Για εντός του 2025, προφανώς, είτε προς το τέλος του α’ τριμήνου είτε εντός εξαμήνου, έχει μεταφερθεί η ολοκλήρωση της διαδικασίας του διαγωνισμού για την σύμβαση παραχώρησης της Εγνατίας Οδού στο σχήμα υπό τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (μαζί με τη γαλλική Egis). Ως γνωστόν, σε αυτό το «μέτωπο» έχουν πέσει υπογραφές, πλην όμως, οι εκκρεμότητες, κατά βάση από πλευράς του Δημοσίου, καθυστερούν την ανάληψη της παραχώρησης από τον επενδυτή, με τον επικεφαλής του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Γ. Περιστέρη, κατά καιρούς να έχει προβλέψει ή εκτιμήσει ότι το asset θα «περάσει» στην εισηγμένη εντός των πρώτων μηνών του 2025, «δείχνοντας» ακόμα και προς το τέλος εξαμήνου.
Η μεγαλύτερη καθυστέρηση εντοπίζεται στην πιστοποίηση των σηράγγων, που αποτελεί και ευρωπαϊκή επιταγή, όπου δεν είχαν γίνει πέρυσι ουσιαστικά βήματα. Εκκρεμότητες υπάρχουν και ως προς τους υπολειπόμενους σταθμούς διοδίων (π.χ. Μάλγαρα, Χαλάστρα και Πολύκαστρο, με ακυρωτικές αποφάσεις του ΣτΕ), αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο αποζημίωσης του αναδόχου εφόσον ληφθεί απόφαση να μην υλοποιηθούν. Ένα ακόμα πολιτικό «αγκάθι» αποτελεί το συμμάζεμα των 70.000-80.000 καρτών δωρεάν διελεύσεων που έχουν μοιραστεί με διάφορες υπουργικές αποφάσεις.
Μια και ο λόγος για τον αυτοκινητόδρομο, το 2023 η αύξηση κυκλοφορίας, σε ετήσια βάση, ήταν της τάξης του 11%. Η Εγνατία Οδός έκλεισε το 2023 με κύκλο εργασιών 101,2 εκατ. ευρώ, EBITDA 19,8 εκατ. ευρώ και ζημίες σε επίπεδο αποτελεσμάτων λόγω one-off προβλέψεων.
Η σύμβαση παραχώρησης
Όπως και πρόσφατα είχαμε αναφέρει, μέχρι πρότινος εκκρεμούσε, μεταξύ άλλων, η αναβάθμιση των 39 σηράγγων (σε Ε για να έρθει ο ανάδοχος να τις φτάσει σε Α) του οδικού άξονα. Αυτό αποτελεί αναβλητική αίρεση για να υπογραφεί η σύμβαση παραχώρησης με τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (με Egis). Κατά τον κ. Ταχιάο, στο υπουργείο «θέλουν να τρέξουν» τις διαδικασίες ώστε το 2025 να έχουν κλείσει τα μέτωπα, να καταβληθούν τα περίπου 1,35 δισ. ευρώ (που προβλέπονται και στον προϋπολογισμό, αντί 1,5 δισ. της αρχική προσφοράς προ ετών, σε άλλο όμως οικονομικό περιβάλλον). Οι σήραγγες, μαζί με τον έλεγχο γεφυρών αλλά και σειρά διευθετήσεων όσον αφορά τις κάρτες ελεύθερης διέλευσης (σ.σ. με ατέλεια) ή το επιτοκιακό κόστος, καθώς η διακήρυξη του διαγωνισμού αλλά και η κατάθεση δεσμευτικών οικονομικών προσφορών έγινε σε χρόνο όπου το κόστος χρήματος ήταν χαμηλό, αποτελούσαν κάποια «ανοιχτά θέματα».
Σε σχέση με τις παραχωρήσεις, πρόσφατα ο κ. Περιστέρης επανέλαβε ότι η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της για την Εγνατία Οδό και αναμένει το δημόσιο την επίλυση των άλλων εκκρεμοτήτων από την πλευρά του. Η Εγνατία Οδός είναι ένας δύσκολος οδικός άξονας και έχει κατασκευαστεί πριν από πολλά χρόνια. Για πρώτη φορά τη διαχείρισή του θα την αναλάβει ιδιωτικός φορέας και έχει πολλές διαδικασίες.
