Η αναμενόμενη από καιρό αποχώρηση της Hochtief από την «Ολυμπία Οδό», εξέλιξη που από καιρό έχει αποκαλύψει το insider.gr και προχτές ανακοινώθηκε, αποτελεί ένα «κομμάτι του παζλ» σε αυτό τον πρώτο (πρόσφατο) κύκλο αλλαγών και ανακατατάξεων στον «χρυσοφόρο» τομέα των οδικών συμβάσεων παραχώρησης, στον οποίοι οι εγχώριοι όμιλοι των κατασκευών – υποδομών (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, ΑΒΑΞ, AKTOR, ΜΕΤΚΑ) στηρίζουν πολλά αναμένοντας σταθερές, σχετικά, ροές, έσοδα και μερίσματα πολλών δισ. ευρώ σε βάθος πολλών ετών (στη διάρκεια των συμβάσεων). Και διαμορφώνει ένα νέο «χάρτη» στον τομέα των παραχωρήσεων, κυρίως στους αυτοκινητόδρομους.
Είχε προηγηθεί, για να αναφερθούμε στο πρόσφατο και μόνο παρελθόν, η πώληση του μεριδίου της ΑΒΑΞ στη «Γέφυρα Ρίο – Αντίρριο» (το πήραν αναλογικά οι Vinci, ΕΛΛΑΚΤΩΡ) αλλά και η απόκτηση ποσοστού 10%, από το family office της κας Μαριάννας Λάτση, στην «Νέα Αττική Οδό», που επίσης μόλις προ διμήνου «άλλαξε χέρια» περνώντας στην ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (από τις ΕΛΛΑΚΤΩΡ – ΑΒΑΞ).
Οι προθέσεις των ομίλων, οι συμβάσεις και τα σενάρια
Ωστόσο, όπως σημειώνουν στελέχη του χώρου, ουδείς αποκλείει προσεχώς ή στο μέλλον να δούμε και νέες ανακατατάξεις, να μεταβιβαστούν μερίδια συμβάσεων στη δευτερογενή αγορά από εγχώριους ή ξένους μετόχους, να εισέλθουν νέοι «παίκτες» ή επενδυτές στις παραχωρήσεις. Με την απαραίτητη επισήμανση ότι σε όλες τις περιπτώσεις των συμβάσεων το πρώτο δικαίωμα εξαγοράς το έχουν οι υπόλοιποι υφιστάμενοι μέτοχοι, επομένως, αν κάποιος θέλει να πουλήσει, κάποιος «τρίτος» επίδοξος αγοραστής πρέπει να πείσει του υπόλοιπους να του «κάνουν χώρο», είτε να κάνει μια μεγάλη προσφορά που δεν είναι εύκολο να την αρνηθούν οι άλλοι εταίροι.
Επίσης, είναι ένα ερώτημα κατά πόσο είναι εύκολο να πωληθούν μεγάλα ή πλειοψηφικά μερίδια (40% ή 50% και άνω), καθώς υπάρχουν (θεωρητικώς) προς διάθεση και μικρότερα ποσοστά που ίσως είναι πιο προσιτά για ενδιαφερόμενους, εντός ή εκτός κοινοπραξιών.
Άλλωστε, έχει εκφραστεί δημοσίως η επιθυμία της AKTOR, δια στόματος Αλέξανδρου Εξάρχου, να ενισχύσει τη «θέση» της στον τομέα αυτόν, με τον ίδιο να έχει δηλώσει ότι συζητάει για 2 παραχωρήσεις, ενώ στο παρελθόν είχε δηλώσει ανοιχτός σε τυχόν διεύρυνση του σχήματος στην παραχώρηση του ΒΟΑΚ (προσωρινός ανάδοχος η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ).
Από την πλευρά της η ΕΛΛΑΚΤΩΡ (ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις) επιμένει στην παρουσία της στον τομέα των παραχωρήσεων παρά τα κατά καιρούς σενάρια περί εκδήλωσης αγοραστικού ενδιαφέροντος από ανταγωνιστές, συνηθίζοντας και αυτή να δηλώνει πρόθυμη να κινηθεί στη δευτερογενή αγορά αν προκύψει κάποια συμφέρουσα ευκαιρία. Αλλά και ο όμιλος Metlen – ΜΕΤΚΑ φέρονταν να επιθυμεί ενίσχυση ρόλου στις οδικές συμβάσεις παραχώρησης (π.χ. ΒΟΑΚ, παλιότερα ως υποψήφιος αγοραστής μεριδίων ή «πακέτων») έχοντας για την ώρα περιοριστεί στο ποσοστό 50% στο ΣΔΙΤ Fly Over Θεσσαλονίκης.
