Τέσσερις πυλώνες, που θα περιλαμβάνουν συνολικά 8 μέτρα, θα περιλαμβάνει -σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr- το Affordable Energy Action Plan (Σχέδιο Δράσης για την Προσιτή Ενέργεια) που πρόκειται να παρουσιάσει η Κομισιόν στις 26 Φεβρουαρίου, με στόχο να συγκρατηθούν τα ποσά που πληρώνουν οι Ευρωπαίοι για ηλεκτρικό ενέργεια και αέριο.
Οι τέσσερις πυλώνες είναι η μείωση του ενεργειακού κόστους, η ολοκλήρωση της Ενεργειακής Ένωσης, η προσέλκυση επενδύσεων, και η περαιτέρω θωράκιση σε ενδεχόμενες νέες ενεργειακές κρίσεις. Όπως επισημαίνεται στο κείμενο το υψηλό ενεργειακό κόστος μαστίζει τους πολίτες της Ε.Ε.: η ενεργειακή φτώχεια πλήττει περισσότερους από 40 εκατομμύρια Ευρωπαίους.
Για τις βιομηχανίες, οι λιανικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας έχουν σχεδόν διπλασιαστεί: για έναν μεσαίου μεγέθους βιομηχανικό καταναλωτή, οι τιμές του 2023 ήταν κατά 97% αυξημένες σε σχέση με μέσο όρο της περιόδου 2014-2020.1 Η «ψαλίδα» στις τιμές ενέργειας στην Ευρώπη σε σύγκριση με τους κύριους ανταγωνιστές της αυξάνεται, με κίνδυνο οι νέες επενδύσεις να στραφούν σε χώρες εκτός Ε.Ε.
Επίσης, υπάρχει η απειλή να μετεγκατασταθούν ευρωπαϊκές βιομηχανίες, οδηγώντας σε αποδυνάμωση κρίσιμων βιομηχανικών κλάδων, που στηρίζουν την ευρωπαϊκή οικονομία. «Η τρέχουσα κατάσταση υπονομεύει την παγκόσμια θέση της Ε.Ε. και την ανταγωνιστικότητά της», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Αναλυτικά το Σχέδιο Δράσης περιλαμβάνει:
ΠΡΩΤΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ: ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ
Απαιτείται η αντιμετώπιση των τριών συνιστωσών του κόστους: των χρεώσεων δικτύου και συστήματος, της φορολογίας και του κόστους προμήθειας. Επιπλέον, καθώς το φυσικό αέριο αποτελεί σημαντικό μέρος του μίγματος ηλεκτρικής ενέργειας, σημαντικό ρόλο θα παίξει επίσης η διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των αγορών φυσικού αερίου.
1η Δράση: Πιο προσιτοί λογαριασμοί ενέργειας
Σύμφωνα με την Κομισιόν, τα κράτη-μέλη μπορούν να μειώσουν άμεσα τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας. Για αυτό απαιτείται άμεση δράση και μεγαλύτερη φιλοδοξία, ιδίως στους τομείς των χρεώσεων δικτύου και της φορολογίας.
Όσον αφορά τις χρεώσεις δικτύου, επισημαίνεται πως η κινητροδότηση της αποδοτικότητας και της χρήσης χαμηλού κόστους «καθαρού» ηλεκτρισμού θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μικρότερες ανάγκες για νέες υποδομές. Στην περίπτωση της φορολογίας, αναφέρεται πως η μείωση των σχετικών τελών καθώς και του ΦΠΑ μπορεί να συγκρατήσει τους ενεργειακούς λογαριασμούς. Μάλιστα, προτείνει τον μηδενισμό των φόρων για νοικοκυριά και ενεργοβόρες επιχειρήσεις. Παράλληλα, όπως είχε γράψει το Insider.gr, εισηγείται την αφαίρεση από τους λογαριασμούς των επιβαρύνσεων που δεν έχουν σχέση με την ενέργεια.
