Η EKT αναμένεται να προχωρήσει σε αρκετές ακόμη επιτοκιακές μειώσεις προτού φθάσει στο λεγόμενο ουδέτερο επιτόκιο - που ούτε ενισχύει αλλά ούτε και περιορίζει την ανάπτυξη - όπως δείχνει η νέα έρευνα που δημοσιοποίησε σήμερα η κεντρική τράπεζα, μολονότι υποβάθμισε τη σημασία των νέων προβλέψεων.
Το ουδέτερο επιτόκιο, μια έννοια που μπορεί να βοηθήσει στον καθορισμό του πού θα τελειώσουν οι μειώσεις στο κόστος δανεισμού, εκτιμάται με βάση τα σημερινά δεδομένα μεταξύ 1,75% και 2,25%, σύμφωνα με το Economic Bulletin της ΕΚΤ, σημειώνοντας ότι το επίπεδο αυτό δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά τα τελευταία έτη.
Αυτό θα σήμαινε ότι η κορυφή του εύρους του ουδέτερου επιτοκίου θα μπορούσε να επιτευχθεί με δύο ακόμη μειώσεις στο επιτόκιο καταθέσεων, το οποίο σήμερα κυμαίνεται στο 2,75%. Ο μέσος όρος του 2% είναι το σημείο όπου οι επενδυτές και η πλειονότητα των αναλυτών βλέπουν τα επιτόκια να διαμορφώνονται.
Το εύρος αυτό διακύμανσης, το οποίο το είχε αναφέρει τον τελευταίο καιρό αρκετές φορές η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, εκτιμάται, σύμφωνα με αναλυτές, να τροφοδοτήσει τις εικασίες ότι επίκεινται περισσότερες επιτοκιακές μειώσεις, εν μέσω της αδύναμης ανάπτυξης της Ευρωζώνης που αναμένεται να επιβαρύνει τον πληθωρισμό και να επιτρέψει στην ΕΚΤ να επιστρέψει στον στόχο της 2% μετά από τέσσερα χρόνια υπέρβασης.
Λαμβάνοντας ωστόσο υπόψη τις αβεβαιότητες ως προς τις προοπτικές της οικονομίας, του πληθωρισμού και τους επικείμενους δασμούς από την Ουάσιγκτον, η ΕΚΤ υπογραμμίζει ότι η νέα της πρόβλεψη μπορεί να θεωρηθεί ενδεικτικός μόνο παράγοντας και όχι καθοριστικός για τη διαμόρφωση της νομισματικής στάσης της.
Όχι καθοριστικός παράγοντας
Η ΕΚΤ προσπάθησε να υποβαθμίσει τη σημασία της νέας εκτίμησης, υποστηρίζοντας ότι δεν ήταν χρήσιμη για τον καθορισμό της νομισματικής πολιτικής της, δεδομένου ότι το ουδέτερο επιτόκιο δεν μπορεί να μετρηθεί με ακρίβεια και τα μοντέλα παρουσιάζουν πολύ υψηλό βαθμό αβεβαιότητας.
Οι οικονομολόγοι ωστόσο που διεξήγαγαν τη εν λόγω έρευνα της ΕΚΤ προειδοποίησαν να μην υπάρξει υπερβολική εξάρτηση από το ουδέτερο επιτόκιο, το οποίο αντιπροσωπεύει ένα θεωρητικό επίπεδο για το κόστος δανεισμού, εφιστώντας την προσοχή ότι οι εκτιμήσεις «παρέχουν συμπληρωματικές πληροφορίες για αποφάσεις νομισματικής πολιτικής και βοηθητική επικοινωνία σχετικά με τη στάση της νομισματικής πολιτικής.
«Κατά την άσκηση της νομισματικής πολιτικής, δεν υπάρχει εναλλακτική από τη λήψη αποφάσεων με βάση μια ολοκληρωμένη ανάλυση των δεδομένων και των μακροοικονομικών τους επιπτώσεων», ανέφεραν.
«Οι εγγενείς αβεβαιότητες περιορίζουν τη χρησιμότητα των διαθέσιμων εκτιμήσεων του ουδέτερου επιτοκίου για την άσκηση της νομισματικής πολιτικής σε πραγματικό χρόνο», επισημαίνει η ΕΚΤ.
Μέχρι τη στιγμή που αναμένεται να επιτευχθεί αυτό το επίπεδο ισορροπίας, η οικονομία μπορεί κάλλιστα να έχει εκτεθεί σε περαιτέρω κραδασμούς, προκαλώντας πιθανώς μετατόπιση αυτού του επιτοκίου ισορροπίας και απαιτώντας τη νομισματική πολιτική για να αντισταθμίσει αυτούς τους κραδασμούς, αναφέρει η ΕΚΤ.
Οι επόμενες κινήσεις
Το ουδέτερο επιτόκιο βρέθηκε στο επίκεντρο των συζητήσεων τους τελευταίους μήνες αφού αρκετοί αξιωματούχοι της ΕΚΤ δήλωσαν ότι αυτός θα ήταν ο επόμενος στόχος και η ίδια η κεντρική τράπεζα απέσυρε στην τελευταία της συνεδρίαση του Ιανουαρίου την αναφορά για διατήρηση της νομισματικής πολιτικής της «αρκετά περιοριστική».
Η νέα εκτίμηση υποδηλώνει ότι το επιτόκιο καταθέσεων, στο 2,75% σήμερα, θα χρειαστεί ενδεχομένως δύο ακόμη μειώσεις προτού φθάσει στην εκτιμώμενη πρόβλεψη για το ουδέτερο επιτόκιο.
