Τη «σκυτάλη» από μεγάλες υποδομές όπως η βασική γραμμή του Μετρό Θεσσαλονίκης (που είχε ανάδοχο την AKTOR), τον οδικό άξονα Άκτιο – Αμβρακία (κατασκευαστής η ΜΕΤΚΑ, όμιλος Metlen), σημαντικό τμήμα του Ε65, ενιαία από τη Λαμία μέχρι την Καλαμπάκα (σύμβαση παραχώρησης της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) και άλλα ακόμα σημαντικά έργα που ολοκληρώθηκαν ή προχώρησαν σημαντικά εντός τους 2024, αναμένεται να πάρουν νέα projects εντός του νέου έτους που σε λίγες ημέρες μόλις έρχεται.
Η υπογραφή της επέκτασης της Ιόνιας Οδού προ ολίγων ημερών, δηλαδή το τμήμα Ιωάννινα – Κακκαβιά (ανάδοχος η ΑΒΑΞ, ύψους άνω των 300 εκατ. ευρώ) μήκους 70 χλμ. ολοκληρώνει έναν κύκλο έργων που ξεχώρισαν μέσα στο 2024 στο μέτωπο του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, με τον κ. Σταϊκούρα να «δείχνει» προς την κατεύθυνση της ολοκλήρωσης αλλά και υλοποίησης νέων υποδομών. Όπως είναι η επέκταση του Μετρό Θεσσαλονίκης προς Καλαμαριά, ο οδικός άξονας Πάτρα – Πύργος που θα προσθέσει 75 χλμ. κλειστού και σύγχρονου αυτοκινητόδρομου στη Δυτική Ελλάδα, ο οδικός άξονας Βόνιτσα – Λευκάδα που επίσης θα ολοκληρωθεί όπως και οι δύο παραπάνω υποδομές. Κοντά σε αυτά έρχονται, αν και προχωρούν με καθυστερήσεις και δυσκολίες, δύο μεγάλες παραχωρήσεις, της Εγνατίας Οδού και του ΒΟΑΚ, που αναμένεται η μεν πρώτη να ολοκληρωθεί και η δεύτερη να υπογραφεί, με ορίζοντα τους πρώτους μήνες του 2025 (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και οι δύο).
Ο απολογισμός του 2024 και οι παραδόσεις μεγάλων έργων
Σε κάθε περίπτωση, και κάνοντας πρώτα έναν μικρό απολογισμό του 2024, το έτος ξεκίνησε με την παράδοση του «αιώνιου» έργου της Αμβρακίας Οδού, την ολοκλήρωση του οποίου ανέλαβε η ΜΕΤΚΑ, προϋπολογισμού 160 εκατ. ευρώ.Ο αυτοκινητόδρομος «Άκτιο – Αμβρακία» είναι συνολικού μήκους 49 χλμ., με 2 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση. Ανήκει στο Ελληνικό Διευρωπαϊκό Δίκτυο Α52 και συνδέει απευθείας την Ιόνια Οδό (από τον Α.Κ Αμβρακίας) με το Αεροδρόμιο του Ακτίου, την υποθαλάσσια σήραγγα του Ακτίου και το λιμάνι της Ηγουμενίτσας (μέσω της οδού Πρέβεζας – Ηγουμενίτσας) και τον κόμβο προς Λευκάδα παρακάμπτοντας την πόλη της Αμφιλοχίας.
Μετά την παράδοση στους οδηγούς του νότιου τμήματος του Ε65 από Λαμία ως Ξυνιάδα μαζί με το τμήμα Τρίκαλα – Καλαμπάκα, τον περασμένο Απρίλιο, ο αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας μετρά 136 χιλιόμετρα σε λειτουργία. Σημαντικοί τουριστικοί προορισμοί όπως τα Μετέωρα, η Λίμνη Πλαστήρα, το Καρπενήσι, τα Τρίκαλα είναι πλέον προσβάσιμοι, γρήγορα, εύκολα και με ασφάλεια, ενώ μια νέα αναπτυξιακή δυναμική θα δοθεί στον κορμό της χώρας. Οι εργασίες κατασκευής του βόρειου τμήματος ως την Εγνατία προχωρούν πυρετωδώς από την ΤΕΡΝΑ με την πρόοδο να έχει ξεπεράσει το 66,35%. Η ολοκλήρωση του έργου αναμένεται το πρώτο τρίμηνο του 2026. Υπό κατασκευή από την ΤΕΡΝΑ, βρίσκονται τα τελευταία 46 χλμ. του αυτοκινητοδρόμου, στο Βόρειο Τμήμα, που ξεκινούν από τον Α/Κ Καλαμπάκας και θα φθάνουν έως και την Εγνατία Οδό δυτικά των Γρεβενών. Σημειώνεται επίσης, ότι ο αυτοκινητόδρομος Ε65, που κατασκευάζεται από την ΤΕΡΝΑ, έχει μήκος 182,1 χλμ. και είναι ένα από τα σημαντικότερα εθνικά έργα, συνολικού προϋπολογισμού 1,4 δισ. ευρώ περίπου.
