Αλυσιδωτές αντιδράσεις που μπορούν να επηρεάσουν με πολλαπλούς τρόπους την ελληνική οικονομία προκαλεί η εξωτερική πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ. Από τη μια η στάση των ΗΠΑ απέναντι στην Ουκρανία που γίνεται ολοένα και πιο εχθρική και από την άλλη η πρόθεση της αμερικανικής κυβέρνησης να επιβάλει δασμούς στο εισαγόμενα από την Ευρώπη προϊόντα, απειλούν να προκαλέσουν σημαντικούς τριγμούς στις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες που αποτελούν και τους βασικούς εμπορικούς εταίρους της Ελλάδας.
Ειδικά σε ό,τι αφορά την πιθανή επιβολή δασμών στις εισαγωγές προϊόντων από την Ευρώπη ο πρόεδρος Τραμπ έχει απειλήσει με δασμούς και δημιουργεί κλίμα στο εσωτερικό της χώρας του καθώς «φουσκώνει» το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την Ευρώπη προσθέτοντας στους δασμούς τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας που επιβάλλεται σε όλα τα προϊόντα.
Διαβάστε ακόμα: O Τραμπ «έριξε το γάντι» στην Ευρώπη: Το διπλό μέτωπο σε δασμούς και σπάνιες γαίες
Από την άλλη η Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά και από τις τελευταίες εξελίξεις στο Ουκρανικό και την αντιμετώπιση του Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο, φαίνεται πως θα απαντήσει άμεσα σε οποιαδήποτε κίνηση από τις ΗΠΑ, γεγονός το οποίο σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές μπορεί να οδηγήσει σε ένα γενικευμένο εμπορικό πόλεμο και όχι απλά σε μια περιορισμένη ανταλλαγή δασμών, όπως έγινε κατά την προηγούμενη θητεία του Τραμπ στην αμερικανική προεδρία.
Διαβάστε ακόμα: Μακρόν: Η ΕΕ απαντά στις ΗΠΑ με «αμοιβαίους δασμούς» σε χάλυβα και αλουμίνιο
Οι επιπτώσεις για την Ελλάδα
Ποιοι είναι όμως οι κίνδυνοι για την Ελλάδα από ένα ενδεχόμενο εμπορικό πόλεμο της Ευρώπης με τις ΗΠΑ. Άμεσα όχι πολλά καθώς οι εξαγωγές προϊόντων της χώρας μας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού είναι σχετικά περιορισμένες. Έμμεσα όμως οι κίνδυνοι είναι τεράστιοι καθώς μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση τιμών και το σημαντικότερο, να προκαλέσει κλυδωνισμούς στις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης προκαλώντας αναταράξεις όχι μόνο στο εμπόριο αλλά και σε όλους τους τομείς όπως ο τουρισμός.
Όπως αναφέρει πρόσφατη έρευνα της Alpha Bank, η πιθανή επιβολή δασμών από την κυβέρνηση των ΗΠΑ στις εισαγωγές προϊόντων από την ΕΕ-27 εγκυμονεί τόσο άμεσους, όσο και έμμεσους κινδύνους για τον εξωτερικό τομέα της Ελλάδας. Οι πρώτοι φαίνεται ότι είναι περιορισμένοι, ενώ οι δεύτεροι είναι σημαντικότεροι.
Αναφορικά με τις άμεσες επιδράσεις, μολονότι οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών προς τις ΗΠΑ έχουν αυξηθεί την τελευταία τριετία, το ποσοστό τους επί των συνολικών εξαγωγών παραμένει σχετικά χαμηλό. Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές της χώρας μας προς τις ΗΠΑ ανήλθαν σε 2,4 δισ. ευρώ το 2024, με το 23% αυτών να αφορούν εξαγωγές ορυκτών καυσίμων, ενώ ακολούθησαν τα τρόφιμα -κυρίως φρούτα και λαχανικά- και τα βιομηχανικά προϊόντα.
Από το 2022, οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών προς τις ΗΠΑ υπερβαίνουν τα 2 δισ. ευρώ, όταν την περασμένη δεκαετία διαμορφώθηκαν σε Ευρώ 1,1 δισ. κατά μέσο όρο. Ωστόσο, το ποσοστό τους επί των συνολικών εξαγωγών αγαθών της χώρας παραμένει σχετικά χαμηλό (4,8%), μολονότι και αυτό βρίσκεται σε ανοδική πορεία. Σημειώνεται ότι, από το 2011 (με εξαίρεση το 2022), η Ελλάδα διατηρεί πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ, το οποίο το 2024 διαμορφώθηκε περίπου σε 0,25 δισ. ευρώ.
Οι έμμεσες επιδράσεις είναι σημαντικότερες και σχετίζονται με τον αντίκτυπο που θα έχει η πιθανή επιβολή δασμών σε ευρωπαϊκά κράτη με έντονη εξαγωγική δραστηριότητα στις ΗΠΑ (Γερμανία και Ιταλία), τα οποία, παράλληλα, αποτελούν και βασικούς εμπορικούς εταίρους της Ελλάδας και κύριες χώρες προέλευσης της εισερχόμενης τουριστικής κίνησης.
Συγκεκριμένα, η Γερμανία και η Ιταλία διατηρούν σημαντικά εμπορικά πλεονάσματα με τις ΗΠΑ, τα οποία για το 2024 ανήλθαν σε 92 δισ. ευρώ και 39 δισ. ευρώ αντίστοιχα, αντιπροσωπεύοντας μαζί με το εμπορικό πλεόνασμα της Ιρλανδίας (51 δισ. ευρώ) περίπου το 92% του συνολικού εμπορικού πλεονάσματος της ΕΕ-27 έναντι των ΗΠΑ (198 δισ. ευρώ). Επιπρόσθετα, το 10,5% των ελληνικών εξαγωγών αγαθών κατευθύνθηκε το 2024 στην Ιταλία και το 7,1% στη Γερμανία, με τις δύο χώρες να αποτελούν διαχρονικά από τις κυριότερες τουριστικές αγορές για τη χώρα μας.
«Κατά συνέπεια, ενδεχόμενη επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας στις χώρες αυτές αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά τις ελληνικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών», αναφέρουν οι αναλυτές της Alpha Bank.