Αυτό βέβαια είναι ήδη αναμενόμενο, καθώς οι επενδυτές βλέπουν τρεις ή τέσσερις ακόμη μειώσεις επιτοκίων φέτος, δεδομένου ότι η ΕΚΤ ανησυχεί όλο και περισσότερο για την αναιμική ανάπτυξη. Η έκθεση της ΕΚΤ υποστηρίζει επίσης ότι αυτό το ουδέτερο επίπεδο, δεν έχει μετατοπιστεί σημαντικά μετά την πανδημία, παρά ορισμένες εκτιμήσεις για το αντίθετο. «Μετά από μια μέτρια αύξηση μετά την πανδημία, το ενημερωμένο εύρος εκτιμήσεων του πραγματικού ουδέτερου επιτοκίου για τη ζώνη του ευρώ παρέμεινε γενικά αμετάβλητο από τα τέλη του 2023 και είναι συνεπές με τις εκτιμήσεις που τεκμηριώθηκαν», σημειώνει η ΕΚΤ.
Τι δήλωσε ο Φίλιπ Λέιν
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, Φίλιπ Λέιν, διαμήνυσε, σε δηλώσεις του στο Bloomberg, ότι η κεντρική τράπεζα θα εξετάσει εξονυχιστικά τα οικονομικά δεδομένα όταν αποφασίσει πόσο ακόμη θα μειώσει το κόστος δανεισμού και δεν θα αφιερώσει πολύ χρόνο για να σκεφτεί το λεγόμενο ουδέτερο επιτόκιο που συχνά προβάλλεται ως ο κατεξοχήν κατευθυντήριος παράγοντας. Εξήγησε ότι υπάρχει μια σειρά παραγόντων που καθορίζουν πόσο περιοριστική μπορεί να είναι η νομισματική πολιτική και αυτοί δεν μπορούν να αποτυπωθούν μόνο σε ένα δείκτη.
«Καθώς τα επιτόκια πλησιάζουν σε ένα επίπεδο που δεν επιβαρύνει πλέον την οικονομική ανάπτυξη, η συζήτηση σχετικά με αυτό το θεωρητικό όριο χάνει κάποια συνάφεια». Ανέφερε δε, ότι η ιδέα αυτή ήταν πιο χρήσιμη όταν ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε στα ύψη και οι αξιωματούχοι έπρεπε να δηλώσουν την αποφασιστικότητά τους να τον επαναφέρουν στον στόχο τους.
«Είναι σημαντικό να υπάρχουν αφηγηματικά πλαίσια και ένα από τα αφηγηματικά πλαίσια είναι όταν ο πληθωρισμός είναι πολύ πάνω από το 2%, είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουν όλοι ότι η νομισματική πολιτική θα είναι περιοριστική. Τώρα που πλησιάζουμε σε αυτή τη ζώνη, ας μην μιλήσουμε για ουδετερότητα, ας μιλήσουμε για το τι είναι κατάλληλο», εξήγησε.
Επίσης, ο Λέιν πρότεινε την εστίαση σε πιο απτά δεδομένα. Σε ομιλία του στην αρχή της εβδομάδας, επικαλέστηκε εννέα παράγοντες για να αξιολογηθεί πόσο περιοριστική είναι η πολιτική της ΕΚΤ, συμπεριλαμβάνομένης της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής στην πραγματική οικονομία και των πιστωτικών συνθηκών στον τραπεζικό δανεισμό.
«Τι βλέπουμε στα δεδομένα των τιμών; Τι βλέπουμε στα δεδομένα της οικονομικής δραστηριότητας; Τι βλέπουμε στη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής μας;. Δίδουμε έμφαση στην ευελιξία. Η ενεργειακή κατάσταση αλλάζει. Μπορεί να αλλάξει ξανά προς οποιαδήποτε κατεύθυνση τις επόμενες εβδομάδες», είπε μιλώντας στο Bloomberg.
Ο πληθωρισμός ανήλθε στο 2,5% τον Ιανουάριο, με τις υποκείμενες πιέσεις να παραμένουν σταθερές και o ρυθμός αύξησης στις τιμές των υπηρεσιών - βασικό σημείο εστίασης τους τελευταίους μήνες – να αποκλιμακώνεται οριακά. Ο Λέιν υπογράμμισε ότι ο πληθωρισμός στον κλάδο υπηρεσιών μπήκε πιο ήπια από ό,τι θα περίμενε στην αρχή του έτους, προσθέτοντας ότι πολύ σύντομα, θα επιστρέψουμε στον στόχο του 2%.
Θέσεις άλλων αξιωματούχων
Από την τελευταία συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 30 Ιανουαρίου , οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, όπως ο Αντιπρόεδρος Λουίς ντε Γκίντος και το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου Πιέρο Τσιπολόνε, προσπάθησαν να υποτιμήσουν τη χρησιμότητα του ουδέτερου επιτοκίου για τις αποφάσεις τους.
Ο Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ, Λουί ντε Γκίντος, υποστηρίζει ότι το ουδέτερο επιτόκιο δεν είναι τόσο χρήσιμο στον καθορισμό της νομισματικής πολιτικής.
«Το ουδέτερο επιτόκιο είναι μια πολύ ισχυρή αναλυτική έννοια, αλλά όχι ιδιαίτερα χρήσιμη για τον καθορισμό της νομισματικής πολιτικής, δεδομένης όλης της σημερινής αβεβαιότητας», δήλωσε πρόσφατα στο Bloomberg το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Πιέρο Τσιπολόνε.