Υπενθυμίζεται ότι πρόκειται για τη σύμβαση παραχώρησης αναφορικά με το δικαίωμα χρηματοδότησης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης του αυτοκινητόδρομου Εγνατία Οδός, καθώς και των τριών (3) καθέτων προς αυτόν οδικών αξόνων, για χρονικό διάστημα 35 ετών. Υπενθυμίζεται ότι το έργο της Εγνατίας Οδού αφορά σε οδικό άξονα μήκους 658 χιλιομέτρων (900 χλμ. μαζί με τους κάθετους άξονες). Προβλέπονται δε νέα έργα πέραν της συντήρησης όπως η ολοκλήρωση της αναβάθμισης σε αυτοκινητόδρομο του κάθετου άξονα Θεσσαλονίκη-Εύζωνοι, η ολική βαριά συντήρηση του άξονα και των τριών κάθετων η δημιουργία ΣΕΑ κ.α. Ήδη έχει συσταθεί το σχετικό SPV (Νέα Εγνατία Οδός), δηλαδή η εταιρεία ειδικού σκοπού που θα αναλάβει το project.
Ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρ. Σταϊκούρας, έχει αφήσει να εννοηθεί ότι είναι εφικτό μέσα στους πρώτους μήνες του έτους να κλείσει η πολυετής διαδικασία για τη σύμβαση παραχώρησης, προκειμένου μέσα στη νέα χρονιά να ξεκινήσουν οι πρώτες εργασίες βαριάς συντήρησης στον οδικό άξονα των σχεδόν 660 χιλιομέτρων.
Τα οικονομικά μεγέθη και οι διελεύσεις
Προ ημερών, η υφιστάμενη «Εγνατία Οδός Α.Ε.», ανάρτησε στο ΓΕΜΗ τις οικονομικές καταστάσεις (2023). Θεωρητικά θα επρόκειτο για το το τελευταίο "οικονομικό" έτος της υποδομής υπό το δημόσιο, αλλά τελικά αν και έχει ήδη υπογραφεί η νέα σύμβαση (τον Μάρτιο 2024), η μετάβαση στη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ θα γίνει φέτος. Σύμφωνά με τα στοιχεία, με ζημιές οι οποίες αποδίδονται κατά κύριο λόγο από τις αποσβέσεις παγίων (105.853.584,41) και τις προβλέψεις για την επιστροφή του μη επιλέξιμου ΦΠΑ, από συγχρηματοδοτούμενα έργα έκλεισε τη χρήση του 2023 η Εγνατία Οδός ΑΕ, ο φορέας διαχείρισης του αυτοκινητοδρόμου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εγνατίας Οδού ΑΕ, εκτιμάται ότι το 2023 η κυκλοφορία αυξήθηκε κατά 11% έναντι του 2022 (χρονιά στην οποία η κίνηση είχε επανέλθει πλήρως στην προ πανδημίας εποχή).
Όπως σημειώνεται στις οικονομικές καταστάσεις της εταιρείας, σχεδιάζεται και μελετάται η εφαρμογή της «αναλογικής» χρέωσης με τη χρήση κλειστού τύπου ηλεκτρονικού συστήματος. Η δυνατότητα αναλογικής χρέωσης θα αναφέρεται αρχικά σε κατόχους πομποδεκτών, μέσω ηλεκτρονικών λωρίδων (ETC) που επιτρέπουν διελεύσεις με χρήση πομποδέκτη (transponder). Ο παραπάνω σχεδιασμός απαιτεί την έγκριση του ελληνικού δημοσίου και υπουργική απόφαση ενώ ο σχεδιασμός και η εφαρμογή θα συντελεστεί από τον Παραχωρησιούχο.