Αν και όχι οδική υποδομή, αναμφίβολα από τις «ειδήσεις της χρονιάς» ήταν ότι Μετρό Θεσσαλονίκης, ένα από τα πιο εμβληματικά έργα της τελευταίας δεκαετίας, παραδόθηκε. Η βασική γραμμή του Μετρό Θεσσαλονίκης έχει μήκος 9,6 χλμ. και αποτελείται από 13 υπερσύγχρονους σταθμούς του, οι οποίοι είναι χωροθετημένοι σε στρατηγικά σημεία του Δήμου Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με τις μελέτες του έργου, περίπου 240.000 επιβάτες αναμένεται ότι θα χρησιμοποιούν το Μετρό σε καθημερινή βάση, γρήγορα και με ευκολία, περιορίζοντας έτσι τις μετακινήσεις με ΙΧ.
Ωστόσο, μέσα στο 2024 είχαμε και άλλες σημαντικές κινήσεις, με κορυφαία, ίσως, την «αλλαγή φρουράς» της Αττικής Οδού που «πέρασε» στο σχήμα της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Οι καταιγιστικές εξελίξεις της τελευταίας στιγμής ακύρωσαν τα σχέδια παράδοσης του οδικού άξονα στους πρώτους μήνες του 2025, με αποτέλεσμα στις 6 Οκτωβρίου να έχουμε την διαδικασία παράδοση-παραλαβή της Αττικής Οδού στον νέο παραχωρησιούχο και την καταβολή από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ του τιμήματος των 3,27 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με τον απολογισμό του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, μέσα στο 2024 έγιναν και άλλες σημαντικές ενέργειες ή εκκίνησαν έργα σε διάφορα μέτωπα. Ο οδικός άξονας Καλλονή – Σίγρι στη Λέσβο παραδόθηκε, η σύμβαση κατασκευής 17 σχολικών μονάδων στην Κεντρική Μακεδονία υπεγράφη (Metlen – ΑΤΕΣΕ), ενώ ξεκίνησε η κατασκευή του οδικού άξονα Μπράλος – Άμφισσα (με ανάδοχο την ΑΒΑΞ, αρχικού ύψους 285 εκατ. ευρώ, αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2027). Επίσης, έχουν εκκινήσει κάποιες αρχικές εργασίες για την υλοποίηση του προαστιακού Δυτικής Αττικής (ανάδοχος ΜΕΤΚΑ). Επίσης, ξεκίνησαν οι εργασίες στο εμβληματικό FlyOver Θεσσαλονίκης, μέσω ΣΔΙΤ αξίας 370 εκατ. ευρώ (ΑΒΑΞ – ΜΕΤΚΑ), με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2027.
Στο μέτωπο των φραγμάτων, μεταξύ άλλων, ολοκληρώθηκαν συστήματα εξοικονόμησης νερού και ενέργειας δικτύων άρδευσης σε ΤΟΕΒ Ημαθίας, Σερρών και Ηλείας, παραδόθηκε το αρδευτικό δίκτυο στην Ηράκλεια Φθιώτιδα, υπεγράφησαν οι συμβάσεις για τα Εγγειοβελτιωτικών έργων Αμβρακίας, Αμφιλοχίας και Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας, Κατασκευής φράγματος Τσικνιά Λέσβου, Κατασκευής έργων ύδρευσης Πρέβεζας, Άρτας και Λευκάδας, Μεταφοράς και διανομής νερού άρδευσης στην Αργολίδα και την Χαλκιδική, Αξιοποίησης ταμιευτήρα φράγματος στο Αμάρι Ρεθύμνου κ.α., ενώ προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός του αρδευτικού δικτύου φράγματος Φιλιατρινού Μεσσηνίας.
