδημάτων
6. Το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών αναμένεται να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο από τα μέτρα ενίσχυσης που είχαν ανακοινωθεί από τον Σεπτέμβριο και τα οποία έχουν ενσωματωθεί στον προϋπολογισμό, με συνολικό ύψος 1,1 δισ. ευρώ.
7. Σε αυτά περιλαμβάνονται μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, και έκτακτες εισοδηματικές ενισχύσεις καθώς και φοροελαφρύνσεις. Μεταξύ αυτών: H μείωση κατά 1% των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1%, η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος στους ελ. Επαγγελματίες, η μόνιμη επιστροφή του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο κ.α.
8. Ακόμη προβλέπονται μέτρα για τα ακίνητα με αύξηση του ποσοστού μείωσης του ΕΝΦΙΑ από 10% σε 20% για κατοικίες φυσικών προσώπων που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές με φορολογητέα αξία έως 500.000 ευρώ, απαλλαγή για τρία έτη από το φόρο εισοδήματος για τα κλειστά διαμερίσματα και τα Airbnb που νοικιάζονται μακροπρόθεσμα και επέκταση της αναστολής του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές.
9. Στον προϋπολογισμό προβλέπονται και τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί για την ενίσχυση των επενδύσεων και της καινοτομίας με αυξημένες φοροεκπτώσεις για συγκεκριμένες εταιρικές δαπάνες και φορολογικά κίνητρα για πατέντες και επενδύσεις σε startups.
Αύξηση εσόδων – Υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα
10. Ο προϋπολογισμός του 2025 προβλέπει για μια ακόμη χρονιά υπεραπόδοση των κρατικών εσόδων με τα συνολικά έσοδα να αναμένονται στα 69,2 δισ. ευρώ από 66,7 δισ. ευρώ φέτος. Αυτό αναμένεται να προέλθει από τον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Τα «υπερέσοδα» του 2024 από την επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και τα υπόλοιπα μέτρα μείωσης της φοροδιαφυγής (ηλεκτρονικά τιμολόγιο, διασύνδεση POS με ταμειακές, MyData) υπολογίζονται στο 1,8 δισ. ευρώ.
11. Οι καθαρές πρωτογενείς δαπάνες του προϋπολογισµού θα αυξηθούν την ερχόμενη χρονιά κατά 3,6%, κάτω από το όριο 3,7% που προβλέπεται βάσει των νέων δηµοσιονοµικών κανόνων της ΕΕ.
12. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις δαπανών προβλέπονται στα υπουργεία Υγείας, Άμυνας και Παιδείας. Oι δαπάνες για την υγεία θα αυξηθούν από 6,337 δισ. ευρώ το 2024 σε 7,177 δισ. ευρώ, κατά 13,2%. Ιδιαίτερα υψηλές αναμένονται οι δαπάνες από τα εξοπλίστικά προγράμματα του υπουργείου Εθνικής Άμυνας λόγω των φυσικών παραλαβών (φρεγάτες κ.α.) στα 1,6 δισ. ευρώ το 2025 και στο 2,1 δισ. ευρώ το 2026.
13. Με βάση τα παραπάνω το πρωτογενές πλεόνασµα προβλέπεται να διαµορφωθεί σε 2,5% το 2024 και 2,4% το 2025, ενώ το συνολικό έλλειµµα θα είναι 0,7% του ΑΕΠ το 2024 και 0,6% του ΑΕΠ το 2025.
14. Σημαντική προβλέπεται και η μείωση του δημόσιου χρέους, από το 163,9% του ΑΕΠ το 2023 στο 154% του ΑΕΠ το 2024 και στο 147,5% του ΑΕΠ το 2025.
15. Πιο περιορισμένη έναντι της φετινής χρονιάς αναμένεται να είναι η εκδοτική δραστηριότητα της Ελλάδας το 2025, αναφορικά με το συνολικό όγκο των κεφαλαίων που θα θελήσει να αντλήσει ο ΟΔΔΗΧ.
Τι θα κρίνει τα νέα μέτρα
Με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών να έχει ξεκαθαρίσει πως η μόνιμη αύξηση των φορολογικών εσόδων είναι ο βασικός τρόπος με τον οποίο μπορούν να ληφθούν επιπλέον μέτρα και παρεμβάσεις στήριξης, είτε με τη μορφή των επιπλέον δαπανών είτε με τη μορφή μείωσης φόρων η προσοχή τους επόμενους μήνες θα στραφεί στην πορεία των φορολογικών εσόδων.
Μένει να φανεί το πως θα επηρεάσουν τα φορολογικά έσοδα του 2025 τα μέτρα αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής και τι χώρος μπορεί να υπάρξει για επιπλέον μέτρα για το 2025-2026 πέρα από αυτά που έχουν προβλεφθεί στο Μεσοπρόθεσμο, αν και σε κάθε περίπτωση δεν αναμένεται τόσο «θεαματικό» αποτέλεσμα με αυτό του 2024. Συνολικά η κυβέρνηση επιπλέον έσοδα 2,5 δισ. ευρώ από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής την περίοδο 2025-2028 και ήδη έχουν «πιαστεί» τα 1,8 δισ. ευρώ.
Μια πρώτη εικόνα αναμένεται να υπάρχει μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2025, λίγο πριν από τη ΔΕΘ του 2025. Σημαντικό ρόλο θα παίξει και η πορεία των τουριστικών εσόδων που αναμένεται να φτάσουν τα 21,5 δισ. το 2024 και τα 22,5 δισ. το 2025.