Ενδιαφέρον ενδεχομένως να υπάρξει και από άλλους «παίκτες», επιχειρηματικά συμφέροντα ή funds εάν και εφόσον (αλλά και «όταν») εγχώριοι όμιλοι αποφασίσουν να «ανοίξουν το μετοχολόγιο» συμβάσεων, όπως έκανε ήδη η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στην Αττική Οδό. Να σημειωθεί επίσης ότι ουδείς αποκλείει να δούμε άλλες κινήσεις αποχώρησης ξένων ομίλων από παραχωρήσεις στο πρότυπο της Hochtief (Ολυμπία οδός) που κατέχει επίσης μερίδιο στον «Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου», πλην όμως μεγάλο, στο 38,89%, όπου μικρότερο μερίδιο όμως έχει η γαλλική Vinci (15,28%, αλλά πλειοψηφικό στη Γέφυρα με 72,29% στην παραχώρηση και 70,52% στη λειτουργία, από την οποία λογικά δεν είναι εύκολο να «κουνηθεί» ως leader).
Για την ιστορία, σύμφωνα με πληροφορίες και οικονομικές προσεγγίσεις, η αποτίμηση της «Ολυμπίας οδού», βάσει και του deal που έγινε, φέρεται να ξεπερνά τα 591 εκατ. ευρώ (αλλά λέγεται ότι έγινε με μικρό discount, άρα ίσως προσεγγίζει τα 650 εκατ.), της «Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου» (Μαλιακός – Κλειδί), μετά και την πρόσφατη αναδιάρθρωση – επιστροφή κεφαλαίου στους μετόχους, που επίσης αποκάλυψε το insider.gr από πέρυσι, η αξία υπολογίζεται σε περίπου 500 εκατ. ευρώ, του Μορέα (Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα) μάλλον είναι χαμηλή (επιδοτούμενος οδικός άξονας και ζημιογόνος), ίσως στα 30 εκατ., ενώ για την ώρα του FlyOver, καθώς είναι σε αρχική φάση κατασκευής και αργεί κάπως η έναρξη πληρωμών διαθεσιμότητας), φέρεται να εκτιμάται για την ώρα σε 60-70 εκατ. ευρώ.
Για την Αττική Οδό, ως γνωστόν, η κα. Λάτση έδωσε premium σχεδόν 15% επί της ίδιας επένδυσης της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (όχι της συνολικής των 3,27 δισ. ευρώ, αλλά επί των σχεδόν 670 εκατ.).
Αναφερόμαστε σε αυτές τις παραχωρήσεις καθώς επί της ουσίας είναι αυτές με μεγάλο αριθμό «συμμετεχόντων» - μετόχων. Γιατί η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ επίσης έχει το 100% της Νέας Οδού και της Κεντρικής Οδού, και το 75% της Εγνατίας (με Egis), που ακόμα δεν έχει «περάσει» στον όμιλο. Βέβαια, υπάρχουν και τα άλλα ΣΔΙΤ, στην Πελοπόννησο (ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, AKTOR) και Κρήτη (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, AKTOR) που ακόμα δεν έχουν καν εκκινήσει ουσιαστικά.
Σημειώστε, επίσης, ότι στους ομίλους υπάρχουν και σχέδια για εισαγωγή των Παραχωρήσεων στη χρηματιστηριακή αγορά, είτε των οδικών είτε συνολικά των μεριδίων (π.χ. η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), κίνηση που όχι μόνο θα ξεκαθαρίσει το τοπίο, αλλά θα φέρει επιπλέον έσοδα, ίσως νέους επενδυτές, μεγαλύτερη ευχέρεια χρηματοδότησης γενικώς κ.α..
Το τοπίο και τα ποσοστά
Στην παρούσα φάση, όπως εύκολα προκύπτει, ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ είναι μακράν των άλλων ο leader στις παραχωρήσεις γενικότερα αλλά και ειδικότερα στις οδικές συμβάσεις. Με τον όμιλο να προσβλέπει σε μερίσματα 10-11 δισ. ευρώ στην διάρκεια ζωής των παραχωρήσεων / ΣΔΙΤ προς όφελος και των μετόχων του, εκ των οποίων 3 δισ. από την Αττική οδό (και 300 εκατ. EBITDA κατά μέσο όρο ετησίως στην 25ετή διάρκεια). Έχει παρουσία σε Νέα Οδό (Αθηνών – Λαμίας και Ιόνια Οδός), Κεντρική Οδό (Ε 65), κατέχει πλέον 20,48% στην Ολυμπία, έχει κερδίσει τις συμβάσεις για ΒΟΑΚ και Εγνατία, έχει αναλάβει ήδη την Αττική Οδό, συμμετέχει στο ΣΔΙΤ του ΒΟΑΚ (55%), αφήνοντας στην άκρη άλλες παραχωρήσεις/ΣΔΙΤ (αεροδρόμιο Καστέλι, IRC, απορρίμματα κ.α.).