Τι έρχεται το 2025
Όπως αναφέραμε και στην αρχή, το 2025 αναμένεται επίσης «πυκνό» παραδόσεων έργω, συμβάσεων και εξελίξεων. Όπως έχει αναφέρει η κοινοπραξία (υπό την AKTOR), η επέκταση του Μετρό Θεσσαλονίκης προς Καλαμαρά αναμένεται να παραδοθεί στα τέλη του 2025. Το έργο της Επέκτασης προς Καλαμαριά, το οποίο ήδη βρίσκεται σε προχωρημένη φάση κατασκευής, περιλαμβάνει 5 νέους Σταθμούς (Νομαρχία, Καλαμαριά, Αρετσού, Νέα Κρήνη και Μίκρα) με μήκος υπόγειας γραμμής 4,78 χλμ.
Το νέο έτος θα είναι αυτό της ολοκλήρωσης ενός άλλου «αιώνιου» οδικού έργου. Τα τρία τμήματα στα οποία έχει χωριστεί κατασκευαστικά η Πατρών – Πύργου, προχωρούν με καλούς ρυθμούς από τις ΤΕΡΝΑ, AKTOR και ΑΒΑΞ,
Μέσα στο 2025 αναμένεται να ολοκληρωθεί ο οδικός άξονας Βόνιτσα – Λευκάδα, το έργο της διπλής οδικής σύνδεσης της Λευκάδας με τον καινούργιο άξονα Άκτιο-Αμβρακία.
Επίσης, φεύγοντας από το μέτωπο των παραδόσεων, μέσα στο 2025 αναμένεται και η δημοπράτηση ενός σημαντικού έργου στην Αττική, αυτό του τριπλού κόμβου Σκαραμαγκά.
Πρόκειται για το έργο σύνδεσης της Δυτικής Περιφερειακής του Αιγάλεω, που λειτουργεί ως προέκταση της Αττικής Οδού, με την Εθνική Οδό Αθηνών–Κορίνθου.
Συγκεκριμένα η ολοκλήρωση του τριπλού κόμβου θα οδηγήσει στην απευθείας σύνδεση της Εθνικής Οδού με τη Λεωφόρο Σχιστού, θα ολοκληρωθεί η ημιδιανοιγμένη Περιφερειακή Αιγάλεω, που θα συνδέει τη Λεωφόρο Σχιστού με την Αττική Οδό και θα λειτουργήσουν και οι ήδη διανοιγμένες σήραγγες. Τέλος, θα κατασκευαστεί κόμβος που θα συνδέει απευθείας τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά με την Λεωφόρο Αθηνών.
Ωστόσο, το 2025 θα έχουμε και πλήθος έργων που θα είναι σε εξέλιξη. Όπως έχει αναφέρει ο κ. Σταϊκούρας, «η γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας συνεχίζει την κατασκευή της, με τους μετροπόντικες να ολοκληρώνουν το έργο τους το 2026, η σύνδεση του Ε65 με την Εγνατία Οδό θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 1ου τριμήνου του 2026, η κατασκευή της Ανατολικής Εσωτερικής Περιφερειακής της Θεσσαλονίκης θα προχωρά με γοργούς ρυθμούς, ο Βόρειος Οδικός Άξονας της Κρήτης προχωρά, με τη συμβασιοποίηση του τμήματος Χανιά – Ηράκλειο να αναμένεται τους πρώτους μήνες του 2025, ενώ και το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι έχει ολοκληρωθεί σε ποσοστό άνω του 40%.