Σε ότι αφορά τα έργα που εκτελούνται ή δρομολογείται η υλοποίηση τους την προσεχή χρονική περίοδο, ο προϋπολογισμός τους αγγίζει τα 343,4 εκατ. ευρώ ενώ το 2023 είχαν απορροφηθεί περίπου 70 εκατ. ευρώ. Ο κύκλος εργασιών της εταιρίας στη χρήση 2023 ανήλθε στο ποσό των 101,215 εκατ. ευρώ, μεγαλύτερο μέρος του οποίου προέρχεται από έσοδα διοδίων ποσού ύψους 100,605 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία δεν διέθετε δανεισμό στο τέλος του 2023 ωστόσο είχε υποχρεώσεις ύψους 260,5 εκατ. ευρώ. Το περιθώριο κέρδους EBITDA διαμορφώθηκε στο 19,6% και τα κέρδη EBITDA στα 19,9 εκατ. ευρώ, έναντι 12,5 εκατ. ευρώ το 2022. Ωστόσο το καθαρό αποτέλεσμα ήταν ζημιογόνο κατά 79 εκατ. ευρώ περίπου εξαιτίας λογιστικών επιβαρύνσεων.
Τα διόδια
Επί της Εγνατίας Οδού λειτουργούν δεκατέσσερις (14) Μετωπικοί Σταθμοί Διοδίων, τέσσερις (4) Μετωπικοί Σταθμοί επί των Καθέτων Αξόνων, ένας (1) εκτός άξονα του αυτοκινητοδρόμου και δεκαεπτά (17) Πλευρικοί Σταθμοί Διοδίων. Το 2023 διήλθαν από τους μετωπικούς και πλευρικούς σταθμούς διοδίων περίπου 86.784.749 οχήματα και τα έσοδα από τη λειτουργία τους ανήλθαν σε 124.451.654,3 ευρώ (με ΦΠΑ), από τα οποία το ποσό των 6.461.579,25 ευρώ που εισπράχθηκε από τα διόδια Προμαχώνα, το ποσό των 735.937,15 ευρώ που εισπράχθηκε από τα διόδια Ιεροπηγής και το ποσό των 4.822.717,92 ευρώ που εισπράχθηκε από τα διόδια Στρυμονικού διατέθηκαν απευθείας για την πληρωμή του Δημόσιου Χρέους της χώρας, (τα ποσά είναι χωρίς Φ.Π.Α.). Συνεχίζονται έως σήμερα οι συντονισμένες προσπάθειες για τη μείωση των παραβάσεων (μη καταβολή αντιτίμου διοδίων) στους σταθμούς διοδίων.
Το 2023 έγιναν 9.458 παραβάσεις. Εκτιμάται ότι το 2023 διανύθηκαν περίπου 3,7 δισεκατομμύρια οχηματοχιλιόμετρα. Σε σχέση με το 2022 σημειώθηκε μία αύξηση της κυκλοφορίας κατά 11% περίπου. Σημειώνεται ότι η κυκλοφορία το 2022 είχε ξαναφτάσει στα προ της πανδημίας covid-19 επίπεδα (έτος 2019). Στο τέλος 2023 τα ταμειακά διαθέσιμα ανέρχονταν σε 344 εκατ. ευρώ.
Κατά το έτος 2023, οι δαπάνες των συμβάσεων Λειτουργίας & Συντήρησης ανήλθαν σε περίπου 25,7 εκατ. (χωρίς ΦΠΑ) και οι δαπάνες κύριας δομικής συντήρησης οδοστρωμάτων σε 3,4 εκατ. ευρώ. Το 2023 δημοπρατήθηκαν και το 2024 υπογράφηκαν οι τρέχουσες συμβάσεις Λειτουργίας και Συντήρησης ως εξής: • «ΕΟ: Λειτουργία και Συντήρηση του αυτοκινητοδρόμου στον Δυτικό Τομέα και στον ΚΑ Α29 (2023 - 2025) με συμβατικό ποσό 85.237.903,85 € (με ΦΠΑ). • «ΕΟ: Λειτουργία και Συντήρηση του Αυτοκινητόδρομου στον Ανατολικό Τομέα και στους ΚΑ Α1, Α25 & Α23 (2023-2025)» με συμβατικό ποσό 70.880.768,49 € (με ΦΠΑ).