Με βάση τις Βρυξέλλες, σημαντικό είναι επίσης η ενίσχυση του ανταγωνισμού στη λιανική αγορά, καθώς η μετακίνηση σε φθηνότερο πάροχο μπορεί να εξασφαλίσει μικρότερες ανταγωνιστικές χρεώσεις. Επομένως, θα προχωρήσει σε συστάσεις που θα ενισχύσουν την κινητικότητα.
2η Δράση: Περιορισμός του κόστους προμήθειας ηλεκτρισμού
Οι Βρυξέλλες επισημαίνουν πως οι μακροχρόνιες διμερείς συμβάσεις δίνουν τη δυνατότητα θωράκισης από τη μεταβλητότητα των αγορών ηλεκτρισμού. Σε αυτό το πλαίσιο, θα «τρέξουν» ένα πιλοτικό πρόγραμμα με την ΕΤΕπ, για τη σύναψη PPAs από επιχειρήσεις. Επίσης, στόχος είναι να μειωθούν τα εμπόδια εταιρειών, ιδιαίτερα ενεργοβόρων βιομηχανιών, στη σύναψη μακροχρόνιων συμβάσεων.
Την ίδια στιγμή, κρίσιμο είναι να επιταχυνθεί η αδειοδότηση νέων έργων ΑΠΕ και ενεργειακών υποδομών. Σημαντική είναι επίσης η μεγαλύτερη διασυνδεσιμότητα εντός της Ευρώπης, που θα επιτρέψει την απρόσκοπτη ροή «καθαρής» ενέργειας. Σε αυτό το πλαίσιο, αναφέρεται και στην ενίσχυση των υποδομών για διασυνοριακό εμπόριο ανάμεσα στη Νοτιοανατολική και την Κεντρική Ευρώπη.
Η Κομισιόν προωθεί επίσης την ενίσχυση της ευελιξίας σε παραγωγή και κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, με την προώθηση της αποθήκευσης και του demand-response.
3η Δράση: Βελτίωση των αγορών αερίου για δίκαιες τιμές
Η σημασία των αγορών φυσικού αερίου για την ευρωπαϊκή οικονομία καθιστά απαραίτητη τη διασφάλιση της βέλτιστης λειτουργία τους και την πρόληψη καταχρηστικών συμπεριφορών (δηλαδή χειραγώγηση της αγοράς και εκμετάλλευση εμπιστευτικών πληροφοριών) που στρεβλώνουν τις τιμές.
Η Επιτροπή θα δημιουργήσει μια Task Force για την αγορά αερίου, για να εξετάσει ενδελεχώς τις αγορές φυσικού αερίου της ΕΕ και, όπου χρειάζεται, να λάβει μέτρα για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας τους, αντλώντας από τα διδάγματα της ενεργειακής κρίσης. Επίσης, θα εξετάσει το «ιαπωνικό μοντέλο», στην προοπτική οικονομικής στήριξης για την ανάπτυξη υποδομών εξαγωγής LNG σε χώρες παραγωγούς αερίου.
4η Δράση: Προώθηση της ενεργειακής αποδοτικότητας
Μέσω του Ευρωπαϊκού Συνασπισμού για Χρηματοδότηση έργων Ενεργειακής Απόδοσης, η Κομισιόν θα βελτιώσει την πρόσβαση σε κεφάλαια στους φορείς της αγοράς που παρέχουν λύσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε επιχειρήσεις.
Επίσης η Επιτροπή, σε συνεργασία με την ΕΤΕπ, θα διερευνήσει την προοπτική δημιουργίας ενός εγγυοδοτικού εργαλείου, για την ενίσχυση των μοντέλων χρηματοδότησης που μειώνουν το αρχικό κόστος για την παροχή υπηρεσιών ενεργειακής απόδοσης (π.χ. το κόστος των εργασιών για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης οι οποίες είναι επικερδείς μακροπρόθεσμα).
Επίσης, θα πρέπει να βελτιωθεί για τους καταναλωτές η πρόσβαση σε πιο αποδοτικές συσκευές και προϊόντα με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Σε αυτό το πλαίσιο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενισχύσουν την εθνική εποπτεία των αγορών τους.
