Επιστολή στην Κομισιόν, που «ακτινογραφεί» τα απαιτούμενα έργα αναβάθμισης για την πλήρη λειτουργία του Κάθετου Διαδρόμου φυσικού αερίου και την απρόσκοπτη μεταφορά καυσίμου μέχρι τη Σλοβακία (Δυτικός κλάδος) και την Ουκρανία (Ανατολικός κλάδος) με αφετηρία την Ελλάδα, έχουν στα σκαριά οι εμπλεκόμενοι Διαχειριστές.
Υπενθυμίζεται πως κύριος «κορμός» του Vertical Corridor είναι ο άξονας Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία. Στη συνέχεια, ακολουθούν δύο κλάδοι, ο δυτικός (Ρουμανία, Ουγγαρία, Σλοβακία) και ο ανατολικός (Ρουμανία, Μολδαβία, Ουκρανία). Στη σχετική πρωτοβουλία συμμετέχουν οι Διαχειριστές των επτά αντίστοιχων χωρών (μεταξύ των οποίων και ο ΔΕΣΦΑ), η Gastrade (φορέας λειτουργίας και διαχείρισης του FSRU Αλεξανδρούπολης), και η κοινοπραξία ICGB που διαχειρίζεται τον Διασυνδετήριο Αγωγό Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB).
Στην επιστολή θα παρατίθενται μία σειρά σεναρίων ως προς τη μεταφορική ικανότητα αυτής της «οδού» Νότου – Βορρά, φτάνοντας μέχρι τη διακίνηση 20-25 δισ. κυβικών μέτρων αερίου ετησίως. Σε αυτό το πλαίσιο, θα αποτυπώνονται οι νέες υποδομές που χρειαστούν (καθώς και το κόστος τους) για την επίτευξη της συγκεκριμένης επίδοσης. Επίσης, παρατίθενται οι υποδομές που υπάρχουν ήδη, ή βρίσκονται υπό κατασκευή, και συμβάλλουν προς την κατεύθυνση υλοποίησης του Κάθετου Διαδρόμου.
«Ασπίδα» στις γεωπολιτικές αναταράξεις
Ο Κάθετος Διάδρομος στοχεύει στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και της διαφοροποίησης των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου στην περιοχή της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης. Με την υλοποίησή του, η Ευρώπη θα αποκτούσε εναλλακτικές πηγές και οδούς εφοδιασμού με φυσικό αέριο, καθώς και πρόσβαση σε υποδομές αποθήκευσης, με συνέπεια να ενισχυθεί κατακόρυφα η ενεργειακή της ασφάλεια.
Το πρότζεκτ απολαμβάνει τη στήριξη των ΗΠΑ, οι οποίες διενεργούν σχετική μελέτη κόστους – οφέλους. Αποστολή του είναι να ενισχύσει την ανθεκτικότητα του ευρωπαϊκού ενεργειακού συστήματος σε οποιεσδήποτε γεωπολιτικές αναταράξεις, οι οποίες ακόμη κι αν δεν θέσουν σε κίνδυνο την επάρκεια τροφοδοσίας της «Γηραιάς Ηπείρου», δημιουργούν ανατιμητικές πιέσεις στο κόστος του καυσίμου.
Χαρακτηριστική απόδειξη αποτελεί το ότι, παρά το γεγονός πως στη δεδομένη συγκυρία πραγματοποιούνται αθρόες ρωσικές εξαγωγές σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως έγραψε το insider.gr, εκφράζονται ανησυχίες για διατήρηση των τιμών αερίου σε υψηλά επίπεδα όλο τον χειμώνα.
Οι ανησυχίες αυτές εδράζονται σε μεγάλο βαθμό στη διακοπή στο τέλος του έτους της διέλευσης ρωσικού καυσίμου μέσω της Ουκρανίας, όπως και στο «στοπ» των ρωσικών εισαγωγών στην Αυστρία, έπειτα από την απόφαση υπέρ της OMV από το διαιτητικό δικαστήριο, για την ανάκτηση από την Gazprom αποζημιώσεων ύψους 230 εκατ. ευρώ. Την ίδια στιγμή, μένουν να φανεί οι συνέπειες από τις αμερικανικές κυρώσεις κατά της Gazprombank.