Το 2025 αναμένεται, δηλαδή, να είναι και η χρονιά ολοκλήρωσης της σύμβασης της Εγνατίας Οδού ώστε να περάσει στον ανάδοχο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Egis. Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της για την Εγνατία Οδό και αναμένει το δημόσιο την επίλυση των άλλων εκκρεμοτήτων από την πλευρά του. Σύμφωνα με τις προβλέψεις είναι πιθανή η παράδοση του έργου μέσα στους πρώτους μήνες του 2025. Επίσης, αναμένεται η υπογραφή της σύμβασης, επίσης με ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, για την παραχώρηση του ΒΟΑΚ (Χανιά – Ηράκλειο, συν την προαίρεση Κίσσαμος-Χανιά), ύψους άνω των 2 δις ευρώ, όπου βέβαια εκκρεμούν προσφυγές τοπικών δήμων, υπάρχουν τεχνικές δυσκολίες, είναι πιθανή η αλλαγή του τεχνικού αντικειμένου, ίσως και η διεύρυνση της κοινοπραξίας με είσοδο νέων ομίλων (π.χ. AKTOR, Metlen). Ο Υπουργός Υποδομών Χρήστος Σταϊκούρας έχει αναφέρει ότι η σύμβαση αναμένεται να υπογραφεί έως τον Απρίλιο του 2025.
Υπενθυμίζεται πως ήδη έχει συμβασιοποιηθεί ττο τμήμα Χερσόνησος-Νεάπολη (ΣΔΙΤ) με προϋπολογισμό 350 εκατ. ευρώ (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ-ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ-AKTOR) ενώ η AKTOR εκτελεί τα έργα στο δημόσιο τμήμα Νεάπολη-Άγιος Νικόλαος, με προϋπολογισμό 190 εκατ. ευρώ.
Οσον αφορά στην υλοποίηση μεγάλων αρδευτικών και αντιπλημμυρικών έργων και η βελτίωση των υποδομών ύδρευσης και αποχέτευσης, το 2025, μεταξύ άλλων, θα ολοκληρωθεί η διευθέτηση του Ρέματος Εσχατιάς και του Αγίου Γεωργίου Αττικής, αρδευτικό δίκτυο στο Λασίθι, φράγμα στο Ηράκλειο, θα προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για την κατασκευή του φράγματος Πλατύ Ρεθύμνου, θα υπογραφούν οι συμβάσεις κατασκευής συμπληρωματικών έργων Ταμιευτήρα Μπραμιανού Λασιθίου, αντιπλημμυρικής προστασίας Νέας Μάκρης Αττικής, φράγματος Κελεφίνας Λακωνίας και Νεστορίου Καστοριάς κ.α.
Οι πρωτοβουλίες στις Μεταφορές
Πρωτοβουλίες για ενίσχυση και αναβάθμιση των δημόσιων μεταφορών, έχουν δρομολογηθεί και για το 2025 από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Όσον αφορά τις μεταφορές, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών υλοποιεί τη μεταρρύθμιση του ελληνικού σιδηροδρόμου. Ο νέος, ενιαίος φορέας που θα περιλαμβάνει τον ΟΣΕ, την ΕΡΓΟΣΕ και το σκέλος της ΓΑΙΑΟΣΕ που αφορά το τροχαίο υλικό, θα αντικαταστήσει το πολυδαίδαλο σχήμα που υπάρχει για την ουσιαστική αναβάθμιση του συγκοινωνιακού έργου.
Σημαντική προτεραιότητα αποτελεί η αναβάθμιση του στόλου των μέσων μαζικής μεταφοράς με στόχο τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος, τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών στους πολίτες, και την προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία. Στόχος είναι η πλήρης ανανέωση του στόλου των οχημάτων, με τη δρομολόγηση 950 νέων λεωφορείων, φυσικού αερίου, ηλεκτροκίνησης και πετρελαίου, στην Αττική έως το τέλος καλοκαιριού του 2025.
Ήδη, στην Αθήνα, κυκλοφορούν 270 νέα λεωφορεία, αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, ο στόχος ήταν να κυκλοφορούν 400 έως το τέλος του 2024, και τα 950 το καλοκαίρι του 2025.
Επίσης, στη Γραμμή 1, γίνεται ανάταξη 14 και αναβάθμιση 9 συρμών, με ένα σημαντικό ποσοστό αυτών να είναι έτοιμο μέσα στο 2025.
Στη Θεσσαλονίκη, κυκλοφορούν 110 νέα ηλεκτρικά λεωφορεία και υφίσταται προμήθεια άλλων 159 οχημάτων μέσω leasing, με αποτέλεσμα το 50% του στόλου του ΟΑΣΘ να είναι καινούργια οχήματα από τις αρχές του νέου έτους.