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ: ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Παράλληλα, είναι απαραίτητα μακροπρόθεσμα, διαρθρωτικά μέτρα που θα επιταχύνουν τη συμμετοχή της καθαρότερης και φθηνότερης ενέργεια, ενισχύοντας την Ενεργειακή Ένωση. «Η ΕΕ πρέπει να προχωρήσει προς τον εξηλεκτρισμό και μια πλήρως ολοκληρωμένη ενιαία αγορά ενέργειας, με την επίτευξη των στόχων διασύνδεσης μεταξύ των κρατών μελών», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
5η Δράση: Ολοκλήρωση της Ενεργειακής Ένωσης
Όπως επισημαίνεται στο Σχέδιο Δράσης, οι τιμές της ενέργειας μπορεί να διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών. Για να μειωθούν οι τιμές της ενέργειας και να περιοριστούν τέτοιες αποκλίσεις, μέσω του καλύτερου συντονισμού και της ενισχυμένης διακυβέρνησης του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, η Επιτροπή θα συστήσει μια Task Force για την Ενεργειακή Ένωση.
Η Task Force, η οποία θα αποτελείται από εκπροσώπους της Επιτροπής, αρμόδιους φορείς της ΕΕ και ενδιαφερόμενα μέρη, ανάλογα με τις ανάγκες, θα εξετάζει και θα προτείνει τεχνικές ή κανονιστικές προσαρμογές και θα αναφέρει τακτικά στην Πρόεδρο της Επιτροπής, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
ΤΡΙΤΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ: ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ
Μια γνήσια Ενεργειακή Ένωση, βασισμένη στην εγχώρια καθαρή και οικονομικά προσιτή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους, απαιτεί σημαντικές επενδύσεις κατά την επόμενη δεκαετία και ισχυρή διακυβέρνηση.
6η Δράση: Τριμερής συμφωνία για προσιτή ενέργεια στη βιομηχανία
Στόχος είναι να διαμορφωθεί ένα επενδυτικό κλίμα που θα υποστηρίζει την ενεργειακή παραγωγή με οικονομικά αποδοτικό τρόπο, τον αξιόπιστο ενεργειακό εφοδιασμό και τη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη για όλους τους stakeholders. Σε αυτή θα συμμετέχει ο δημόσιος τομέας (με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα), ο κλάδος των ΑΠΕ και οι ενεργοβόροες βιομηχανίες.
ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ: ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ
Η πρόσφατη ενεργειακή κρίση, η πιο σοβαρή που έχει ζήσει η Ευρώπη, υπογράμμισε τη σημασία του ευρωπαϊκού συντονισμού σε επίπεδο διαχείρισης των αυξήσεων των τιμών στην εσωτερική αγορά. Για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας ενόψει οποιασδήποτε πιθανής μελλοντικής ενεργειακής κρίσης, τα κράτη μέλη χρειάζονται εργαλεία για αποτελεσματική δράση.
7η Δράση: Ασφάλεια εφοδιασμού για σταθερές τιμές
Δημιουργία ενός νέου πλαισίου για την ενεργειακή ασφάλεια, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη τα διδάγματα από την πρόσφατη ενεργειακή κρίση. Η Επιτροπή θα υποβάλει νομοθετική πρόταση για αναθεώρηση του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου.
8η Δράση: Προετοιμασία για κρίση τιμών
Οδηγίες της Επιτροπής προς τα κράτη μέλη σχετικά με την ανάπτυξη και την εφαρμογή σχεδίων για τη μείωση των αιχμών ζήτησης, με την εισαγωγή κινήτρων αμοιβής για τους καταναλωτές. Οι Διαχειριστές θα εισαγάγουν και θα ενεργοποιήσουν μέτρα για τη μείωση της ζήτησης ενέργειας σε ώρες μέγιστης κατανάλωσης και για τη μετατόπιση της ζήτησης σε άλλες ώρες.