Gas hub η χώρα μας
Στη δεδομένη συγκυρία, σκοπός των Διαχειριστών είναι να σκιαγραφήσουν πλήρως το πρότζεκτ στην Κομισιόν, με το θέμα του τρόπου χρηματοδότησης για την πλήρη «ενεργοποίηση» του Vertical Corridor να τίθεται σε επόμενη φάση. Κομβικό ρόλο ως προς τη χρηματοδότηση θα παίξουν τόσο τα αποτελέσματα της αμερικανικής μελέτης κόστους – οφέλους, όσο και η ανταπόκριση των Βρυξελλών στην «κρούση» των Διαχειριστών. Υπενθυμίζεται ότι σημαντικό «αγκάθι» αποτελεί ο αποκλεισμός από κοινοτικούς πόρους των έργων αερίου, καθώς πρόκειται για ορυκτό καύσιμο.
Όπως είναι φυσικό, η προοπτική πλήρους «ενεργοποίησης» του Vertical Corridor θα αύξανε κατακόρυφα τον ρόλο της Ελλάδας σε κόμβο διαμετακόμισης αερίου μέχρι την Κεντρική Ευρώπη. Ωστόσο, ανεξάρτητα από το αν αυτή η προοπτική αυτή θα υλοποιηθεί ή όχι, ένας προπομπός του Κάθετου Διαδρόμου βρίσκεται ήδη υπό υλοποίηση. Κάτι που σημαίνει πως είναι προεξοφλημένη η ενίσχυση του ειδικού βάρους της χώρας μας ως πύλης εισόδου αερίου στην Ευρώπη.
Ο προπομπός αυτός αφορά τον Ανατολικό κλάδο του Vertical Corridor, δηλαδή την «οδό» τροφοδοσίας Αθήνα – Κίεβο. Η «οδός» αυτή μέσα στα επόμενα δύο χρόνια θα αποκτήσει χαρακτηριστικά… αρτηρίας, καθώς με τα έργα που υλοποιούνται στις εμπλεκόμενες χώρες, η μεταφορική ικανότητα θα αυξηθεί στα 10 δισ. κυβικά μέτρα, από 2 δισ. που είναι τώρα.
Στις ουκρανικές αποθήκες με αφετηρία την Ελλάδα
Μέρος αυτών των έργων βρίσκονται ήδη υπό υλοποίηση στην Ελλάδα, από τον ΔΕΣΦΑ. Παράλληλα, οι απαιτούμενες υποδομές έχουν μπει στις ράγες και στη Βουλγαρία από την Bulgartransgaz, υλοποιούμενες με κρατικά κονδύλια. Επίσης, επενδύσεις «τρέχουν» και στην Ουκρανία, οι οποίες κινούνται σε μικρότερα επίπεδα, της τάξης των 50-60 εκατ. ευρώ.
Η αύξηση της μεταφορικής ικανότητας στην «οδό» Αθήνα – Κίεβο έχει στρατηγική σημασία για την Ευρώπη, καθώς θα δώσει πρόσβαση στις τεράστιες ουκρανικές αποθήκες αερίου. Μία εξέλιξη που θα αλλάξει τα δεδομένα για όλο το ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα.
Αξίζει να σημειωθεί πως με τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη, οι εξαγωγικές δυνατότητες του ελληνικού συστήματος θα τριπλασιαστούν ήδη από το τέλος του 2025, φτάνοντας στα 8,5 δισ. κυβικά μέτρα. Σε πρώτη φάση, τα 5 δισ. κυβικά μέτρα θα μπορούν να εξυπηρετηθούν αποκλειστικά από το FSRU Αλεξανδρούπολης της Gastrade, ενώ από το 2027 θα μπορεί να συνδράμει και το τέρμιναλ του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα.