Η ΕΛΛΑΚΤΩΡ μπορεί να έχασε την Αττική Οδό, αλλά όπως επανέλαβε πρόσφατα στο συνέδριο της Morgan Stanley, οι παραχωρήσεις σταδιακά, από την περίοδο 2027 (Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, Γέφυρα) - 2030 (Ολυμπία), θα αρχίσουν να ωριμάζουν και να δίνουν αποδόσεις και μερίσματα, έως την περίοδο 2041-2044 (αναλόγως της λήξης). Και βέβαια, έρχονται τα ΣΔΙΤ σε ΒΟΑΚ (20%) και Πελοπόννησο (60%). Όπως έχει αναφέρει η διοίκησή της, από τον τομέα αναμένει έσοδα από μερίσματα 1 δισ. ευρώ σε βάθος ετών. Έχει μερίδιο 27,7% στη Γέφυρα (και 29,48% στη λειτουργία της), 22,22% στον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου, πλέον 20,48% στην Ολυμπία αλλά και 71%,67% στον Μορέα.
Από το 19,1% στο 23,01% αυξάνεται η συμμετοχή του Ομίλου AVAX στη σύμβαση παραχώρησης και την εταιρία λειτουργίας της Ολυμπίας Οδού, μετά την άσκηση του σχετικού δικαιώματος απόκτησης μεριδίου από τη Hochtief. Η συναλλαγή πραγματοποιήθηκε από την 100% θυγατρική «ΑΒΑΞ Παραχωρήσεις», και εντάσσεται στη στρατηγική του Ομίλου AVAX για τη δημιουργία πιο ξεκάθαρης λειτουργικής και επιχειρηματικής δομής, με μεγαλύτερη ευελιξία στην υλοποίηση επενδύσεων, καθώς και την ανάδειξη της πραγματικής αξίας του χαρτοφυλακίου παραχωρήσεων και ΣΔΙΤ. Εχει, επίσης, μερίδιο 23,61% στον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου και 15% στον Μορέα, όπως και το 50% του ΣΔΙΤ Fly Over (360 εκατ. ευρώ η συνολική αξία της σύμβασης για όλα τα χρόνια). Η υπολειπόμενη διάρκεια των εν λόγω συμβάσεων είναι μεταξύ 10 και 28 ετών, διασφαλίζοντας την απόδοση του χαρτοφυλακίου για το μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο διάστημα.
Από την πλευρά της η AKTOR, που θέλει να «μεγαλώσει» στις παραχωρήσεις, έχοντας μάλιστα και σχετική θυγατρική (Συμμετοχών), για την ώρα έχει το 13,33% του Μορέα και το 25% του ΣΔΙΤ του ΒΟΑΚ («Χερσόνησος – Νεάπολη», ύψους 390 εκατ.). Επίσης, συμμετέχει με ποσοστό 40% στο μεγάλο οδικό έργο ΣΔΙΤ που αφορά στον οδικό άξονα Καλαμάτα – Πύλος – Μεθώνη, το κόστος του οποίου έχει εκτιμηθεί σε 312,23 εκατ. ευρώ. Η διάρκεια της σύμβασης, σύμφωνα με την προκήρυξη, θα είναι για συνολικά 30 χρόνια, από τα οποία τα 4 θα αφορούν στην περίοδο κατασκευής.
Τέλος, από την πλευρά της η ΜΕΤΚΑ (όμιλος Metlen) για την ώρα έχει κατοχυρώσει μόνο μερίδιο 50% στο Fly Over Θεσσαλονίκης, ενώ είχε δώσει «δυνατή» προσφορά (με Vinci) για την Αττική Οδό. Και αυτός ο όμιλος επιθυμεί την διεύρυνση της παρουσίας του, πολλά είχαν ακουστεί για πιθανό αγοραστικό ενδιαφέρον για μερίδια ή γενικά τομείς παραχωρήσεων κ.α. Και αυτός όπως και οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ, ΑΒΑΞ, AKTOR διεκδικούν τα οδικά ΣΔΙΤ «Δράμα – Αμφίπολη» και «Θεσσαλονίκη – Έδεσσα» (συνολικής αξίας σχεδόν 70ο εκατ. ευρώ).